Colonoscopie: ‘Het onderzoek is klaar voor je het weet’

Alle Nederlandse mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar krijgen iedere twee jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker. Zij sturen hun ontlasting op, die nagekeken wordt op bloedsporen. “Als er bloed bij de ontlasting zit, duidt dat niet direct op kanker. Een kijkonderzoek in de darmen geeft uitsluitsel”, vertelt maag-darm-leverarts Ramon-Michel Schreuder. Maar hoe werkt zo’n darmonderzoek? En wie staan er op een endoscopiekamer?

Voordat het darmonderzoek (ook wel colonoscopie genoemd) plaatsvindt, is het heel belangrijk dat de darmen leeg zijn. “Anders zien wij niets. Dus de avond voorafgaand aan het onderzoek en op de ochtend zelf, moeten mensen een laxerend middel drinken. Eigenlijk is dit het meest vervelende van het gehele onderzoek. Dat horen wij vaak van patiënten”, vertelt Ramon-Michel Schreuder.

Roesje

Een half uur voor het darmonderzoek meldt de patiënt zich in het ziekenhuis en wordt hij/zij gereed gemaakt voor het onderzoek “Patiënten krijgen een roesje. Soms worden zij halverwege het onderzoek lichtelijk wakker en kunnen zij meekijken op het scherm. Soms stellen patiënten dan vragen, maar zij kunnen zich dit na afloop vaak niet herinneren, omdat het middel dat is toegediend ervoor zorgt dat zij vergeten wat er is gebeurd”, legt Schreuder uit.

Flexibele slang

Als de patiënt slaapt, start de maag-darm-leverarts met het onderzoek. Dit doet hij samen met twee endoscopieverpleegkundigen. “Met een flexibele slang (colonoscoop) gaan we via de anus naar binnen om de darmen te bekijken. Aan het einde van die flexibele slang bevindt zich de camera. De diameter van de slang bedraagt iets meer dan een centimeter”, aldus Schreuder. Met speciale optische filters bekijkt het team het gehele slijmvlies van de darm om te beoordelen of er afwijkingen aanwezig zijn, zoals poliepen.

“Een darmpoliep is een zwelling die zich vormt vanuit het darmslijmvlies. Darmpoliepen variëren in grootte van 1 millimeter tot enkele centimeters. Verreweg de meeste poliepen die wij verwijderen zijn goedaardig. Maar als je een goedaardig poliep niet tijdig verwijderd, kan deze uitgroeien tot darmkanker. Daarom verwijderen wij in principe darmpoliepen direct tijdens het darmonderzoek. Hele grote poliepen laten wij soms bewust zitten om deze tijdens een tweede darmonderzoek alsnog te verwijderen. Als wij geen afwijkingen vinden dan is de behandeling vaak binnen een half uur klaar. Vinden wij wel afwijkingen dan duurt het iets langer, maar het onderzoek is meestal klaar voor je het weet”, benadrukt Schreuder.

”Ik merk dat veel mensen gespannen zijn voor een colonoscopie, maar verreweg het merendeel van de patiënten ervaart geen klachten tijdens het onderzoek.”

Vroeg stadium

Maar wat als het bevolkingsonderzoek een ongunstige uitslag geeft en de colonoscopie niets afwijkends laat zien? “Bloed bij de ontlasting wil niet altijd zeggen dat er sprake is van een darmpoliep of darmkanker. Er kan ook sprake zijn van aambeien of een klein scheurtje in het darmslijmvlies door te hard persen. Het grote voordeel van het bevolkingsonderzoek is dat, als er darmpoliepen worden gevonden en verwijderd bij colonoscopie, darmkanker kan worden voorkomen.”

“Vanzelfsprekend begrijp ik maar al te goed dat mensen angstig worden wanneer de uitslag van de ontlastingstest van het bevolkingsonderzoek ongunstig lijkt te zijn. Vaak blijkt dit een te voorbarige conclusie. Aan ons als team de taak om deze patiënten zo goed mogelijk te begeleiden en voor te lichten.”