Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Stappenplan zelfkatheterisatie voor man (Folder)

Aandachtspunten vooraf

• Zet alle spullen binnen hand­bereik.
• Afhankelijk van de katheter die u gebruikt, maakt u deze gebruiksklaar (zie instructiefolder fabrikant) en plaatst u deze binnen handbereik.
• Was uw handen goed met water en zeep (vergeet uw duim niet!).
• Als u nog spontaan kunt en mag plassen, probeer dan eerst op de gewone manier te plassen.

Katheteriseren kunt u op verschil­lende manieren doen. Probeer uit welke houding u het prettigst vindt. Installeer u hiervoor goed in bed, rol­stoel of op het (invalide) toilet. Soms is het handig om in het begin op bed te oefenen, of een steuntje in de rug te hebben als u staand katheteriseert (bijvoorbeeld tegen een muur).

1. Installeer u goed in bed, (rol) stoel of (invalide)toilet.
2. Houdingen:
   – Op toilet: zittend of staand (zie tekening 1 t/m 3)
   – In rolstoel: afhankelijk wat mogelijk is
3. Als u niet besneden bent, schuift u de voorhuid terug en reinigt u het gebied rondom uw plasbuis met een verbandgaasje en water. Gebruik géén zeep.
4. Pak met de hand waarmee u niet katheteriseert de penis vast en breng hem iets omhoog (tekening 4).
5. Pak met de andere hand de katheter halverwege vast of bij de inbrenghuls of het inbrengstukje.
6. Breng de katheter rustig in de plasbuis tot in de blaas. Als de urine begint te lopen zit u in de blaas. Schuif nu de katheter nog een klein stukje verder.
7. Soms voelt u wat weerstand als de katheter ter hoogte van de pros­taat zit en bij de overgang van de sluitspier naar de blaas. Ter hoogte van de prostaat kan het helpen de penis nog iets te strekken en vervol­gens weer naar beneden te brengen (tekening 5).Ter hoogte van de overgang van de sluitspier naar de blaas kan de sluit­spier wat aangespannen zijn. Meestal ontspant deze snel en kunt u de ka­theter verder inbrengen. Soms helpt het om even te zuchten of te hoesten.
8. Buig de katheter met de opening richting toilet, zodat de urine recht­streeks in het toilet kan lopen.
9. Soms zijn extra hulpmiddelen of speciale katheters nodig om het ka­theteriseren toe te kunnen passen en de urine op een makkelijke manier op te kunnen vangen. Bijvoorbeeld als u in bed of in de rolstoel moet kathete­riseren. De (continentie) verpleegkun­dige bespreekt dit met u en oefent ook het gebruik van deze hulpmidde­len met u.
10. Als de urine afvloed stopt, trekt u de katheter een stukje terug. Let op, meestal komt er dan nog wat urine.
11. Als er niets meer komt, strekt u de penis weer iets op (tekening 6) en haalt u de katheter rustig uit de blaas. U kunt eventueel uw duim op het uiteinde houden en de katheter omhoog houden als u deze uit de plasbuis trekt. De urine die dan nog in de katheter zit loopt er pas uit als u uw duim van het uiteinde haalt.
12. De katheter kunt u in de pedaal­emmer deponeren. Katheters zijn steriel en voor eenmalig gebruik. U mag deze niet nog een keer gebrui­ken, omdat ze na gebruik niet meer steriel zijn. U loopt anders kans op een infectie.
13. Maak alles schoon en indien u niet besneden bent, schuift u de voor­huid weer terug.
14. Was uw handen.

Vernauwingen in de plas­buis

Wanneer u last hebt van regelmatig terugkerende vernauwingen in de plasbuis door littekenweefsel, kunt u leren dit te voorkomen door zelfdi­latatie toe te passen. Dit is eigenlijk dezelfde handeling als zelfkatheterisa­tie, alleen gebruikt u hiervoor een iets dikkere katheter. Als de vernauwing zich vlak ná de plasopening bevindt, dan kunt u soms volstaan om met een korte (vrouwen)katheter de plasbuis te dilateren. De (continentie) verpleegkundige adviseert u hierin. Op de tekeningen staat aangegeven waar de vernauwingen zich kunnen bevinden.

Vragen

Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de polikliniek Urologie.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
Telefoon 040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Spoedeisende Hulp
040 – 239 96 00

Polikliniek Urologie
040 – 239 70 40

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Urologie kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/urologie.