Darmkankermaand: ‘Ik wil een buddy zijn voor mijn patienten’

Maart is darmkankermaand. Grard Nieuwenhuijzen is chirurg-oncoloog in het Catharina Ziekenhuis en voert complexe operaties uit. Tien vragen over zijn werk, zijn passie en zijn mening over kanker nu en in de toekomst.

Waarom heb je dit vak gekozen?
“De combinatie van het technische en menselijke van mijn vak vind ik geweldig uitdagend. Altijd bezig zijn op het scherpst van de snede. Maar ik zou nooit willen opereren zonder dat ik samen met de patiënt het hele traject doorloop, vanaf het allereerste gesprek over de mogelijkheden tot het natraject. Ik wil technisch de beste zijn in mijn vak, maar ook een buddy zijn voor mijn patiënten.”

Wat zijn de moeilijkste operaties die je uitvoert?
“Van alle operaties die ik uitvoer zijn de slokdarmkankeroperaties het lastigst en het zwaarst voor de patiënt. Nog niet lang geleden was het ondenkbaar dat een zo uitgebreide ingreep via een kijkoperatie zou kunnen plaatsvinden, omdat je een tumor via de borst en buik moet verwijderen en ook nog een nieuwe slokdarm van de maag moet maken. Het Catharina Ziekenhuis loopt hierin voorop; chirurgen komen hier om nieuwe technieken te leren en wij begeleiden chirurgen ook in hun ziekenhuizen.”

Maakt dat je werk extra uitdagend?
“Ja, maar dat is ook wat ik wil. Ik had er ook voor kunnen kiezen om minder complexe operaties te verrichten. Ondanks de technische hoogstandjes vind ik toch het contact met de patiënt het meest waardevol. Samen bespreken wat de patiënt wil en samen zoeken naar de best mogelijke oplossing. ‘Hoe zou je leven eruit zien zonder behandeling en wat verander ik daar aan als ik ga opereren? Wat zijn de alternatieven?’ Samen die balans zoeken, dat is het mooiste van mijn vak.”

Wat is het moeilijkste aan je vak?
“De complicaties. Hoe prachtig je bijvoorbeeld een slokdarmoperatie ook uitvoert, het risico op complicaties is heel groot: 40 tot 50 procent van de patiënten krijgt een vorm van een complicatie. Let wel, complicaties zijn meestal geen fouten, complicaties zijn vaak inherent aan de complexiteit van een operatie. Weet je, de beste klinieken zijn goed in het voorkomen van complicaties, maar ook in het tijdig herkennen en behandelen ervan. Mijn drive is dan ook de patiënt zo goed mogelijk door dat zware traject heen te loodsen.”

Zijn er complicaties die je kunt voorkomen?
“Bij moeilijke operaties horen helaas nu eenmaal complicaties. Wat wel heel duidelijk is: mensen die roken hebben een groter risico op complicaties. Rokers krijgen meer wondinfecties, meer lekkages, meer longontsteking. Als er iets is om ernstige complicaties te voorkomen bij welke operatie dan ook, is het stoppen met roken. Zelfs als je een aantal weken voor de operatie stopt, loop je minder risico. Ik dring er dan ook op aan te stoppen. We gaan samen een zwaar traject in. We zijn recent begonnen met een heel intensief voorbereidingsprogramma voor patiënten met slokdarmkanker, het zogenaamde PREPARE traject. Motivatie, voeding, long- en krachttraining, maar ook stoppen met roken spelen een belangrijke rol in dit programma.  Er wordt veel van de patiënt gevraagd, maar als wij tot het uiterste gaan voor de patiënt, dan moet de patiënt dat ook voor zijn herstel proberen.”

