Koppens: ‘Overgewicht risico voor het ontstaan van nieuwe tumoren’
Binnen het Catharina Kanker Instituut vindt op diverse niveaus dagelijks overleg plaats om de zorg van mensen met kanker continu te verbeteren. Voeding is een van de thema’s, waardoor diëtisten vaak al in een vroeg stadium aan tafel zitten. “Als diëtisten hebben we ons de afgelopen jaren verder ontwikkeld. Voeding bij kanker en voedingsproblematiek zoals ondervoeding en overgewicht, komen steeds meer in beeld. Dat is een mooie ontwikkeling”, vertelt diëtist Chantal Koppens.
Veel kankerpatiënten krijgen te maken met ondervoeding omdat bijvoorbeeld tijdens de chemotherapie ‘voedsel niet meer smaakt’. Maar ook het omgekeerde komt voor. “Gewichtstoename en overgewicht is veel minder bekend en wordt volgens het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WKOF) benoemd als risicofactor voor het ontstaan van verschillende kankersoorten. Zo blijkt uit diverse studies dat vrouwen met overgewicht na de overgang een grotere kans hebben op het nogmaals krijgen van borstkanker. Overgewicht is dus zeker ook onwenselijk”, benadrukt Koppens.
Nauw betrokken
Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat voeding bij kankerpatiënten een bewezen positief effect heeft op de kwaliteit van leven en zelfs op de overlevingskansen. Diëtisten zijn binnen het Catharina Kanker Instituut al nauw betrokken bij patiënten met slokdarm– en alvleesklierkanker. Koppens: “De voedingsbegeleiding van deze patiëntengroep is intensief. Voedingsbegeleiding van bijvoorbeeld borstkankerpatiënten en voorlichting om het ontstaan van overgewicht tijdens de behandeling te voorkomen, is nog minder ingebed. De zorg hiervoor zouden we graag beter gestalte willen geven. Het borstkankercentrum van het Catharina Ziekenhuis juicht dit toe. Samen gaan we voor de beste zorg van onze patiënten, daar doen we het uiteindelijk voor.”
Energiebalans
Veel patiënten verliezen hun smaak tijdens bijvoorbeeld chemotherapie, zijn misselijk en gaan daardoor slechter eten. Het gevolg van deze slechte voedingstoestand is verzwakking. Koppens: “Kanker beïnvloedt op een negatieve manier de energiebalans van het lichaam. Het lichaam gaat als het ware eigen (spier)voorraden aanbreken. Tegelijkertijd komt er via de voeding vaak minder brandstof binnen. Met als resultaat gewichtsverlies of een gelijkblijvend gewicht met verborgen afname van spiermassa en dus verzwakking. Iedere vorm van verzwakking is tijdens de ziekte en de tumorgerichte behandelingen onwenselijk. Het omgekeerde gebeurt ook. Patiënten horen dat ze niet af mogen vallen en ontwikkelen een eetpatroon wat bijdraagt aan overgewicht”, aldus Koppens, “door middel van een goede voedingsbegeleiding proberen we de energiebalans in evenwicht te brengen voor zover de ziekte dat toelaat. Denk hierbij bijvoorbeeld aan eiwitrijke voeding, dat zijn namelijk de bouwstenen voor je spieren. Hierbij houden we rekening met klachten als smaakverlies, darmklachten en passageklachten, dat het eten ‘blijft hangen’. Maar dat is bij uitstek de ‘kunst’ van de diëtist: maatwerk.”