Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Eiwitrijke voeding (Folder)

In situaties van ziekte, behandeling, operatie of in een herstelperiode heeft uw lichaam extra voedingsstoffen nodig, bijvoorbeeld bij infecties, kanker, chemobehandeling, decubitus, brandwonden, COPD. Tegelijk kan er sprake zijn van klachten, die eten en drinken moeilijk maken zoals een verminderde eetlust, droge mond, smaakverlies, misselijkheid, vermoeidheid, pijnklachten. Met een hogere behoefte aan de ene kant en moeite met eten en drinken aan de andere kant, is er een grotere kans dat het lichaam zijn reserves aan gaat spreken en er gewichtsverlies optreedt.

Gewichtsverlies kan dus een teken zijn dat uw lichaam een tekort aan energie of voedingsstoffen heeft. We noemen dit ondervoeding: het is een vorm van ondervoeding die ontstaat door ziekte.

Gemiddeld heeft 1 op de 3 mensen die wordt opgenomen in het ziekenhuis een risico op ondervoeding of is al ondervoed. Ouderen hebben wat meer risico om ondervoed te raken, vooral als gevolg van veranderingen in de stofwisseling, verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen, eenzaamheid en een vertraagd herstel op oudere leeftijd. Met een goede voedingsaanpak kunt u het risico op ondervoeding verminderen of ondervoeding behandelen.

Eiwit

Eiwit is een onderdeel van onze voeding. Een ander woord voor eiwit is proteïne. Het lichaam gebruikt opgenomen eiwit om spieren te onderhouden en te verstevigen. Ditzelfde geldt voor organen en huid. Eiwitten zijn daarmee onmisbaar voor het behoud van spiermassa en kracht.

Gewichtsverlies bij ziekte gaat gepaard met verlies van spiermassa: bij 1 kilo gewichtsverlies, neemt de spiermassa met een halve kilo af. Het lichaam heeft daarom extra eiwit nodig ter voorkoming van dat spierverlies en om bij te dragen aan de opbouw van spiermassa, waarmee conditie, wondgenezing en het afweersysteem verbetert. Wat op zijn beurt helpt om een behandeling goed te doorstaan en ervan te herstellen.

Bekijk hier de video over eiwitrijke voeding of scan de QR-code.

Eiwitrijke voedingsmiddelen

Er zijn veel eiwitrijke voedingsmiddelen beschikbaar, zowel dierlijke als plantaardige producten.

Dierlijke eiwitrijke voedingsmiddelen

• Gevogelte, vlees en vis
• Eieren
• Zuivelproducten: Melk, yoghurt, kwark, kaas en andere zuivelproducten zijn rijk aan eiwitten.

Plantaardige eiwitrijke voedingsmiddelen

• Brood en graanproducten
• Noten en zaden, bijvoorbeeld amandelen, walnoten, cashewnoten, pinda’s, chiazaad
• Peulvruchten: bijvoorbeeld bonen, linzen, kikkererwten
• Sojaproducten: tofu, tempeh

Hoeveelheid eiwit in voedingsmiddelen

Onderstaande tabel geeft weer hoeveel gram eiwit diverse producten bevatten. De producten zijn geselecteerd op hun eiwitgehalte en niet op basis van de voorkeurstabel van de schijf van vijf. Tabel 1: Overzicht van eiwitrijke producten

Praktische adviezen voor meer eiwit in uw voeding

Algemene tips

• Gebruik meerdere maaltijden verdeeld over de dag en eet naast de hoofdmaaltijden ook drie tussendoortjes, zie bovenstaand dagmenu.
• Kies voor eiwitrijke tussendoortjes, zoals (soja)kwark, (soja)yoghurt, ongezouten noten, cracker met hartig beleg, rolletje vleeswaren of blokjes kaas.
• Voeg eventueel nog granola of muesli toe aan een zuivelproduct voor extra eiwitten.
• Maak ruim gebruik van zuivelproducten zoals (chocolade- of karne)melk, yoghurt, kwark, roomkaas, vla en drinkyoghurt. In dranken zoals water, thee, koffie, bouillon of vruchtensappen zitten geen eiwitten.
• Gebruik (royaal/dubbel) hartig beleg op brood zoals kaas, vleeswaren, vis, ei of tonijnsalade.
• Gebruik bij voorkeur iedere dag 100 gram vlees, vis, kip of een vleesvervanger bij de warme maaltijd.
• Denk ook in de avond aan het eten van eiwitrijk product: eiwitinname voor het slapengaan bevordert de spieropbouw.

