Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Informatie bypassoperatie (CABG) (Folder)

U heeft binnenkort een bypassoperatie in verband met een of meerdere vernauwingen in de kransslagader. In deze folder vindt u meer informatie over de gang van zaken rondom deze operatie. Het is goed u te realiseren dat de situatie in uw geval anders kan zijn dan hier is beschreven.

Wat is een bypassoperatie?

Video 1: https://youtu.be/3gDyehhcNzI

Bypass betekent omleiding. Een bypassoperatie is een operatie waarbij wij een omleiding maken langs een vernauwing in een kransslagader. De verstopping blijft wel bestaan. Na de operatie stroomt het bloed via de omleiding naar de hartspier. De omleiding maken wij met een bloedvat uit uw eigen lichaam. Een bypassoperatie doen wij bij ernstige vernauwingen in de kransslagaders van het hart.

Welke bloedvaten gebruiken wij voor de operatie?

Video 2: https://youtu.be/H6fgpDP6-Ds

Voor de omleidingen gebruiken wij bloedvaten uit het eigen lichaam. Deze bloedvaten kunt u missen. Slagaders in de borstwand zijn het meest geschikt om een omleiding van te maken, maar ook slagaders of aders uit de armen en benen zijn geschikt. Slagaders geven na langere tijd vaak een beter resultaat dan aders. Heeft u meer vernauwingen of verstoppingen dan gebruikt de chirurg slagaders en aders. De chirurg bepaalt voor elke patiënt wat de beste bloedvaten zijn. Er zijn nog geen bruikbare bloedvaten van kunststof die lang open blijven.

Hoe lang gaat een bypass mee?

Video 3: https://youtu.be/Nq7pw2vqoR0

Hoe lang een omleiding precies meegaat, is niet goed te zeggen. Een omleiding is nodig bij een verstopt bloedvat. De bypassoperatie neemt de oorzaak van de vernauwing niet weg. De oorzaak van de verstopping is slagaderverkalking. Door slagaderverkalking kan een bloedvat vernauwen maar ook de nieuwe omleiding. Hoe lang de omleiding meegaat, hangt af van welke bloedvaten gebruikt zijn om de omleiding te maken. Slagaders uit de borstkas gaan langer mee dan aders uit het been. Slagaders kunnen beter tegen de hogere bloeddruk bij het hart dan aders en blijven daardoor langer open. Ook spelen mee de conditie van de bloedvaten, waar in het hart de omleiding gemaakt is en de conditie van de patiënt. Om slagaderverkalking en het vernauwen van de bloedvaten af te remmen, zijn gezond leven en medicijnen belangrijk. Leef daarom gezond en gebruiker medicijnen. Volg het advies van uw arts.

Hoe verloopt een bypass op een kloppend hart?

Video 4: https://youtu.be/M_R-2qNdQs0

Bij een operatie op een kloppend hart blijven het hart en de longen gewoon doorwerken. Alleen op de plaats waar de chirurg de omleiding aanlegt, wordt het hart stilgelegd. De chirurg gebruikt hiervoor een speciaal apparaat met zuignapjes. Dit heet een octopus. Het lijkt op de armen met zuignappen van een octopus. Na de operatie bent u nog een aantal uren aangesloten op de beademingsmachine. Er zit dan een buisje in uw keel daardoor kunt u niet praten. Wanneer u zelf kunt ademen, koppelen wij deze af.

Hoe verloopt een bypass op een stilgelegd hart?

Video 5: https://youtu.be/yOUbUDXTzMo

Bij de meeste bypassoperaties wordt het hart stilgelegd. De chirurg gebruikt hiervoor een speciale vloeistof. Er stroomt nu geen bloed meer door het hart. Uw hart is tijdelijk buiten gebruik. De hart-longmachine neemt het werk van het hart en de longen over. Via een buisje gaat het bloed uit uw lichaam naar de hart-longmachine. Omdat bloed buiten het lichaam snel stolt voegen wij een antistollingsmiddel aan het bloed toe. Via een ander buisje pompt de machine het bloed weer terug naar uw lichaam. De chirurg legt de nieuwe bloedvaten om de vernauwingen heen en hecht deze vast. Daarna kan er weer bloed door de kransslagaders en het hart stromen. Het hart gaat meestal vanzelf weer werken. Als uw hart weer helemaal zelf werkt, koppelen wij de hart-longmachine af. De chirurg verwijdert de buisjes en daarna hecht hij het borstbeen aan elkaar met dunne staaldraden. Deze draden blijven levenslang zitten.

Wat is een hart-longmachine?

