Naar huis met een blaaskatheter of suprapubische katheter (Folder)
5623 EJ Eindhoven
040 - 239 91 11
Naar huis met een blaaskatheter of suprapubische katheter (Folder)
U heeft zojuist een katheter gekregen om de urine te laten weglopen. Een katheter is een soepele, holle slang waardoor urine uit de blaas kan aflopen. De katheter blijft vastzitten in de blaas door een ballonnetje dat wordt opgeblazen via dit slangetje. Aan het einde van de katheter is een zak bevestigd, die de urine opvangt.
In de volgende tekeningen kunt u zien hoe de organen in het onderlichaam liggen.
Plaatsing van de katheter
De katheter kan op twee manieren in de blaas worden geplaatst:
- trans-urethraal
- supra-pubisch
1. De trans-urethrale blaaskatheter
Een arts of verpleegkundige brengt deze katheter via de plasbuis tot in de blaas in (trans-urethraal). Deze katheter zit in de blaas vastgemaakt met een ballonnetje gevuld met steriel water. U kunt hierdoor dus niet meer normaal plassen.
Als u de trans-urethrale katheter voor langere tijd krijgt, komt u na ongeveer zes weken of drie maanden terug bij het Urologisch Behandelcentrum om de katheter te laten wisselen. Dit is afhankelijk van het soort katheter dat bij u is ingebracht. U krijgt hiervoor een afspraak mee.
Belangrijk!
Wanneer de trans-urethrale katheter er spontaan uitvalt, moet u direct contact opnemen met uw huisarts of het ziekenhuis, omdat binnen drie uur een nieuwe katheter ingebracht moet worden.
Verzorging van de transurethrale blaaskatheter
Was één keer per dag de huid rondom het slangetje met lauw water. Mannen dienen het gebied onder de voorhuid zorgvuldig te wassen. Vrouwen dienen het gebied rondom de vagina en de anus zorgvuldig te wassen. Dit om de katheter zo veel mogelijk bacterievrij te houden. U mag dit onder de douche doen. U kunt de katheter zo nodig vastzetten (fixeren) met een pleister in de lies of op het bovenbeen.
2. Wat is een suprapubische katheter
Een suprapubische katheter (SPK) is een dun hard slangetje, dat via een snede in de huid (incisie) via de buikwand in de blaas wordt ingebracht. Om te voorkomen dat de katheter uit de blaas glijdt, bevindt zich aan het uiteinde een ballonnetje, dat gevuld is met steriel water.
Sporadisch is er een extra bevestiging met een hechting bij de insteekopening, bij eerste katheterinbreng. De hechting wordt de 10de dag verwijderd. Dit kan door de huisarts of door de thuiszorg gedaan worden. De suprapubische katheter wordt via de buik ingebracht, omdat u via de normale weg niet goed meer kunt plassen.
De urine kan de eerste paar dagen wat bloederig zijn en kan enkele bloedstolseltjes bevatten. Als de urine na een week nog erg rood ziet, neem dan contact op met de polikliniek Urologie.
Als u de suprapubische katheter voor langere tijd krijgt, komt u na ongeveer zes weken terug bij het Urologisch Behandelcentrum om de katheter te laten wisselen. U krijgt hiervoor een afspraak mee.
Belangrijk!
Wanneer de suprapubische katheter eruit is gevallen, neem dan direct contact op met uw huisarts of met het ziekenhuis. Binnen ongeveer één uur is het namelijk nog mogelijk om een nieuwe suprapubische katheter door het kanaal in te voeren. Duurt dit langer dan één uur dan sluiten de blaas en de huid zich weer.
Verzorging
Was dagelijks de insteekopening van de suprapubische katheter met een washandje met lauw water. U mag niet douchen of baden, totdat de hechting is verwijderd.
Nadat de hechting is verwijderd, kunt u zich gewoon weer douchen, baden mag wel maar niet te lang. Met een suprapubische katheter kunt u verder alles doen wat u voorheen ook deed. Ook seksuele activiteiten zijn geen probleem. U kunt de katheter zo nodig vastzetten met een pleister op de onderbuik of het bovenbeen.
Welke materialen gebruikt u bij de verzorging
U heeft van de verpleegkundige zojuist een pakket meegekregen met materialen die het verzorgen van de katheter mogelijk maken. Er zijn twee mogelijkheden voor het opvangen van de urine. Uw arts heeft met u besproken welke methode in uw geval gewenst is:
- De urine kan continue in een beenzak of nachtzak aflopen (de katheter staat dan ‘open’). De urine die door de slang continue afloopt, komt in een opvangzak. Overdag gebruikt men hier een beenzakje voor en ’s nachts een nachtzak. Het verwisselen van een beenzak naar een nachtzak en andersom gebeurt telkens op dezelfde manier. De nachtzak bevestigt u aan het kraantje van de dagzag. Het kraantje van de dagzak zet u open.
Het is belangrijk dat de katheteruitgang goed over het koppelstuk heen geschoven wordt om lekkage te voorkomen. De opvangzak dient altijd lager te hangen dan uw blaas. De urine die in het beenzakje zit, kan worden geleegd in het toilet. Het zakje kan onder de kraan worden doorgespoeld en te drogen worden gelegd. Een zak is één week te gebruiken waarna deze vervangen moet worden door een nieuwe zak. - De katheter kan ook ‘afgedopt’ worden (u heeft geen opvangzak). Hierbij blijft de urine in de blaas tot u aandrang krijgt. Wanneer u aandrang heeft, zet u het kraantje open zodat de urine weg kan lopen. Nadat alle urine is weggelopen, zet u het kraantje weer dicht. De katheter moet minimaal om de drie uur open worden gezet.