Warme maaltijd

• Als de warme maaltijd tegen staat, denk dan bijvoorbeeld aan maaltijdsoep, maaltijdsalade of een stamppot. Door het toevoegen van vlees of vis aan de soep, salade of stamppot krijgt u extra eiwitten binnen. U kunt bijvoorbeeld gekookte ham, spekblokjes, kipfilet, gerookte zalm of hüttenkäse/cottage cheese toevoegen.
• Vlees kan eventueel vervangen worden door peulvruchten, gebakken kaasplak, noten, eieren (omelet) of een vegetarische vervanger zoals seitan, tempeh, sojavlees, tahoe/tofu, quorn.
• Probeer bij de warme maaltijd een volledige portie vlees, vis of vegetarische vleesvervanger te nemen. Dit levert meer eiwit dan een portie groente of aardappelen.

Dieetproducten

Indien het niet lukt om met de normale voeding voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen, is het mogelijk om de voeding aan te vullen met dieetproducten. Een voorbeeld hiervan is drinkvoeding: het bevat extra energie, eiwitten, vitamines en mineralen. De producten zijn er op basis van melk, yoghurt, vruchtensap, vruchtenmoes en pudding en ze verschillen van samenstelling en smaak. De diëtist schrijft dieetproducten voor via de apotheek of een speciale apotheek voor dieetproducten. Ze bespreekt met u welke categorie drinkvoeding in uw situatie het beste ingezet kan worden.

Beweging in combinatie met eiwitrijke voeding

Eiwit is essentieel voor de opbouw, het onderhoud en herstel van spieren. Daarnaast is het belangrijk om regelmatig te bewegen, mits dit is toegestaan voor u. Na lichamelijke activiteit is het goed een portie van 20 gram te gebruiken: het stimuleert de spieropbouw. Spiermassa kan pas opgebouwd worden als u de spieren traint. Dit hoeft geen intensieve training te zijn maar regelmatig een rondje wandelen op de dag is ook al voldoende. Probeer dagelijks 30 minuten te bewegen. Als dit niet mogelijk is om in een keer te doen dan kunt u dit ook verdelen over bijvoorbeeld 3x 10 minuten. Daarnaast is krachttraining ook een effectieve

Meer informatie

Als u meer inzicht wilt krijgen in de hoeveelheid eiwit in uw eetpatroon dan kunt u de voeding berekenen via de app ‘Mijn Eetmeter’ van het Voedingscentrum: https://mijn.voedingscentrum.nl/nl/eetmeter/

Begeleiding

Indien u begeleiding van een diëtist wenst of nodig heeft, kunt u een verwijzing vragen aan de (huis) arts.

Notities

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Opleidingsziekenhuis

Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij bieden tal van opleidingsmogelijkheden voor artsen, verpleegkundigen en paramedische beroepen en werken daarin nauw samen met opleidingscentra en –ziekenhuizen in de regio. Dit kan betekenen dat uw behandeling, onderzoek of operatie (mede) uitgevoerd wordt door een zorgverlener in opleiding. Denk hierbij aan een arts in opleiding tot specialist, een co-assistent of een verpleegkundige in opleiding. Veiligheid is het allerbelangrijkste, daarom staat de zorgverlener in opleiding altijd onder supervisie van een gekwalificeerde zorgverlener. Indien u niet wenst geholpen te worden door een zorgverlener in opleiding, kunt u dit aangeven bij uw behandelend arts.

Vragen

Wanneer u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met uw diëtist.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Afdeling Diëtetiek
040 – 239 88 69
(op werkdagen van 08.30 tot 16.30 uur)

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Diëtetiek vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/dietetiek