DNA-profiel steeds belangrijker om juiste chemotherapie voor te schrijven

Het Catharina Ziekenhuis zet steeds vaker genetisch onderzoek in bij kankerbehandelingen. Door middel van een DNA-test wordt bepaald of een voorgeschreven chemotherapie effectief ingezet kan worden. Ook kan de dosering van een chemotherapie op de patiënt worden afgestemd. “Of een voorgeschreven therapie bij een patiënt werkt, hangt af van de stofwisseling. Elke patiënt heeft een andere stofwisseling en reageert dus anders op een medicijn. Sommige patiënten ervaren veel bijwerkingen. Bij anderen gebeurt er helemaal niets en blijkt het medicijn dus niet effectief te zijn”, verduidelijkt klinisch moleculair bioloog dr. Birgit Deiman van het Catharina Ziekenhuis.

Aan de hand van een buisje bloed- of speeksel wordt in het laboratorium een zogenoemd DNA-paspoort opgesteld. Op zo’n kaartje staat het farmacogenetisch profiel dat aangeeft hoe het lichaam reageert op verschillende medicijnen. “Op grond daarvan kan een specialist beter persoonlijk gerichte medicijntherapie voorschrijven. Zo kan de dosering worden verhoogd of verlaagd of moet er juist een alternatief middel worden voorgeschreven”. “We werken hierin nauw samen met de apotheek.”

Genetische afwijking

Veel medicijnen worden in de lever – ‘de stofzuiger van je lichaam’ – afgebroken. Als een patiënt te weinig of juist te veel van bepaalde leverenzymen aanmaakt, kan een geneesmiddel in een te lage of te hoge concentratie in het bloed komen. Is de concentratie te laag, dan werkt het medicijn niet goed. Is de concentratie te hoog, dan is er grote kans op bijwerkingen en schadelijke gevolgen. “Deze gevolgen kunnen zelfs dodelijk zijn”, aldus Deiman. ”Het vermoeden is dat van alle patiënten zo’n 10 tot 20 procent een genetische afwijking heeft, waardoor geneesmiddelen mogelijk niet goed werken.”

Darmkanker en borstkanker

Het Catharina Ziekenhuis zet het DNA-paspoort vooral in bij patiënten met kanker en psychiatrische patiënten. “Het gaat vooral om patiënten die vanwege darmkanker en borstkanker chemotherapie krijgen. Of er een DNA-test moet worden uitgevoerd, weet de betrokken oncoloog. Patiënten worden daar in ons ziekenhuis altijd op gewezen.” Psychiatrische patiënten slikken vaak meerdere medicijnen. “Dan is het goed om te weten of die combinatie van medicijnen ook bij de patiënt past.”

Medische noodzaak

Het aantal aanvragen in het Catharina Ziekenhuis is de laatste jaren enorm gegroeid. Door de jaren heen heeft het laboratorium meer dan tienduizend DNA-profielen opgesteld. Het ziekenhuis voert ook testen uit voor omliggende ziekenhuizen. “Wij zijn in de regio het enige centrum dat een DNA-profiel kan opstellen.” Een test kan alleen door een medisch specialist of  huisarts worden aangevraagd en alleen als er een medische noodzaak is. “We moeten weten waar we naar moeten kijken, welke behandeling een patiënt krijgt.” Een DNA-paspoort kan worden aangevraagd als een patiënt mogelijk ernstige bijwerkingen ondervindt van medicatie of  wanneer een geneesmiddel bij een patiënt niet goed blijkt te werken.


© 2024 Catharina Ziekenhuis
Alle rechten voorbehouden