Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Inwendige bestraling bij endeldarmkanker (Papillon) (Folder)

U gaat behandeld worden voor endeldarmkanker. Uw arts (radiotherapeut) heeft u uitleg gegeven over de inwendige bestraling die u meestal drie keer krijgt. Wij noemen deze behandeling Papillon, naar de uitvinder. In deze folder kunt u nalezen hoe deze behandeling verloopt. Deze behandeling is maatwerk. Uw behandeling kan daarom anders verlopen dan hieronder is beschreven. 

Wat is de behandeling volgens Papillon?

De bestraling volgens Papillon is een bestraling met röntgenstraling met een lage energie. Dit wordt ook contacttherapie genoemd. De straling dringt slechts een aantal millimeters door in het weefsel. De bestraling wordt inwendig gegeven, precies op de tumor in de endeldarm. Deze inwendige bestraling is een goede keuzemogelijkheid bij kleine endeldarmtumoren die niet uitgezaaid zijn. Deze behandeling wordt vaak in combinatie met uitwendige radiotherapie en chemotherapie gegeven.

De inwendige bestraling is één keer per veertien dagen, drie keer in totaal. De behandeling duurt in totaal ongeveer één uur.

Wie komen in aanmerking voor de inwendige bestraling?

• Patiënten die om medische redenen niet geopereerd  kunnen worden volgens de standaard methode. De standaard methode is een buikoperatie waarbij de patiënt een tijdelijk of permanent stoma krijgt.
• Patiënten die geen operatie willen waarbij ze een tijdelijk of permanent stoma krijgen.

Het is belangrijk dat u begrijpt dat:

• Niet alle tumoren in de endeldarm geschikt zijn voor inwendige bestraling. Bijvoorbeeld wanneer de tumor groter is dan drie cm, of wanneer er uitzaaiingen zijn. Het is daarom mogelijk dat u deze behandeling niet kunt krijgen.
• Er een hoger risico is op terugkeren van de ziekte (recidief) na inwendige bestraling (ongeveer 11%) in vergelijking met de standaardbehandeling (1-4%).
• Mocht de kanker terugkeren (meestal in de eerste twee tot drie jaar), u de mogelijkheid moet overwegen om toch de standaard buikoperatie te ondergaan. Hierbij krijgt u misschien toch een permanent of tijdelijk stoma.

Wat houdt de behandeling in?

Voorbehandeling

Deze behandeling bestaat uit een langdurige uitwendige bestralingsserie. De radiotherapeut bespreekt met u de gang van zaken op de afdeling Radiotherapie. Ook bespreekt de radiotherapeut hoeveel uitwendige bestralingen in uw geval nodig zijn.

Om de werking van de radiotherapie te verbeteren, wordt deze meestal gecombineerd met tumor dodende middelen (chemotherapie). Door deze chemotherapie worden de kankercellen gevoeliger voor de bestraling. Uw behandelend arts bespreekt met u of u hiervoor in aanmerking komt.

Na de uitwendige bestraling moet de tumor de tijd krijgen om kleiner te worden. Dit duurt zes weken. Daarna krijgt u een MRI scan om te bepalen hoe de groot de tumor is. Dan wordt besloten of u een inwendige bestraling kunt krijgen. Soms is het nodig om ook een PET-scan te maken. Hierop is te zien of er uitzaaiingen ergens anders in het lichaam zijn.

Voorbereiding op de inwendige bestraling

Tabletten in huis halen ruim voor de voorbereiding op de behandeling
U krijgt een recept voor tabletten Bisacodyl mee van de radiotherapeut. Haal deze tabletten op tijd in huis. U heeft ze de dag voordat u de inwendige bestraling krijgt nodig.

De dag vóór de behandeling

Op de dag voordat u de inwendige bestraling krijgt, neemt u ’s middags om 15.00 uur twee tabletten (Bisacodyl) in. Deze tabletten maken uw ontlasting zachter. U mag gewoon eten.

De dag van de behandeling

Waar meldt u zich?

Op de dag van de behandeling meldt u zich bij de afdeling Radiotherapie. U wordt opgehaald in de wachtkamer.

Aanmelden voor uw afspraak

Hoe u zich kunt aanmelden voor uw afspraak, vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/aanmelden. Het is belangrijk dat u altijd een geldig legitimatiebewijs meeneemt, deze heeft u nodig om zich aan te melden.

U hoeft voor deze behandeling niet nuchter te zijn.

Er wordt bij u een klysma geplaatst. Hierbij wordt een vloeistof in uw anus gespoten. De vloeistof zorgt ervoor dat u snel ontlasting krijgt. Het laatste stuk van uw darmen wordt hierdoor schoon. U blijft tien minuten op uw zij liggen. U kunt daarna naar het toilet.

De inwendige bestraling met röntgenstraling

Bij de inwendige bestraling zijn uw chirurg, radiotherapeut en twee laboranten aanwezig. U krijgt altijd mondeling uitleg over de behandeling.

U komt op uw rug op tafel te liggen met uw benen in beensteunen.