Speelt leeftijd van de patiënt een rol?
“Nee, leeftijd is voor mij niet een absolute maat. Het gaat om de vitaliteit van de patiënt en de kwaliteit van leven vóór en na de operatie. Als het risico op ernstige complicaties te groot is of als je inschat dat de kwaliteit van leven na de behandeling niet meer acceptabel is, dan ga je samen met de patiënt naar niet-operatieve alternatieven zoeken. Omdat je bij slokdarmkanker een zware behandeling bij toch vaak fragiele patiënten moet gaan voorstellen, heb je altijd wel deze dilemma’s te bespreken. Dat is geen makkelijk gesprek, maar als je dan samen met de patiënt tot een goede beslissing komt, geeft dat wel heel veel voldoening.”

Is kanker te voorkomen? 
“Afgezien van het verband tussen roken en longkanker zijn het toch vooral meerdere factoren die een rol spelen bij de ontwikkeling van kanker. Gezond leven en weinig stress zijn natuurlijk belangrijk bij iedere ziekte. Patiënten vragen mij vaak: wat heb ik fout gedaan dat ik dit nu heb gekregen? Niets. We weten uit de statistieken dat bepaalde factoren een vergroot risico geven op kanker, maar dat zijn allemaal kleine stukjes die bijdragen aan de ziekte. 1 op de 8 vrouwen krijgt in haar leven te maken met borstkanker, zouden die dan allemaal ongezond leven? Natuurlijk niet. Daarnaast is kanker ook gewoon een ziekte van het ouder worden.”

Verandert kanker ooit van een dodelijke in een chronische ziekte?
“Bepaalde vormen van kanker zullen een chronische ziekte worden, dat lijkt bij bijvoorbeeld borstkanker die kant op te gaan. We kunnen 80 procent van de patiënten genezen en patiënten met uitzaaiingen kunnen we met allerlei behandelingen lang in leven houden met een acceptabele kwaliteit van leven. Ik ben er van overtuigd dat met nieuwe behandelingen dat voor steeds meer kankersoorten gaat gelden. Misschien dat in de toekomst kanker in veel gevallen een chronische ziekte gaat worden. Maar zover is het helaas nog niet.”

Verwacht je een grote doorbraak in de behandeling van kanker?
“Bij veel kanker soorten kun je aan het genetisch materiaal van de tumor al zien of en hoe de tumor zich gaat ontwikkelen en daar de behandeling op afstemmen. Kleine stukjes genetische materiaal van een tumor kunnen al in een heel vroeg stadium worden gevonden in het bloed. Daardoor kun je tumorgroei vroeg ontdekken en behandelingen veel beter afstemmen. Behandeling op maat wordt de grote doorbraak. Bij een aantal vormen van kanker geven we nog zware behandelingen om er zeker van te zijn dat alles weg is. Door op basis van het genetisch patroon van de tumor het gedrag van de tumor te kunnen voorspellen, zou voor sommige patiënten niet altijd chemotherapie, bestraling of een zware operatie nodig zijn.’

Levert het Catharina Ziekenhuis een bijdrage aan die doorbraak?
“Jazeker. Samenwerking, expertise en onderzoek zijn erg belangrijk. Het Catharina Kanker Instituut is vaak de drijvende kracht achter regionale samenwerking en de introductie van nieuwe behandelingen. Als medisch manager van het Catharina Kanker Instituut probeer ik voor een goede organisatie te zorgen, zodat al die talentvolle mensen goed kunnen samenwerken om zo de beste zorg voor onze patiënten te geven.” In het Catharina Kanker Instituut wordt veel onderzoek verricht om uiteindelijk de vooruitzichten van onze patiënten te verbeteren. We hebben een geweldig team dat gaat voor het hoogst haalbare. Dat kan alleen door altijd kritisch te zijn en onderzoek te verrichten, want uiteindelijk zullen dankzij goed wetenschappelijk onderzoek de meeste mensen genezen. Het Catharina Onderzoeksfonds is daarin belangrijk en maakt dat onderzoek mogelijk.”


© 2024 Catharina Ziekenhuis
Alle rechten voorbehouden