Video 6: https://youtu.be/BCgGfNIA_ZE

De hart-longmachine neem tijdens de operatie tijdelijk de functie van het hart en longen over. De chirurg heeft zo meer tijd om de operatie op een hart uit te voeren. Het hart wordt stilgelegd met een speciale vloeistof. De grote bloedvaten sluiten wij tijdelijk aan op de hart-longmachine, zodat het bloed door de hart-longmachine stroomt. De machine voegt zuurstof toe aan een bloed en verwijdert koolzuurgas. Omdat bloed buiten het lichaam snel stolt, voegen wij aan het bloed ook een anti-stollingsmiddel toe. Het bloed kan via de hart-longmachine gekoeld worden.

De organen hebben dan minder zuurstof nodig. Dit geeft de organen extra bescherming. Het bloed stroomt langzamer waardoor er minder kans is dat er bloeddeeltjes door de hart-longmachine beschadigen. De klinisch perfusionist bedient de hart-longmachine. Dit is iemand die speciaal opgeleid is om een hart-longmachine te bedienen. Hij of zij controleert de bloeddruk, het zuurstofgehalte en de samenstelling van het bloed.

Na de operatie wordt het bloed weer door het hart geleid. Het hart begint meestal vanzelf weer te kloppen. Soms is een elektrische schok nodig om het hart weer in een regelmatig ritme mee te laten kloppen. Als er bloed is gekoeld, brengen wij het lichaam weer op de normale temperatuur.  Wij maken de hart-longmachine pas los als het hart weer helemaal zelf werkt.

Wat zijn de risico’s van een bypassoperatie?

Video 7: https://youtu.be/dqZKgmwv_4c

Een bypassoperatie is een operatie die vaak wordt gedaan en meestal zonder problemen verloopt. Toch kunnen bij de operatie complicaties optreden zoals hartritmestoornissen koers en infectie een bloeding of een hartinfarct. Het risico op overlijden is gelukkig klein. Soms groeit het borstbeen niet goed aan elkaar. Blijft u klachten houden, neem dan contact op met uw arts. De meeste complicaties zijn goed te behandelen meestal ontstaan ze al in het ziekenhuis. De artsen kunnen dan snel ingrijpen. Het risico op complicaties hangt af van uw lichamelijke conditie en of u ook andere ziekte heeft. Een bypassoperatie doen wij alleen als de arts verwacht dat de operatie u genoeg voordelen gaat geven, bijvoorbeeld een betere gezondheid en minder lichamelijke klachten.

Hoe kan ik me voorbereiden op de operatie?

Een omleidingsoperatie is een zware ingreep. Mensen in een goede conditie herstellen sneller en gemakkelijker na de operatie. Ook krijgen fitte mensen minder ernstige complicaties. Om fit uw operatie in te gaan, maakt de fysiotherapeut van onze afdeling oefeningen die u kunt doen . Ook krijgt u advies over gezond eten en drinken. Het beste kunt u hier al 3 weken voor de operatie mee beginnen.

Stoppen met roken

Grijp nu het moment aan om te stoppen. Door niet te roken heeft u minder kans op bepaalde complicaties, tijdens en na de operatie: 

• Minder risico op infecties en slechte wondgenezing
• Minder risico op complicaties tijdens de beademing
• Minder risico op aspiratie (het ‘inademen van maaginhoud tijdens de operatie), misselijkheid en braken na de operatie 

Video 8: https://youtu.be/1ea_hEk24MQ

De voordelen van stoppen met roken: 

Na…

• 20 minuten: Bloeddruk en polsslag worden weer normaal.
• 8 uur: Nicotine in het bloed is gehalveerd.
• 24 uur: De longen beginnen slijm en ander rookafval uit te stoten. 
• 48 uur: Er is geen nicotine meer aanwezig in het lichaam.
• 72 uur: Ademhalen gaat makkelijker.
• 2 tot 12 weken: De bloedsomloop verbetert.
• 3 tot 9 maanden: Longfunctie neemt toe met wel 10%. 
• 5 jaar: Het risico op een hartaanval daalt met 50%
• 10 jaar: Het risico op longkanker daalt tot 50%

Begeleiding bij stoppen met roken

Wilt u in groepsverband (online of fysiek), individueel of op locatie stoppen met roken? Het wordt volledig vergoed uit de basisverzekering door alle verzekeraars. Kijk hiervoor op www.rookvrijookjij.nl

Wat is een gezonde leefstijl?

Video 9: https://youtu.be/bvkYb-6zVtc

Gezond leven doet u door niet te roken, gezond te eten en voldoende te bewegen. Vraag hulp om te stoppen met roken als u daar moeite mee heeft. Eet gezond, gevarieerd en met mate. Eet minder vlees maar wel veel groenten en fruit. Kies zoveel mogelijk volkorenproducten, vervang verzadigde vetten, en gebruik zo min mogelijk zout. Drink water en thee of koffie zonder suiker. Liever geen alcohol of maximaal 1 glas per dag. Vraag hulp aan een diëtist als u het moeilijk vindt om gezond te eten. Ook is het belangrijk om veel te bewegen en te zorgen voor een gezond gewicht. Zorg verder voor voldoende ontspanning. Een goede nachtrust helpt hierbij. Gezond leven is belangrijk voor een goed herstel maar ook om een nieuwe hart en vaatziekten te voorkomen. Een gezonde leefstijl is net als medicijnen en deel van de behandeling.

