Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Port-A-Cath (PAC) (Folder)

Uw behandelend arts heeft met u besproken dat bij u een PAC geplaatst wordt vanwege een langdurige behandeling met een infuus. In deze folder vindt u algemene aanvullende informatie over het plaatsen van een PAC. Het kan zijn dat de situatie voor u anders is dan we in deze folder beschrijven. Als dit zo is, dan bespreekt uw behandelend arts dit met u.

Wanneer een PAC?

Meestal worden medicijnen, bijvoorbeeld chemotherapie, via een infuus toegediend in een ader van een arm. Bloedvaten kunnen beschadigd raken door het (vele) aanprikken of door het irriterende effect van sommige medicijnen. Ter voorkoming van deze problemen krijgt u een PAC. Een PAC is speciaal ontworpen om veelvuldige of langdurige toediening van medicijnen via een infuus makkelijker te maken.  Ook kan het zijn dat u thuis chemotherapie krijgt toegediend (via een kastje) wanneer u meerdere dagen wordt behandeld. U hoeft hiervoor dan niet in het ziekenhuis te worden opgenomen. (Zie folder thuisbehandeling).

Wat is een PAC?

Een Port-A-Cath, afgekort een PAC, is een klein kastje van metaal. Dit kastje komt onder de huid in het vetweefsel van uw borstkas te liggen, bij voorkeur onder het rechtersleutelbeen. De PAC blijft zitten tot de behandeling afgelopen is. Dat kan maanden of jaren zijn. Soms besluit men om de PAC te laten zitten om deze in de toekomst opnieuw te kunnen gebruiken. De PAC wordt eerder verwijderd als er een infectie optreedt of als de katheter verstopt raakt door een bloedstolsel.

Een PAC bestaat uit een klein kastje met een zelfsluitend membraan waaraan een slangetje vastzit. Dit slangetje, ook wel katheter genoemd, brengen we in een grote ader in de borst en schuiven we vervolgens in de ader, tot de punt van de katheter de plek bereikt heeft precies boven het hart. Om toegang tot het systeem te krijgen, prikken we een speciale naald door de huid en door het siliconenmembraan tot op de bodem van het reservoir. U voelt hierbij een kleine prik voelen. Het aanprikken gebeurt door een (gespecialiseerd) verpleegkundige. Vervolgens sluiten we een infuus op de naald aan. Zo kunnen we vloeistof, medicijnen of bijvoorbeeld chemotherapie via het kastje in de bloedbaan brengen. Bloed afnemen via de PAC kan in principe ook. Op deze manier hoeven we niet steeds opnieuw in een bloedvat te prikken. Het kan zijn dat het niet mogelijk is om bloed af te nemen uit de PAC, waardoor u toch in de arm geprikt moet worden voor bloedonderzoek. De PAC kan dan vaak nog wel gebruikt worden om medicijnen, vloeistoffen of chemotherapie toe te dienen. Om te checken of de PAC nog goed zit, probeert de verpleegkundige altijd bloed op te zuigen. Na een behandeling via de PAC moet deze ook altijd afgesloten worden door middel van het doorspuiten van een zoutoplossing, Natriumchloride genaamd.
Als een PAC niet meer gebruikt wordt voor behandelingen, maar we in de toekomst mogelijk weer gaan gebruiken, moet de PAC elke 4-6 weken doorgespoeld worden met Natriumchloride. Dit is om de katheter open te houden.

Pre-operatieve screening en anesthesie

U wordt geopereerd en bent daarom doorverwezen naar de polikliniek Pre-operatieve screening. Op deze polikliniek bekijkt de anesthesioloog of de operatie voor u extra gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Tijdens dit gesprek bespreken we de verdoving (anesthesie) en pijnstilling met u. We bespreken waarop u moet letten met eten, drinken en roken op de dagen rondom de operatie. Daarnaast spreken we af hoe u op die dagen uw medicijnen gebruikt. Dit geldt ook voor bloedverdunners. Omdat we uw medicijnen willen controleren krijgt u ook een afspraak bij de Apotheek. Zorg dat u tijdens deze afspraak een actueel medicijnen overzicht of medicijnpaspoort bij de hand heeft als u medicijnen gebruikt. Ook vragen we u om bij uw eigen apotheek toestemming te verlenen voor het digitaal delen van de medicatiegegevens.

Ter voorbereiding op deze afspraken vragen we u een vragenlijst in te vullen. Deze vragenlijst staat voor u klaar in MijnCatharina. Het is belangrijk dat u deze vragenlijst zo snel mogelijk invult. Nadat u de vragenlijst heeft ingevuld, plannen wij voor u een afspraak bij de Apotheek en een afspraak bij de polikliniek Pre-operatieve screening. Soms zijn dit telefonische afspraken; soms nodigen we u uit voor een bezoek op de polikliniek. Dit hangt af van de antwoorden op de vragenlijst en de operatie die u krijgt. 

Bij de Apotheek en de polikliniek Pre-operatieve screening kunt u alleen op afspraak terecht.

De Apotheek is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 09.00 en 16.00 uur via telefoonnummer 040 – 239 87 20.

De polikliniek Pre-operatieve screening is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 08.00 en 17.00 uur via telefoonnummer 040 – 239 85 01.

Meer informatie over pre-operatieve screening en verdoving vindt u in de folder ‘Anesthesie‘.

