Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Voorbereiding en anesthesie voor kinderen (Folder)

Binnenkort wordt uw kind opgenomen voor een operatie. In deze folder vindt u informatie over de voorbereiding, de dag van de opname en de nazorg, zodat u en uw kind zich kunnen voorbereiden op het gesprek met de specialist.

Als u na het lezen nog vragen heeft, stel die dan gerust. Deze folder is bedoeld als aanvulling op de mondelinge informatie die u krijgt, niet als vervanging daarvan. Zo kunt u thuis alles nog eens nalezen. Het is goed u te realiseren dat voor uw kind de situatie anders kan zijn dan hier is beschreven.

Heeft uw kind koorts, 38ºC of hoger? Of heeft uw kind binnen 14 dagen voor opname contact gehad met een kind met waterpokken? Neem dan voor de geplande opname telefonisch contact op met de verpleegafdeling Kindergeneeskunde. Het telefoonnummer vindt u onder ‘Contactgegevens’.

Informatie en toestemming

In overleg met de behandelende arts heeft u besloten tot een operatie bij uw kind. Als uw kind jonger dan twaalf jaar is, heeft de arts daarvoor uw toestemming nodig. Is uw kind twaalf jaar of ouder dan is behalve uw toestemming ook de toestemming van uw kind zelf nodig. Vanaf zestien jaar mag uw kind zelfstandig over een medische behandeling beslissen. Toestemming kunt u alleen geven nadat de arts u geïnformeerd heeft over onder andere de aandoening, mogelijke onderzoeken en behandeling(en), de gevolgen, de mogelijke risico’s en vooruitzichten en eventuele alternatieven. Ook uw kind heeft recht op begrijpelijke informatie van de arts. De arts heeft ook informatie van u nodig over uw kind.

Op basis van de informatie die de arts u geeft, beslist u of u toestemming geeft voor de behandeling. Over de rechten van uw kind kunt u meer lezen in de folder ‘De kinderafdeling’.

Hoe bereidt u uw kind voor?

Het is belangrijk uw kind beetje bij beetje eerlijk te vertellen wat er gaat gebeuren. Uw kind kan dat dan op zijn gemak verwerken. U moet uw kind op een aantal dingen voorbereiden:

• De onbekende omgeving van het ziekenhuis en de onbekende mensen.
• De ingreep die uw kind moet ondergaan is onder narcose.
• Wat er tijdens de ingreep gebeurt in de operatiekamer.
• Hoe de operatiekamer eruit ziet.
• Dat op de operatiekamer de mensen speciale kleding, mutsen en monddoekjes dragen.

Hoe uw kind zich na de ingreep voelt, is per operatie verschillend. Als u moeite heeft met de voorbereiding van uw kind op de ziekenhuisopname, kunt u advies vragen aan de behandelend arts, de verpleegkundige of pedagogisch medewerker van de kinderafdeling. Bij de openbare bibliotheek zijn boekjes te verkrijgen over de ziekenhuisopname van kinderen.

De stichting Kind en Ziekenhuis (www.kindenziekenhuis.nl) kreeg regelmatig vragen van ouders hoe ze hun kind het beste kunnen voorbereiden op een operatie. Daarom bedachten zij het voorbereidingskoffertje. Dit koffertje is gevuld met ziekenhuisspullen. Op die manier kan het kind vertrouwd raken met het ziekenhuis. Deze feedback hebben we meegenomen en hierom zijn we op de afdeling ook gestart met een voorbereidingskoffertje. Dit koffertje kan één week vóór de operatie worden geleend. Het koffertje dient ook als nazorg. De ervaringen van ouders die gebruik hebben gemaakt van het koffertje zijn positief. Een goed voorbereid kind reageert minder angstig en kan de behandeling beter verwerken. Meer informatie over het koffertje en het uitleenadres vindt u onder ‘Kind en ziekenhuis’.

Pre-operatieve screening

Op het moment dat afgesproken is dat uw kind geopereerd wordt, verwijst de behandelend arts u met uw kind naar polikliniek Pre-Operatieve Screening (POS). Bij iedere patiënt die een operatie moet ondergaan, bekijken we eerst of de operatie extra gezondheidsrisico’s oplevert. Ook krijgt u informatie over de vorm van verdoving die nodig is voor de operatie: narcose of regionale anesthesie. Dit onderzoek vóór de ingreep noemen we pre-operatieve screening.