Urine opvangen
De urine, die door de slang afloopt, komt in een opvangzak. Er zijn 2 typen opvangzakken: een beenzak (met een kortere slang en inhoud van max. 500 ml) en een nachtzak (met een langere slang en een inhoud van max. 2000 ml).
Beenzak
Nachtzak
Overdag draagt u de beenzak. Deze draagt u op uw bovenbeen. U kunt de slang naar de gewenste maat afknippen. De beenbandjes maakt u vast op u bovenbeen. Er zitten knopen op het beenbandje waar u de beenzak aan kunt vastmaken. Het is goed om te wisselen van been.
Het legen van de beenzak
Als de beenzak zich heeft gevuld met plas kunt u het kraantje aan de onderkant openzetten en de urine in het toilet laten lopen.
Vergeet niet het kraantje weer dicht te zetten!
Verwissel 1 keer per week de beenzak. U kunt dagelijks de beenzak doorspoelen met lauwwarm water.
Gebruik van de nachtzak
’s Avonds kunt u een nachtzak aan de beenzak vastmaken. In een nachtzak kan twee liter urine. Hij is dus groot genoeg voor de hele nacht. U hoeft de zak niet te legen in de nacht. U maakt de nachtzak vast aan het kraantje van de beenzak. Let hierbij wel op dat u het kraantje van de nachtzak onderaan de nachtzak wel eerst dichtdoet! Het kraantje van de beenzak zet u daarna open. De plas loopt nu door de nachtzak in. De nachtzak kunt u dan aan de rand van u bed hangen met de bedhaak. De nachtzak moet altijd lager hangen dan uw blaas.
Het legen van de nachtzak
Als de nachtzak zich heeft gevuld met plas, kunt u het kraantje aan de onderkant openzetten en de urine in het toilet laten lopen. De nachtzak kunt u na het legen omspoelen met lauwwarm water en opbergen in een schone handdoek. Verwissel 1 keer per week de nachtzak.
Nachtzak
https://youtu.be/Q9kfaMdkiJc?si=IjzOo0nifJfqlCi5
Let op het is niet bij alle nachtzakken mogelijk deze op lengte te knippen in tegenstelling tot de beenzak.
Beenzak legen en verwisselen
https://m.youtube.com/watch?v=VzZaWrMTAjY
Belangrijke leefregels
Het is belangrijk dat u voldoende water drinkt. Dit wil zeggen 1,5 liter water extra, naast uw gebruikelijke kopjes koffie, thee en andere dranken. Dit om uw blaas goed te spoelen, schoon te houden en om eventuele urineweginfecties te voorkomen. Ook bevordert dit de doorgang van de katheter.
Verder is het belangrijk om vóór en na het verwisselen van een urinezak uw handen te wassen.
Mogelijke problemen
Het is mogelijk dat u last heeft van:
- Lichte blaasirritatie (het gevoel dat u moet plassen). Dit kan worden veroorzaakt door het ballonnetje dat opgeblazen zit in de blaas en tegen de blaaswand komt.
- Urinelekkage langs de katheter. Dit wordt veroorzaakt door blaaskrampen of een volle blaas. Neem dan contact op met de polikliniek Urologie.
Als er geen urine meer afloopt door de katheter ga dan het volgende na:
- Wordt de afvloed niet verhinderd door een knik in de slang?
- Bevindt de opvangzak zich lager dan de blaas?
- Heeft u voldoende gedronken? (Minimaal 1,5 liter, dit zijn tien glazen per dag.)
Heeft u deze eventuele problemen opgelost, maar loopt de urine nog steeds niet, dan is het verstandig om contact op te nemen met de polikliniek Urologie.
Nieuw materiaal bestellen
U heeft van de afdeling een starterpakket gekregen met een kleine voorraad voor de komende weken. In het pakket zitten formulieren waarop beschreven staat hoe u de materialen zelf dient bij te bestellen. Verder staat hier in hoe en wanneer de materialen bij u worden afgeleverd. U kunt uw bestelling telefonisch doorgeven aan een medewerker van de firma die uw materiaal levert. De afdeling Urologie heeft de betreffende firma al laten weten welke materialen u precies gebruikt.
Vergoeding van de materialen
De firma waarvan u het starterpakket heeft ontvangen, declareert zelf de kosten bij uw zorgverzekeraar. U hoeft hiervoor dus niets te regelen. Over het algemeen worden alle materialen die u nodig heeft voor het verzorgen van uw katheter vergoed door de verzekering.
Opleidingsziekenhuis
Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij bieden tal van opleidingsmogelijkheden voor artsen, verpleegkundigen en paramedische beroepen en werken daarin nauw samen met opleidingscentra en –ziekenhuizen in de regio. Dit kan betekenen dat uw behandeling, onderzoek of operatie (mede) uitgevoerd wordt door een zorgverlener in opleiding. Denk hierbij aan een arts in opleiding tot specialist, een co-assistent of een verpleegkundige in opleiding. Veiligheid is het allerbelangrijkste, daarom staat de zorgverlener in opleiding altijd onder supervisie van een gekwalificeerde zorgverlener. Indien u uitdrukkelijk niet wenst geholpen te worden door een zorgverlener in opleiding, kunt u dit aangeven bij uw behandelend arts.
Vragen
Bij vragen of problemen kunt u op maandag tot en met vrijdag tijdens kantooruren telefonisch contact opnemen met de polikliniek Urologie. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp.
Contactgegevens
Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp
040 – 239 96 00
Polikliniek Urologie
040 – 239 70 40
Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Urologie kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/urologie.