Chirurg en gynaecoloog opereren samen bij eierstokkanker. Heeft dat effect?
Dat een gynaecoloog en een chirurg standaard samen een operatie bij eierstokkanker uitvoeren klinkt misschien logisch, maar dat is het niet. In het Catharina Ziekenhuis en het Amphia Ziekenhuis in Breda gebeurt dat. In 2015 begon die samenwerking, maar heeft die ook echt een positief effect voor de patiënt? Daar doet Annelouke van Odenhoven onderzoek naar, met hulp van het Catharina Onderzoeksfonds.
Bij ongeveer 1300 vrouwen in Nederland wordt er jaarlijks eierstokkanker vastgesteld. Bij bijna drie van die vier vrouwen is er sprake van uitzaaiingen. De behandeling bestaat uit een combinatie van chemotherapie en een operatie waarbij zoveel mogelijk zichtbare tumoren worden verwijderd. Die operatie wordt overal in Nederland gedaan door een gynaecologisch oncoloog. Een chirurg opereert mee als er sprake is van uitzaaiingen in de darmen of bijvoorbeeld de lever. Of dat zo is, is van tevoren lastig te zien op een CT-scan.
“In 2015 is het Catharina Ziekenhuis dat anders gaan doen. Het Amphia volgde in 2020. De operatie wordt standaard samen met een gastro-intestinaal chirurg uitgevoerd”, zegt Annelouke van Odenhoven. “Daarvoor was dat alleen op oproepbasis. Dat wilde zeggen dat een chirurg mee kwam helpen als er tijdens het opereren uitzaaiingen in darmen of lever werden gevonden. Die chirurg had de patiënt nog nooit gezien en wist niks van de medische geschiedenis.” Uit haar studie onder ongeveer zeshonderd patiënten, die tussen 2010 en 2019 geopereerd zijn, moet blijken wat voor effect het samenwerken van de specialisten heeft gehad.
Veranderingen
“Sinds 2012 is er behoorlijk wat veranderd op het gebied van gynaecologische oncologie”, zegt Van Odenhoven. “Onder meer de operatie die bij eierstokkanker hoort, moest worden gecentraliseerd. Dat zorgde voor een betere overlevingskans van de patiënten.”
Niet alleen centraliseren, maar dus ook met een extra chirurg bij de operatie.
Binnen het Gynaecologisch Oncologisch Centrum Zuid (GOCZ), een samenwerking tussen zeven ziekenhuizen in Brabant, gebeurde dat in 2015. Uitgebreide operaties bij een vergevorderd stadium van eierstokkanker werden alleen nog maar uitgevoerd in het Catharina Ziekenhuis en het Amphia Ziekenhuis. “Niet alleen centraliseren, maar dus ook met een extra chirurg bij de operatie. Bovendien werd het traject voor en na de operatie anders ingericht en waren ook daar meerdere specialisten betrokken bij de behandeling.”
Betere overlevingskansen?
“Uiteindelijk willen we weten of de inzet van zo’n multidisciplinair team effect heeft op de kwaliteit van operatie bij eierstokkanker en op de overlevingskansen van patiënten. Bij uitgezaaide eierstokkanker is de overleving na vijf jaar maar twintig procent.” De data die ze daarvoor analyseert is bijzonder uitgebreid. “We proberen per patiënt alles te registreren wat we weten. Van de voorgeschiedenis (eerdere operaties, medicijngebruik etc), tot aan de tijd tussen diagnose en operatie, bloedwaarden voor en na de operatie, tijd in het ziekenhuis, duur van de operatie en noem maar op.”
Daarmee hoopt ze nog andere inzichten te krijgen. “Zo onderzoek ik ook de invloed van tijd tussen chemotherapie en de operatie en de invloed van de hoeveelheid kuren chemotherapie op de operatie. De studie moet ook inzicht geven in de complicaties voor en na de implementatie van het multidisciplinair team”
Landelijke richtlijnen
De samenwerking zoals die bij het GOCZ is nergens in Nederland zo geformaliseerd. “Er is nog nooit een studie gedaan naar data voor en na zo’n samenwerking”, zegt Van Odenhoven. “Als hieruit naar voren komt dat het echt voor een betere zorg voor patiënten met eierstokkanker leidt, dan willen we een aanbeveling doen om er een landelijke richtlijn van te maken.”