Ter voorbereiding op deze afspraken vragen we u een vragenlijst in te vullen over de medische voorgeschiedenis van uw kind. Deze vragenlijst staat voor klaar in het patiëntenportaal MijnCatharina van uw kind. Het is belangrijk dat u deze vragenlijst zo snel mogelijk invult. Nadat u de vragenlijst heeft ingevuld, plannen wij voor u een afspraak bij de Apotheek en een afspraak bij de polikliniek Pre-operatieve screening. Meestal zijn dit telefonische afspraken; soms nodigen we u en uw kind uit voor een bezoek op de polikliniek. Dit hangt af van de antwoorden op de vragenlijst en de operatie die u krijgt.

Bij de Apotheek en de polikliniek Pre-operatieve screening kunt u alleen op afspraak terecht.

De Apotheek is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 09.00 en 16.00 uur via telefoonnummer 040 – 239 87 20.

De polikliniek Pre-operatieve screening is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 08.00 en 17.00 uur via telefoonnummer 040 – 239 85 01.

Meer informatie over pre-operatieve screening en verdoving vindt u in de folder ‘Anesthesie‘.

Verschillende soorten verdoving

Er bestaan verschillende soorten verdoving (anesthesie). In grote lijnen zijn er twee mogelijkheden:

• Algehele verdoving (algehele anesthesie of narcose)
• Regionale verdoving (ruggenprik of regionale blokkade)

Tijdens uw bezoek aan de Pre-Operatieve Screening bespreken we welke anesthesie voor uw kind het meest geschikt is. Voor sommige operaties is er geen keuze mogelijk, voor andere zijn er diverse mogelijkheden. Afhankelijk van de soort ingreep en de gezondheidstoestand van uw kind bespreekt de anesthesioloog de eventuele mogelijkheden om samen een besluit te kunnen nemen.

Kinderen en narcose

Kleine kinderen kunnen bang zijn voor een prikje. Zij worden daarom vaak in slaap gebracht door hen door een kapje te laten ademen waar narcosegas uitkomt. Ook is het mogelijk om de huid van tevoren te verdoven met een zalf. Dit zorgt ervoor dat een prikje nauwelijks nog wordt gevoeld. De anesthesioloog bepaalt samen met u en uw kind welke manier voor uw kind het beste is en bespreekt met u waarom dat zo is. De manier hangt onder andere af van lengte, gewicht en soort operatie.

Als uw kind onder narcose wordt gebracht mag één van de ouders erbij zijn. Als uw kind dan slaapt, brengen wij u naar de wachtkamer, of u gaat terug naar de kinderafdeling. Aan het einde van de operatie lichten we u in. U kunt dan naar uw kind toe in de uitslaapkamer.

Voorbereiding van uw kind

Bij de polikliniek van uw behandelend specialisme wordt de datum voor de ingreep gepland. U krijgt daarna een afspraak thuisgestuurd voor een voorbereiding in groepsverband op de verpleegafdeling Kindergeneeskunde, of u wordt hiervoor telefonisch uitgenodigd. Deze afspraak wordt voor u ingepland op een woensdagmiddag, van:

• 13.15 tot 14.15 uur voor kinderen in de leeftijd van 2 t/m 6 jaar en hun ouders én voor ouders van kinderen onder de 2 jaar;
• 14.15 tot 15.15 uur voor kinderen in de leeftijd van 2 t/m 6 jaar en hun ouders én voor ouders van kinderen onder de 2 jaar;
• 15.15 tot 16.15 uur voor kinderen in de leeftijd van 7 t/m 12 jaar en hun ouders.

Kinderen vanaf 13 jaar worden voor een individuele voorbereiding ingepland op de dagen: maandag, dinsdag, donderdag of vrijdag tussen 15.30 en 16.30 uur.

