Gebruik van pelottes na bestraling van de onderbuik bij vrouwen(Folder)

Catharina Kanker Instituut Gynaecologie Inwendige geneeskunde Radiotherapie
Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11
Catharina een Santeon ziekenhuis

Gebruik van pelottes na bestraling van de onderbuik bij vrouwen(Folder)

U gaat behandeld worden voor kanker in uw onderbuik. Uw arts (radiotherapeut) heeft u uitleg gegeven over de bestraling die u krijgt. Het doel van deze behandeling is de overgebleven kankercellen dood te maken.
In uw onderbuik liggen uw geslachtsorganen die ook straling krijgen. De bestraling kan bijwerkingen veroorzaken. Ook na een lange periode kunnen er nog bijwerkingen ontstaan. Deze bijwerkingen kunnen tot seksuele problemen leiden. U kunt deze problemen (gedeeltelijk) voorkomen door pelottes te gebruiken. In deze folder krijgt u hier meer uitleg over.

Bijwerkingen van bestraling van de onderbuik

Door de behandeling kunt u lichamelijke en geestelijke klachten krijgen. Na bestraling op de onderbuik komen seksuele problemen regelmatig voor. Bijvoorbeeld pijn bij seksueel contact.

Welke medische gevolgen voor uw seksualiteit kan bestraling hebben?

De bestraling van de onderbuik kan twee gevolgen hebben:

  1. Verkleving van de slijmvliezen. De bestraling kan leiden tot verkleving (tegen elkaar plakken) van uw slijmvliezen. In het bovenste gedeelte van de schede (vagina) ontstaat dan littekenweefsel. De vagina kan hierdoor nauwer, korter en minder elastisch worden. Hierdoor kan seksuele gemeenschap (penetratie) lastig worden of zelfs niet meer mogelijk zijn. De problemen kunnen in de loop van maanden tot jaren na de bestraling ontstaan.
  2. het optreden van de overgang (menopauze). De bestraling kan er toe leiden dat uw eierstokken geen (of minder) hormonen meer aanmaken. Hierdoor kan u in de overgang raken. Tenzij u voor de behandeling al in de overgang was.
    Doordat er minder hormonen zijn tijdens de overgang kunnen de volgende problemen voorkomen:
  • droge slijmvliezen: het minder vochtig worden van de vagina tijdens het vrijen.
  • Kans op bloedverlies tijdens/na gemeenschap doordat de vagina droger is.
  • Opvliegers, (versnelde) botontkalking, stemmingswisselingen.

Raadpleeg met vragen over deze overgangsproblemen uw gynaecoloog, huisarts of overgangsconsulente.

Door de bijwerkingen van de bestraling kan het zijn dat:

  • U minder plezier beleeft aan uw seksualiteit.
  • U pijn bij gemeenschap ervaart. 15-30% van de vrouwen heeft hierdoor zelden of nooit meer seksuele gemeenschap.
Waarom is het belangrijk om vernauwing van de vagina te voorkomen?

Het is belangrijk om vernauwing van de vagina te voorkomen en de vagina “open” te houden zodat:

  • U de mogelijkheid tot gemeenschap behoudt.
  • U voorkomt dat gemeenschap pijnlijk is.
  • Uw behandelend arts tijdens controle afspraken gynaecologisch onderzoek kan doen.
Hoe kunnen problemen voorkomen worden?

Door littekenvorming van het bovenste deel van de vagina kan deze nauwer worden. Het is belangrijk dat uw slijmvliezen van de vagina zich herstellen. Samen met de dokter maakt u afspraken wat u zelf kan doen. De dokter bespreekt samen met u het gebruik van hormonen, tampons en pelottes.
In deze folder wordt uitgelegd hoe u pelottes kan gebruiken.

Pelottes

Wat zijn pelottes?

Pelottes zijn staafjes in verschillende diktes. Ze zijn bedoeld om de vagina op te rekken of open te houden. Pelottes zijn er van verschillende materialen en merken.