Wat kan ik verwachten na de operatie?

Video 10: https://youtu.be/-OC10vLZa8w

Na de operatie gaat u naar de Intensive Care. Een paar uur na de operatie wordt u wakker uit de narcose. De verpleegkundigen houden u goed in de gaten. Er zijn apparaten om uw bloeddruk hartslag en temperatuur te controleren. Speciale buisjes in uw borst en soms in uw been zorgen voor de afvoer van wondvocht. Ook heeft u een blaaskatheter om de urine af te voeren. Via een infuus krijgt u vocht en medicijnen. Als u wakker bent, stelt de verpleegkundige u een aantal vragen om te kijken hoe het met u gaat. Door de beschermende zalf op uw ogen kunt u nog wazig zien. Misschien zit er een buisje in uw keel. Dit buisje zorgt voor de beademing of u heeft een kapje om mond en neus. Beantwoord de vragen door ja of nee te knikken als u nog niet goed kunt praten. Als u van de beademing af bent en er zijn geen problemen, dan gaat u naar de verpleegafdeling. U blijft ongeveer een week in het ziekenhuis of u gaat na 4 dagen terug naar uw eigen ziekenhuis in de buurt. Het is belangrijk om zo snel mogelijk te starten met revalideren. Bouw dit rustig op. U krijgt hiervoor begeleiding van de fysiotherapeut.

Hoe voel ik me na de operatie?

Video 11: Hoe voelt u zich na de operatie? (youtube.com)

Na de bypassoperatie voelt u zich waarschijnlijk nog erg moe of heeft u pijn. Is het borstbeen geopend, dan is het normaal dat u spierpijn in uw nek rug schouders en tussen de ribben heeft. Ook hoesten niezen of lachen is de eerste weken nog pijnlijk. Zijn er bloedvaten uit het been gebruikt, dan kan het zijn dat het been pjinlijk aanvoelt of dikker is omdat u vocht vasthoudt. Sommige mensen zijn de eerste dagen na de operatie in de war. Zij zijn hun dag en nachtritme kwijt of zien dingen die er niet zijn. Dit gaat meestal na een paar dagen vanzelf weer over. Emotionele uitbarstingen of huilbuien door spanningen rondom de operatie zijn normaal. Geef daar gerust aan toe. Dit is alleen maar goed voor het herstel.

Hoe zorg ik dat borstbeen goed herstelt?

Video 12: https://youtu.be/ChIvGi2PRkw

Bij een openhartoperatie wordt uw borstbeen open gemaakt. Na de operatie hechten wij het borstbeen gehecht staaldraden. Het borstbeen heeft ongeveer 6 weken nodig om weer stevig te worden. De eerste zes weken mag u daarom geen zwaar werk doen in huis en in de tuin zoals stofzuigen, boodschappen dragen, kinderen optillen of grasmaaien. Als niemand deze taken van u kan overnemen, is het verstandig om thuiszorg of andere hulp te regelen voor na de operatie. Zorg er ook voor dat u niet op een arm steunt of bijvoorbeeld uw hond aan de riem uitlaat. U krijgt dan aan één kant te veel druk op het borstbeen. Slaap daarom ook de eerste weken niet op uw zij maar op uw rug. Het is wel goed om in beweging te blijven, door bijvoorbeeld te wandelen of te fietsen op een hometrainer.

Hoe verloopt het herstel thuis?

Video 13: https://youtu.be/dKgc2a19gtg

Het herstel na een bypassoperatie kost tijd. U kunt nog klachten hebben van vermoeidheid en pijn. Pijn bij de wond op de borst, spierpijn in de nek, rug en schouders of pijn bij ademhalen en hoesten. Zijn er bloedvaten uit het been gebruikt, dan kunt u nog pijnlijke benen hebben of vocht vasthouden in de benen. Ook tijdelijke verwardheid, vergeetachtigheid en slaapproblemen komen voor. Net als emotionele problemen zoals boosheid of huilbuien. Al deze klachten zijn normaal en verdwijnen meestal vanzelf.

