Ik ben klinisch perfusionist…huh, de wat?

Wie denkt dat een hart-longmachine tijdens een complexe hartoperatie alleen aan- en uitgezet hoeft te worden, heeft het vreselijk mis. Het is een cruciaal station op de operatiekamer en diegene die het apparaat bedient, heeft een heuse beroepsnaam.

Ed Overdevest is perfusionist in het Catharina Ziekenhuis. Dagelijks is hij van essentieel belang voor patiënten die een hartoperatie moeten ondergaan waarbij het hart tijdelijk wordt stilgezegd. “Ik neem letterlijk de vitale functies, het leven, van een patiënt over”, legt Ed Overdevest uit. “Perfusie, letterlijk ‘het doen doorstromen van het bloed door het lichaam’, is specialistisch, medisch en tegelijkertijd technisch. Van huis uit ben ik fysiotherapeut, maar ik zocht meer uitdaging. Het medische in combinatie met het technische gedeelte van een perfusie, vind ik tot op de dag van vandaag een uitdaging”, benadrukt hij.

Teamprestatie

Het samenspel binnen het hele team wat op de operatiekamer staat, is belangrijk. “We zijn complementair aan elkaar, je moet elkaar aanvullen, iedere schakel is belangrijk om de patiënt goed en veilig door een operatie heen te begeleiden. De chirurg kan in de meeste gevallen niet opereren als het hart niet stil staat en de patiënt blijft niet in leven als de perfusionist de vitale functies niet overneemt”, zegt Overdevest.

Kunstmatig

De hart-longmachine neemt de hart- en longfunctie kunstmatig over door middel van meerdere gekoppelde pompen, drukmeetunits en uitgebreide veiligheidssystemen en legt als het ware een ‘bypass’, omleiding, aan. Voordat de operatie start, checkt Overdevest alle apparatuur. “Daarna sluit ik aan bij de voorbespreking voordat de patiënt onder narcose gaat. Het is essentieel dat het hele team weet voor welke operatie we staan, je kent de risico’s en je weet ook waar de kritieke momenten in een operatie zich kunnen voordoen. Vanaf het moment dat de patiënt in slaap is gebracht, neem ik de circulatie over en hou ik verschillende parameters zoals bloedwaarden en het zuurstofgehalte nauwlettend in de gaten”, legt Overdevest uit.

Kapot?

En wat als het apparaat tijdens een hartoperatie uitvalt of erger nog kapot gaat? “In theorie is alles mogelijk maar in de praktijk ligt voor elk falen van een onderdeel een back-up plan klaar, zodat ‘alle’ risico’s zijn afgedekt. Maar als we uitgaan van dit rampenscenario, dan kunnen we het apparaat altijd nog met de hand bedienen. De ouderwetse manier”, lacht hij. “Maar daar hoef je je echt geen zorgen over te maken.”