Wanneer begint u met het gebruik van pelottes?

U begint met het gebruik van pelottes na het beëindigen van de bestralingen. Het is beter om niet meteen na de laatste bestraling te beginnen. Dit zou pijnlijk kunnen zijn, omdat het slijmvlies van de vagina nog geïrriteerd is.

U begint zodra u geen pijn meer heeft, liefst 2 tot 4 weken na de laatste bestraling. Het is verstandig om niet later te beginnen. Het nauwer worden van de vagina is namelijk een geleidelijk proces dat direct na de bestralingen kan beginnen te ontstaan. Als de vagina eenmaal vernauwd is, kan dit moeilijk weer ongedaan worden gemaakt.

Heeft u geen klachten? Gebruik de pelottes dan toch. De veranderingen die door bestralingen kunnen ontstaan kunnen ook nog na een langere tijd ontstaan.

Hoe gebruikt u de pelottes?
  • U gebruikt de pelotte minstens drie maal per week. Eventueel afgewisseld met seksuele gemeenschap.
  • Gebruik de pelotte op een ontspannen plek in huis, waar u niet gestoord kan worden. Gebruik de pelotte eventueel samen met uw partner. U kunt de pelotte ook in bad of onder de douche gebruiken.
  • Breng een glijmiddel aan op de pelotte en rond de ingang van uw vagina. Dit is om het inbrengen te vergemakkelijken. U kunt een glijmiddel kopen online of bij de apotheek/drogist.
  • U kunt de pelotte in verschillende lichaamshoudingen inbrengen. Probeer om uw bekkenbodemspieren te ontspannen. Dit kan op verschillende manieren;
    • U kunt op uw rug liggen met de knieën iets gebogen en de benen uit elkaar
    • Of staand, met een been op het bed of bad, zoals u een tampon inbrengt.
  • Breng de pelotte rustig met zachte druk in. Zo diep als kan, zonder door te drijven. Pers eventueel een beetje bij het inbrengen. Dit maakt het inbrengen makkelijker.
  • Beweeg hierna de pelotte heen en weer en daarna van links naar rechts. Draai de pelotte als het kan voorzichtig rond.
  • Gebruik de pelotte per keer ongeveer één tot drie minuten.
  • Verwijder de pelotte hierna langzaam met een heen en weer draaiende beweging.
  • Begint u met de kleinste diameter pelotte en werk toe naar de grootste diameter in de komende dagen/weken.
  • In plaats van de pelotte kunt u ook een vibrator gebruiken.
  • Houdt de pelottes schoon. Pelottes hebben geen speciale behandeling nodig maar ze moeten wel schoongehouden worden. Als u klaar bent met het oefenen met de pelottes maakt u deze schoon met water en zeep. Spoel ze goed af. Bewaar de pelottes in een schone verpakking of hoes.
Wat kunnen de bijwerkingen zijn als u de pelottes gebruikt?

Het kan dat u wat afscheiding of bloed verliest tijdens of na het gebruik van de pelottes. Hier hoeft u niet van te schrikken, dat is normaal. Als u veel bloedverlies of pijn heeft tijdens het gebruik, neem dan contact op met uw radiotherapeut of gynaecoloog.

Hoe lang gaat u door met het gebruik van de pelotte?

Het is niet bekend hoe lang het goed is om door te gaan met het gebruik van de pelotte. Wij adviseren u om de pelotte minstens 6 tot 12 maanden te gebruiken. De eerste 6 maanden 3x per week. Na 6 maanden minstens 1x per week. Wij adviseren u dit omdat de problemen ook na langere tijd kunnen ontstaan. Als u regelmatig seksueel actief bent (minimaal 1x per week gemeenschap heeft) is het gebruik van de pelotte niet nodig.

Wat kunt u doen als u geen pelottes kunt of wilt gebruiken?