Het inbrengen van een PAC

Voor de operatie wordt u een dag opgenomen op de afdeling Kortverblijf & dagbehandeling. De verpleegkundige van de afdeling brengt u met een bed naar de operatiekamer. Mogelijk moet u nuchter zijn voor de ingreep. Dit krijgt u te horen van de anesthesist. Ook over de inname van uw medicatie krijgt u instructies. Meld het als u bloedverdunners gebruikt of recent gebruikt heeft.

Een van onze verpleegkundigen ontvangt u op de verpleegafdeling en wijst u uw bed. Hij/zij legt u dan meteen uit wat er tijdens de opname gaat gebeuren. Als u nog vragen heeft, kunt u deze altijd stellen aan de betreffende verpleegkundige.

We brengen u naar de voorbereidingsruimte waar we u voorbereiden op de operatie. 

De anesthesist brengt u onder narcose (in slaap). De vaatchirurg kijkt vervolgens of het bloedvat en de plek waar de PAC komt, geschikt zijn om te gebruiken. We desinfecteren de huid en dekken de juiste plek af met steriele lakens om infecties te voorkomen. De vaatchirurg maakt 2 kleine sneetjes in de huid. Via een klein sneetje in de hals plaatst hij het slangetje in het bloedvat. En via een sneetje in de borstkas plaatst hij het kastje van de PAC onder de huid. Vervolgens sluit de vaatchirurg het slangetje onderhuids aan op het kastje en verbindt dit met het bloedvat. Daarna wordt de huid gehecht en afgeplakt met een pleister. De PAC is dan meteen te gebruiken als dat nodig is. Na de procedure gaat u naar de uitslaapkamer. Als de pijn en en eventuele misselijkheid onder controle zijn en het goed met u gaat, kunt u terug naar de afdeling. U mag dezelfde dag naar huis.

Risico’s

Aan elke operatie zitten risico’s en dat geldt ook voor het plaatsen van een PAC. Het is een veilige ingreep die meestal zonder problemen verloopt. Een enkele keer treden er complicaties op:

• Een bloeduitstorting rond de plaats van de operatie;
• Een infectie. In het geval van een infectie kan het voorkomen dat we de PAC moeten verwijderen. Op een later tijdstip plaatsen we dan een nieuwe;
• Om die reden plaatsen we de PAC in een groter bloedvat;
• In dit geval komt er lucht tussen de longen en de longvliezen die om de long zitten. Dit controleren we met een longfoto. Soms is dit zo minimaal dat er niks aan gedaan hoeft te worden. Dit herstelt zich vanzelf. In uitzonderlijke gevallen kan het zijn dat we een longdrain moeten plaatsen om de klaplong te herstellen;
• Spierpijn of een beurs gevoel aan de kant waar de PAC is geplaatst. U kunt hiervoor een pijnstiller nemen, zoals paracetamol.

Na de behandeling

 Bij terugkomst op de afdeling controleert de verpleegkundige nog uw bloeddruk en neemt uw temperatuur op. Ook controleert hij/zij de wond van de PAC op roodheid en zwelling. U kunt in de meeste gevallen op dezelfde dag naar huis.

Leefregels 

• 24 uur na de plaatsing van de PAC mag u kort douchen.
• Tot 2 weken na het plaatsen van de PAC mag u niet in bad, zwemmen, of naar de sauna.
• Tot 2 weken na het plaatsen van de PAC mag u uw borstspieren niet zwaar belasten (geen gewichtheffen, golfen of tennis), geen zware lichamelijke arbeid of zware dingen tillen.
• De pleister waarmee de wond is afgeplakt, mag na 1 dag verwijderd worden.
• De steriele strips die over de wond zijn geplakt mogen blijven zitten totdat deze er vanzelf vanaf vallen.
• De hechtingen in de huid zijn oplosbaar. Deze laten na verloop van tijd los. Blijft een hechting onverhoopt toch zitten, meld dit dan. Een verpleegkundige kan deze verwijderen tijdens een afspraak of anders de huisarts.
• Het is belangrijk de wond te inspecteren op tekenen van een infectie: roodheid, warmte, jeuk, vocht, pus en pijn rondom de wond.
• U kunt zonder problemen door de beveiliging op luchthavens.
• U ontvangt een implantatiebewijs. Daarop staan technische gegevens die van belang zijn als er iets aan de hand is. Dit bewijs moet u altijd bij u dragen. Vraag ernaar als u het bewijs niet gekregen heeft.
• Het dragen van een autogordel kan even lastig zijn.
• In principe mag de PAC direct gebruikt worden.

Wanneer neemt u direct contact op?

• Neem bij koorts (temperatuur > 38,5 graden) altijd contact op met het ziekenhuis. Tijdens de kantoortijden kunt u contact opnemen tijdens het telefonisch spreekuur. In de weekend- avond- en nachturen met de SEH.
• Bij tekenen van infectie van de wond van de PAC, zoals roodheid, zwelling, warmte, pijn, koorts en/of koude rillingen, mogelijk zichtbaar pus.
• Bij lekkage van bloed of vocht.
• Bij kortademigheid, hoesten, of pijn ter hoogte van de borstkas.

Vragen

Heeft u nog vragen na het lezen van deze folder? Neem dan contact op met uw behandelend arts of verpleegkundige. U heeft recht op juiste en volledige informatie. Pas als u voldoende inzicht heeft, kunt u weloverwogen toestemming geven voor een bepaalde behandeling of een bepaald onderzoek. Als iets niet helemaal duidelijk is, vraagt u de behandelend arts of verpleegkundige dan om nadere uitleg.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Spoedeisende Hulp
040 – 23996 00

Routenummer (s) en overige informatie over de afdeling Chirurgie kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/chirurgie.