Heeft u hier veel last van praat erover met uw huisarts, familie of een goede vriend(in). Doe in het begin alleen de dingen die u makkelijk kunt volhouden. Zorg ervoor dat u niet te vermoeid raakt en geen pijn heeft. Uw conditie verbetert langzaam en u kunt steeds meer. Het kan zijn dat u na de operatie tijdelijk niet goed voor uzelf kunt zorgen. Vraag hiervoor om hulp bij de thuiszorg. Gebruik de medicijnen volgens voorschrift van uw arts en leef gezond. Hiermee verkleint u de kans om opnieuw vernauwingen in de kransslagaders te krijgen. Na ongeveer vier weken kunt u deelnemen aan een hart revalidatieprogramma. Dit is belangrijk voor een goed herstel, u kunt hier ook naar vragen bij uw cardioloog.

Wanneer neemt u contact op met een arts?

Video 14: https://youtu.be/oJMksuegBy4

Thuis kunnen er vragen ontstaan over hoe u moet herstellen. U vraagt zich misschien af wanneer u weer mag fietsen, wat u mag eten, hoe u zich voelt, of wanneer u weer kunt werken.

In deze folder ‘Verder na een hartoperatie – Catharina Ziekenhuis’ geven we antwoord op de meest gestelde vragen na ontslag uit het ziekenhuis. Ook vindt u adviezen die u kunnen helpen om na de operatie thuis de draad weer op te pakken.

Klachten waarbij u een arts moet bellen zijn:

• koorts
• een operatiewond die rood, dik en pijnlijk wordt of waaruit vocht komt
• snelle of onregelmatige hartslag
• pijn op de borst zoals voor de operatie
• meer kortademigheid
• meer hoesten en het opgeven van slijm

Waarom hartrevalidatie?

Video 15: https://youtu.be/lcAzqkTQrSs

Meedoen aan hartrevalidatie geeft winst voor uw gezondheid. U werkt aan uw herstel, uw lichamelijke conditie en u leert weer vertrouwen op uw eigen lichaam. U krijgt hulp bij het aanpassen van uw leefstijl en u leert goed om te gaan met uw hartaandoening. Door hartrevalidatie wordt de kans kleiner om opnieuw een hart of vaatziekte te krijgen en ook is de kans op overlijden aan hart en vaatziekten lager. Hartrevalidatie is een programma voor iedereen met een hartaandoening.

Het programma passen wij aan uw situatie aan en een team van specialisten begeleidt u. U kunt hierbij denken aan een revalidatiearts, een fysiotherapeut, diëtist, psycholoog of gespecialiseerde verpleegkundigen. Het programma duurt anderhalf tot drie maanden. Hartrevalidatie wordt vergoed vanuit de basisverzekering. U heeft wel een verwijzing van uw cardioloog of huisarts nodig. Ook na de hartrevalidatie blijft gezond leven en voldoende bewegen erg belangrijk.

Waarom is het belangrijk om uw medicijnen trouw in te nemen?

Video 16: https://youtu.be/R7TOuK_bWPc

U heeft medicijnen om verergering van uw klachten of nieuwe klachten te voorkomen. De medicijnen werken het beste als u ze volgens het advies van uw arts neemt. Anders duurt het herstel langer en heeft u meer kans op klachten. U merkt niet altijd direct wat de medicijnen voor u doen. Is het voor u niet duidelijk waarom uw medicijnen moet nemen, vraag dan extra uitleg aan uw arts. Heeft u last van bijwerkingen, stop dan niet zonder overleg met uw arts.

Als u medicijnen niet neemt volgens het advies van de arts kan deze niet goed beoordelen of de medicijnen goed werken. Misschien is een andere dosering mogelijk of een ander soort medicijn. Soms helpt het om medicijnen op een ander moment van de dag in te nemen. Heeft u moeite met het innemen van medicijnen dan zijn er verschillende hulpmiddelen bijvoorbeeld een weekdoos of een medicijnrol.

Meer informatie

Meer informatie kunt u vinden op de website van de Nederlandse Hartstichting: www.hartstichting.nl

Opleidingsziekenhuis

Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij bieden tal van opleidingsmogelijkheden voor artsen, verpleegkundigen en paramedische beroepen en werken daarin nauw samen met opleidingscentra en –ziekenhuizen in de regio. Dit kan betekenen dat uw behandeling, onderzoek of operatie (mede) uitgevoerd wordt door een zorgverlener in opleiding. Denk hierbij aan een arts in opleiding tot specialist, een co-assistent of een verpleegkundige in opleiding. Veiligheid is het allerbelangrijkste, daarom staat de zorgverlener in opleiding altijd onder supervisie van een gekwalificeerde zorgverlener. Indien u niet wenst geholpen te worden door een zorgverlener in opleiding, kunt u dit aangeven bij uw behandelend arts.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan contact op met het secretariaat Cardiothoracale chirurgie.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Secretariaat Cardiothoracale chirurgie/wondpolikliniek
040 – 239 86 80 (maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur)

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Cardiothoracale chirurgie kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/cardiothoracale-chirurgie