Als u geen pelottes kunt of wilt gebruiken, zijn er nog andere mogelijkheden om vernauwing van de vagina tegen te gaan:

  • Inbrengen van een tampon met vaseline. Breng driemaal per week een tampon hoog in de vagina in. Smeer de hele tampon in met vaseline. Laat de tampon de hele nacht in de vagina zitten. U begint zodra u geen pijn meer heeft, liefst 4 weken na de laatste bestraling. Het is verstandig om niet later te beginnen. Het nauwer worden van de vagina is namelijk een geleidelijk proces dat direct na de bestralingen kan beginnen te ontstaan. Als de vagina eenmaal vernauwd is, kan dit moeilijk weer ongedaan worden gemaakt.
    • Wij adviseren u om de tampons minstens 6 -12 maanden te gebruiken. De eerste 6 maanden 3x per week. Na 6 maanden minstens 1x per week. Wij adviseren u dit omdat de problemen ook na langere tijd kunnen ontstaan. Als u regelmatig seksueel actief bent (minimaal 1x per week gemeenschap heeft) is het gebruik van de tampons niet nodig.
  • Het hebben van geslachtsgemeenschap. U begint zodra u geen pijn meer heeft, liefst 4 weken na de laatste bestraling. Om het makkelijker te maken, kunt u gebruik maken van een glijmiddel. Soms kan er een beetje bloedverlies optreden. Hier hoeft u niet van te schrikken. Na een tijd verdwijnt de overgevoeligheid meestal vanzelf.
Hoe kunt u pelottes bestellen?

Pelotte sets
U kunt de set online bestellen via de beschreven webwinkels. Bij levering zijn de pelotte discreet en onherkenbaar verpakt. De prijzen liggen tussen de €40,- en €100,-.

  • Webwinkel: Memidis
    Vagiwell pelottes. Flexibele set van 3 of 5 verschillende maten.
  • Webwinkel: Christine Le Duc
    Inspire 5 dilatoren. Flexibele set bestaat uit 5 dilators die oplopen in formaat.
  • Webwinkel: Pelvitec
    Feminaform, vaginale dilatatieset. Set van 5.

Informeert u vooraf bij uw verzekering of de pelottes worden vergoed.

Glijmiddelen
U heeft een glijmiddel nodig om de pelotte te kunnen inbrengen. U maakt uw vagina en de pelotte vochtig met het glijmiddel. Glijmiddelen bestaan er op zowel water- als op siliconen basis. U kunt beiden veilig gebruiken.
Glijmiddelen kunt u ook bestellen via eerder genoemde webwinkels. Sommige glijmiddelen zijn verkrijgbaar bij drogisterijen.

Nazorg

Seksuele problemen komen regelmatig voor na bestraling van de onderbuik. Aarzel niet op deze te bespreken met uw radiotherapeut of uw gynaecoloog. Eventueel kan uw arts u verwijzen naar een seksuoloog die ervaring heeft met vrouwen die bestraald zijn op hun onderbuik.
Meer informatie over kanker en seksualiteit vindt u in de folder ‘Kanker en seksualiteit’ van de KWF Kankerbestrijding.

Vragen?

Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, neemt u dan gerust contact op met uw radiotherapeut via de afdeling Radiotherapie.
U kunt voor meer informatie ook bellen naar de verpleegkundige gynaecologische oncologie. De telefoonnummers vindt u onder ‘Contactgegevens’.

Meer informatie

Voor meer informatie kunt u terecht op de volgende websites:

Contact

Afdeling Radiotherapie
040 – 239 64 00

Verpleegkundige Gynaecologische Oncologie
Telefonisch spreekuur: de verpleegkundigen van de polikliniek Gynaecologische Oncologie zijn dagelijks van 09.00 uur tot 10.00 uur te bereiken via 040 – 239 66 80.

www.catharinaziekenhuis.nl/radiotherapie


© 2024 Catharina Ziekenhuis
Alle rechten voorbehouden