Het is de bedoeling dat u uw kind, als hij ouder is dan 2 jaar, meebrengt, omdat deze voorbereiding voornamelijk is bedoeld om uw kind uitleg te geven en gerust te stellen voor de ingreep. Als uw kind jonger is dan 2 jaar, kan het voor uzelf fijn zijn om te weten wat uw kind te wachten staat. Daarom mag u ook bij de groepsvoorbereiding zijn of een afspraak maken voor een individuele voorbereiding. Broertjes en zusjes kunnen helaas niet aanwezig zijn tijdens de groepsvoorbereiding. U zult opvang voor hen moeten regelen of zij zullen in de wachtkamer moeten wachten. Als uw kind naar het ziekenhuis moet voor een operatie, heeft hij behoefte aan steun van de ouders/verzorgers. Daarom is het belangrijk dat u goed op de hoogte bent van wat er op die dag gaat gebeuren zodat u uw kind hierop kunt voorbereiden. Voorbereiden is echter niet hetzelfde als geruststellen. Het gaat er vooral om dat u eerlijk bent en uw kind ook vertelt over de minder leuke kanten, bijvoorbeeld dat uw kind pijn kan hebben.

Kinderen kunnen een nare ervaring over het algemeen beter verwerken als ze van tevoren weten wat hen te wachten staat. Door een goede voorbereiding kunnen angst, pijn en spanning voor een kind beter beheersbaar gemaakt worden. Wat u uw kind vertelt hangt af van de leeftijd. Oudere kinderen willen meestal precies weten wat er met hen gaat gebeuren. Jongere kinderen hebben aan een korte en eenvoudige uitleg voldoende.

Extra voorbereiding

• Heeft uw kind ooit een vervelende ervaring in het ziekenhuis of bij de dokter gehad?
• Reageert uw kind vaak angstig in onbekende situaties?
• Reageert uw kind heftig op pijn en ongemak?
• Heeft uw kind een verstandelijke beperking of stoornis?
• Heeft u zelf specifieke vragen die u met een pedagogisch medewerker wilt bespreken?

Heeft u één of meer van deze vragen met ‘ja’ moeten beantwoorden? Belt u dan naar de secretaresse van de verpleegafdeling Kindergeneeskunde en vraag naar een pedagogisch medewerker.

Zij kan u helpen met specifieke vragen over de ondersteuning en voorbereiding van uw kind. Ook wordt er dan besproken of het verstandig is uw kind individueel voor te bereiden in plaats van u en uw kind uit te nodigen voor de voorbereiding in groepsverband.

Voorbereiding in groepsverband

U en uw kind komen op een woensdagmiddag voor deze voorbereiding op de verpleegafdeling Kindergeneeskunde. De pedagogisch medewerker bereidt u en uw kind voor op de operatie aan de hand van foto’s en materiaal. De pedagogisch medewerker geeft daarnaast informatie over welke vragen/reacties u kunt verwachten van uw kind. Hierna komt een verpleegkundige van de kinderafdeling om vragen te beantwoorden. Daarnaast verzoekt de verpleegkundige u om bij uw kind thuis de temperatuur te meten de ochtend vóór de opname. Als het goed is heeft u thuis een vragenlijst ontvangen over uw kind, die u tijdens de voorbereiding ingevuld aan de verpleegkundige kunt afgeven en welke nog kort met u wordt doorgenomen op eventuele onduidelijkheden.

Temperatuur opnemen

Voordat u naar het ziekenhuis komt, moet u eerst de temperatuur van uw kind opnemen. Is die hoger dan 38ºC, wilt u dan even bellen naar de verpleegafdeling Kindergeneeskunde. Het telefoonnummer vindt u onder ‘Contactgegevens’. Het kan zijn dat de operatie dan wordt uitgesteld omdat uw kind anders erg ziek van de narcose kan worden. Het is belangrijk dat u ook belt als uw kind de afgelopen 3 weken in contact is geweest met kinderziekten zoals bof, rode hond en waterpokken.

Voorbereiding op de operatie

Nuchter zijn

Uw kind moet tijdens de operatie ‘nuchter’ zijn, zowel bij narcose als bij regionale anesthesie. ‘Nuchter’ zijn heeft in dit geval niets te maken met alcoholgebruik, maar het betekent dat de maag leeg is. Nuchter zijn is heel belangrijk. Als uw kind niet nuchter is tijdens de ingreep, is de kans groter dat er tijdens de ingreep eten en drinken uit de maag in de longen terechtkomt. Dit kan leiden tot een zeer ernstige longontsteking. Het is voor de veiligheid van uw kind dus belangrijk dat u zich aan onderstaande voorschriften houdt.