Rond uw anus wordt verdovingsgel aangebracht. Uw ongemak zal hierdoor minder zijn. Ook helpt dit om de spieren rondom de anus te ontspannen. De radiotherapeut zal uw endeldarm onderzoeken. De arts weet dan precies de plaats van de tumor. De arts doet dit via de anus met behulp van een scoop. Hierna brengt de radiotherapeut een inbrenghuls, via de anus, in de endeldarm. Hiermee bepaalt de arts de plaats van de bestraling. Dit gebeurt heel nauwkeurig. Daardoor kan het langere tijd duren. Dit kan voor u een ongemakkelijk gevoel geven.

Als alles op de goede plaats zit, wordt de bestraling gestart. Voor de behandeling gebruiken we röntgenstraling met een lage energie (50kV). De bestraling is heel oppervlakkig en dringt maar enkele millimeters in het weefsel door. U merkt niets van de bestraling.

Wij houden u in de gaten tijdens de behandeling. Mocht het nodig zijn, dan kunnen wij de bestraling op ieder moment stoppen.

Voor en na de bestraling worden foto’s gemaakt van de tumor. Dit is om te kijken hoe de tumor reageert op de behandeling.

De behandeling duurt in totaal ongeveer één uur. De bestraling zelf duurt iets meer dan één minuut. Na de behandeling, kunt u het beste nog even naar het toilet gaan. Daarna kunt u naar huis.

U krijgt drie behandelingen, iedere veertien dagen één. Alle drie de behandelingen gebeuren op dezelfde manier.

Bijwerkingen

Vlak na de bestraling

Op de plaats waar de bestraling is toegediend kunt u last krijgen van uw slijmvlies. Het slijmvlies kan kwetsbaar worden, zwellen en geïrriteerd raken. Hierdoor kan het zijn dat u vaker naar het toilet moet voor ontlasting.

Het kan ook voorkomen dat u slijm en bloed verliest via de anus. Dit hoort bij de behandeling. U hoeft zich hierover geen zorgen te maken. Sommige mensen kunnen tijdelijk hun ontlasting niet goed ophouden.

Meestal beginnen de klachten twee weken na de laatste bestraling. De klachten kunnen twee maanden aanhouden.

Late bijwerkingen

Op de plaats waar de bestraling is toegediend, kan een vernauwing/ verlittekening in de endeldarm optreden. Daardoor kan de stoelgang moeilijker worden.

Er kan een aanhoudende, ernstige bloeding voorkomen. Dit komt doordat de bloedvaten verwijd en kwetsbaar zijn door de bestraling. Dit komt vaker voor bij patiënten die antistollingsmedicijnen gebruiken.

Heel zeldzaam komt het voor dat een fistel ontstaat tussen de endeldarm en ander weefsel, bijvoorbeeld de vagina.

Als u een van deze klachten heeft, meld het dan aan uw radiotherapeut. Samen kunt u dan naar een oplossing zoeken.

Controle afspraak

Het is erg belangrijk dat u na de behandeling een aantal jaren onder controle blijft. U wordt na iedere inwendige bestraling gebeld door een laborant. De laborant bespreekt met u hoe u de behandeling heeft ervaren. Ook bespreekt de laborant de bijwerkingen met u.

Zes weken na de laatste inwendige bestraling heeft u een controle afspraak bij de radiotherapeut.

In het eerste en tweede jaar na de behandeling heeft u iedere drie maanden een controle afspraak. De drie jaren hierna wordt dit een halfjaarlijkse afspraak.

Tijdens de controle afspraken wordt u gevraagd of u klachten heeft. U kunt hierbij denken aan pijn, bloedverlies of een afwijkende stoelgang. De arts zal in de jaren na de behandeling bij elke controle een inwendig onderzoek doen (rectaal toucher). Ook wordt er regelmatig een sigmoïdoscopie, MRI-scan en een CT-scan gemaakt.

Verhinderd

Als u om dringende redenen uw afspraak niet kunt nakomen, geef dit dan zo snel mogelijk door aan de afdeling Radiotherapie. Wij vragen u vriendelijk om dit alleen op werkdagen en tijdens kantooruren aan ons door te geven.

Opleidingsziekenhuis

Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij bieden tal van opleidingsmogelijkheden voor artsen, verpleegkundigen en paramedische beroepen en werken daarin nauw samen met opleidingscentra en –ziekenhuizen in de regio. Dit kan betekenen dat uw behandeling, onderzoek of operatie (mede) uitgevoerd wordt door een zorgverlener in opleiding. Denk hierbij aan een arts in opleiding tot specialist, een co-assistent of een verpleegkundige in opleiding. Veiligheid is het allerbelangrijkste, daarom staat de zorgverlener in opleiding altijd onder supervisie van een gekwalificeerde zorgverlener. Indien u niet wenst geholpen te worden door een zorgverlener in opleiding, kunt u dit aangeven bij uw behandelend arts.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, aarzel dan niet om deze met uw radiotherapeut te bespreken.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Afdeling Radiotherapie
040 – 239 64 00

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Radiotherapie vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/radiotherapie