Dat houdt het volgende in:

Tot 6 uur voordat u in het ziekenhuis moet zijn mag uw kind:
Twee beschuitjes met jam eten. Voorbeelden: Als uw kind zich om 08.00 uur in het ziekenhuis moet melden, dan mag uw kind na 02.00 uur niets meer eten. Moet uw kind zich om 14.00 uur melden, dan mag uw kind ’s ochtends na 08.00 uur niets meer eten.

Tot u in het ziekenhuis moet zijn mag uw kind:
Heldere vloeistoffen drinken. Dit zijn: water, appelsap en thee ZONDER melk. Voorbeeld: Als uw kind zich om 08.00 uur in het ziekenhuis moet melden dan mag uw kind tot 8 uur heldere vloeistoffen drinken.

Voor zuigelingen gelden de volgende regels:
Tot 6 uur voor de operatie mag u uw kindje een laatste melkvoeding geven, borstvoeding mag tot 4 uur voor de operatie worden gegeven.

Tot 1 uur voor de operatie mag u uw kindje heldere vloeistoffen geven (water, appelsap).

Het kan zijn dat de anesthesioloog tijdens het pre-operatief gesprek andere afspraken met u maakt. Houdt u zich dan aan deze afspraken.

Let op: de operatie gaat niet door als uw kind niet nuchter is!

Uw kind ervaart dit alles misschien als een straf. Leg uit dat hij anders de kans loopt dat hij na de operatie moet spugen. Het is fijn voor uw kind om wat eigen speelgoed, een knuffel of een boek mee te nemen. Het is niet verstandig duur speelgoed of andere kostbaarheden mee te nemen. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor verlies.

Voor de operatie moeten contactlenzen, brillen, sieraden zoals een horloge, piercings, ringen en armbanden af gedaan worden. Ook mag er geen make-up of nagellak gedragen worden.

Op de dag van opname worden u en uw kind op de afgesproken tijd op de verpleegafdeling Kindergeneeskunde opgevangen door een verpleegkundige, die uw kind voorbereidt op de operatie. Als u iets niet duidelijk is, vraag dan gerust om uitleg.

De operatie

Een verpleegkundige zorgt dat uw kind klaargemaakt wordt voor de ingreep. Uw kind krijgt een operatiejasje aan en een armbandje om met daarop de naam en geboortedatum vermeld. De verpleegkundige brengt samen met één van de ouders het kind (per bed) naar het operatiecomplex. Daar worden alle bijzonderheden overgedragen aan de anesthesieassistent. U krijgt speciale kleding over uw gewone kleding aan, in verband met de hygiëne. In het Catharina Ziekenhuis mag u (één ouder) bij uw kind blijven tot het onder narcose is gebracht. Broertjes en zusjes kunnen dus niet mee. De tweede ouder kan op de kinderafdeling wachten tot het kind weer terugkomt. Uw rol als ouder is vooral ondersteunend en troostend voor het kind zijn, in die zin bent u de belangrijkste persoon voor uw kind op dat moment. U hoeft zich echter niet verplicht te voelen. Ga vooral bij uzelf na of u het aankunt en of u een steun kunt zijn voor uw kind. Overleg eventueel van tevoren met een verpleegkundige of pedagogisch medewerker hoe uw kind zo goed mogelijk kan worden opgevangen.

Sommige kinderen vallen bij een inleiding niet gewoon in slaap maar kunnen de volgende kenmerken vertonen:

• bleek wegtrekken;
• plotselinge bewegingen met de armen en benen;
• onrustig worden of juist heel ontspannen (slap) zijn;
• draaien met de ogen;
• raar bewegende ogen/scheel kijken.

Deze kenmerken zijn vrij normaal als een kind onder narcose wordt gebracht. Het kind merkt hier zelf niets van omdat het al bijna onder narcose is. Het is belangrijk dat u de instructies van de anesthesioloog opvolgt.

Na de operatie

Na de operatie mag u (één ouder) weer bij uw kind zijn op de uitslaapkamer (recovery) waar het kind wakker wordt na de operatie. U mag bij uw kind plaatsnemen. Houdt u wel rekening met de privacy van de overige patiënten. Zodra uw kind goed wakker is en zijn toestand stabiel is, komt de verpleegkundige van de afdeling u en uw kind ophalen. Drinken mag weer als uw kind goed wakker is. De operatiewond kan pijn doen. Hiervoor krijgt uw kind een pijnstiller in de vorm van zetpillen, drankjes of tabletten. Soms wordt bij grotere kinderen een keuze gemaakt voor een andere vorm van toediening, dit zal dan met u en uw kind worden besproken. Het hangt van de soort ingreep af wanneer uw kind naar huis mag. Bij een dagopname mag uw kind naar huis als het goed wakker is, heeft geplast en de wond er goed uitziet.

Afhankelijk van het specialisme waarvoor uw kind opgenomen ligt, komt de arts wel/niet langs op de afdeling voor ontslag. U krijgt van de arts of verpleegkundige leefregels mee voor thuis en voor ontslag maken we meteen een afspraak voor controle als dit gewenst is. Dit is afhankelijk van de operatie die uw kind heeft gehad en of dit wel/niet noodzakelijk is. Als uw kind in het ziekenhuis moet blijven is er voor één ouder de mogelijkheid om naast uw kind te blijven slapen, dit wordt rooming-in genoemd.

Leefregels

Leefregels voor thuis zijn per operatie verschillend, deze krijgt u vóór het ontslag van de verpleegkundige mee. Deze worden met u doorgenomen en eventuele vragen worden beantwoord.

Complicaties

Mogelijke complicaties kunnen per operatie verschillend zijn. Complicaties die op kunnen treden tijdens de operatie worden met u besproken door de behandelend arts vóór de opname. Als uw kind thuis komt, is het meestal nog niet meteen de oude. Het kind moet in veel gevallen lichamelijk herstellen, maar heeft ook een paar dagen nodig om weer in het normale ritme te komen. De reacties van kinderen op een ziekenhuisopname kunnen heel verschillend zijn. Dit heeft te maken met de leeftijd, eerdere ervaringen en natuurlijk ook met de aard van het kind. Kinderen kunnen prikkelbaar, in zichzelf gekeerd of juist boos reageren. Sommige kinderen uiten hun emoties door niet of moeilijk te gaan inslapen of willen tijdelijk minder of niet eten/drinken.

Het zijn echter allemaal manieren om de spanning van de ziekenhuisopname af te reageren, dit is meestal van tijdelijke aard.

Kind en ziekenhuis

Ouders/verzorgers zijn de eerst aangewezen personen om hun kind voor te bereiden, het te begeleiden tijdens een (dag)opname en bij het verwerken van de ziekenhuiservaringen.

Om u te helpen bij het voorbereiden van uw kind op een operatie, biedt de verpleegafdeling Kindergeneeskunde ook een voorbereidingskoffer aan voor thuis. Met deze koffer kunt u in een vertrouwde omgeving uw kind voorbereiden op de operatie.

In de koffer zit:

• Ziekenhuismateriaal zoals een narcosekapje, spuitje, verband en operatiekleding.
• Ziekenhuisspeelgoed, boekjes en fotoboek over het ziekenhuis.
• Informatie voor ouders/verzorgers.

Van maandag tot en met vrijdag van 08.30 uur tot 16.00 uur kunt u telefonisch de voorbereidingskoffer reserveren en/of ophalen. Dit kan maximaal twee weken voor de operatie. U mag de koffer daarna twee weken lenen. Dit is geheel gratis. Wel vragen wij een borg van €5,-. Wij vragen u om dit bedrag contant mee te nemen bij het ophalen van de koffer, pinnen is namelijk niet mogelijk. Het koffertje is te leen op de verpleegafdeling Kindergeneeskunde.

Let op, alleen pinnen

In verband met de veiligheid en uit oogpunt van hygiëne en efficiency kunt u in ons ziekenhuis alleen nog met pin betalen. Vergeet bij een afspraak of bezoek aan ons ziekenhuis niet uw bankpas mee te nemen. Bedankt voor uw begrip.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan contact op met de verpleegafdeling Kindergeneeskunde.

Als er thuis onverwacht problemen ontstaan die met de operatie te maken hebben, dan kunt u zowel overdag als ’s avonds/’s nachts contact opnemen met het de verpleegafdeling Kindergeneeskunde.

Bericht bij verhindering

Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, meldt u dit dan zo snel mogelijk aan de polikliniekassistente van uw behandelend specialisme. Bij voorkeur uiterlijk drie weken vóór de ingreep. Als u dit tijdig doet, kan er nog een wachtende patiënt worden ingepland.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Verpleegafdeling Kindergeneeskunde
040 – 239 82 00

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Kindergeneeskunde kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/kindergeneeskunde