Snellere endometriosezorg: wat je moet weten over de regionale samenwerking
Eindhoven | De zorg voor vrouwen met endometriose in de brede regio Eindhoven wordt steeds toegankelijker en van hogere kwaliteit dankzij onderlinge samenwerking. Het Catharina Ziekenhuis en verwijzende ziekenhuizen hebben belangrijke afspraken gemaakt, waardoor vrouwen met complexe klachten sneller geholpen worden.
Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het slijmvlies in de baarmoeder (het endometrium), buiten de baarmoeder groeit. Dit veroorzaakt een chronische ontstekingsreactie en kan leiden tot littekenweefsel. Het weefsel wordt vaak aangetroffen op onder meer de eierstokken, blaas en darmen. Endometriose kan buikklachten, bekkenpijn en pijn tijdens de seks, menstruatie of stoelgang veroorzaken. Daarnaast kunnen patiënten te maken krijgen met verklevingen en problemen met zwanger worden. Er is ook een licht verhoogd risico op eierstokkanker en baarmoederkanker.
Steeds meer verwijzingen
Tot voor kort was endometriose relatief onbekend. “Vijftien jaar geleden was er weinig aandacht voor dit ernstige ziektebeeld”, vertelt prof. dr. Huib van Vliet, gynaecoloog en endometriosespecialist in het Catharina Ziekenhuis. “In Nederland waren er maar weinig specialisten geïnteresseerd in endometriose en de chirurgische ingrepen. Samen met collega-hoogleraar en -gynaecoloog Dick Schoot zijn wij ons hierin gaan specialiseren en zetten we een Expertisecentrum op. We kregen steeds meer verwijzingen. Dat is blijven groeien, ook nadat Dana Huppelschoten in 2021 mijn collega werd.”
Het Catharina Ziekenhuis behandelt 3 groepen patiënten. “De eerste groep zijn vrouwen uit de directe regio die vermoeden dat ze endometriose hebben en rechtstreeks via de huisarts naar ons komen”, legt Van Vliet uit. “De tweede groep zijn vrouwen uit de bredere regio die na hun eerste afspraak in andere ziekenhuizen een complexe chirurgische ingreep nodig blijken te hebben. Zij worden doorverwezen. De derde groep bestaat uit vrouwen uit heel Nederland die grote problemen ervaren en op social media goede verhalen over ons Expertisecentrum lezen.”
De regionale samenwerking draait om de tweede groep. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) heeft een kwaliteitsnorm opgesteld voor Expertise Centra Endometriose, om samenwerking te bevorderen en de zorg te verbeteren. Er zijn 2 expertiseniveaus: level 1 biedt basiszorg en level 2 richt zich op multidisciplinaire zorg, complexe operaties, opleiding en onderzoek. In juni 2023 werd het Catharina Ziekenhuis door de NVOG erkend als Endometriose Expertisecentrum level 2. Dit betekent dat vrouwen in de regio hier toegang hebben tot gespecialiseerde zorg, ondersteund door wetenschappelijk onderzoek. De kennis en kunde blijkt ook uit de status topklinisch expertisecentrum, beoordeeld door de vereniging Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen (STZ).
Het Amphia Ziekenhuis (Breda), Bernhoven (Uden), Elkerliek (Helmond), Anna Ziekenhuis (Geldrop) en SJG Weert zijn de Expertisecentra level 1 waarmee regionetwerk-afspraken zijn gemaakt. “We mogen trots zijn op wat we samen hebben bereikt. Ik wil al mijn collega’s daarvoor hartelijk bedanken.”
Dit is een goed voorbeeld van ‘juiste zorg op de juiste plek’: wat dichtbij kan, doen we daar. En wat (iets) verder weg moet, gebeurt daar.
De grootste winst is voor de patiënt
Het Catharina Ziekenhuis en zijn partners werkten al samen op endometriosegebied, maar dat gebeurde vooral op basis van mondelinge afspraken. “Nu hebben we vastgelegd wat we van elkaar verwachten, zodat de zorg nog beter wordt. Denk aan hoe snel we een patiënt zien die door een ander ziekenhuis wordt doorverwezen (binnen 6 weken), hoe we de terugkoppeling naar de patiënt en partnerziekenhuizen organiseren en hoe we met feedback omgaan.”
Daarnaast is de logistiek voor de patiënt verbeterd, kunnen de ziekenhuizen makkelijker overleggen met Catharina-specialisten in ons multidisciplinaire endometriose overleg (overleg met meerdere, verschillende specialismen) en wordt het jaarverslag met de partners besproken om de grote lijnen in de gaten te houden en verbeterpunten te identificeren. Maar de grootste winst is voor de patiënt, weet Van Vliet. “Zij worden sneller gezien en behandeld. Dit is een goed voorbeeld van ‘juiste zorg op de juiste plek’: wat dichtbij kan, doen we daar. En wat (iets) verder weg moet, gebeurt daar. De gespecialiseerde zorg verzorgen wij in dit geval in ons Expertisecentrum.”
Het gaat om miljoenen euro’s aan ziekteverzuim die we kunnen besparen. Hoe meer ziekenhuizen zich inzetten voor deze aandoening, hoe beter het is voor de patiënt, de gezondheidszorg en de overheidsfinanciën.
Compleet zorgteam
In het Catharina Ziekenhuis kunnen vrouwen rekenen op een compleet zorgteam, met onder anderen gynaecologen die gespecialiseerd zijn in minimaal invasieve chirurgie, fertiliteitsgynaecologen, radiologen, chirurgen, urologen en andere specialisten. Dit team werkt samen om zowel lichamelijke klachten als emotionele en psychologische uitdagingen te behandelen. Denk aan ondersteuning van pijnspecialisten, bekkenbodemfysiotherapeuten, diëtisten en psychologen. Ook wordt er samengewerkt op het gebied van de gespecialiseerde endometriosezorg met het Máxima Medisch Centrum (ook een level 2-centrum).
Endometriose krijgt steeds meer erkenning als een ernstige en veelvoorkomende aandoening. Dit blijkt uit de toenemende aandacht in de zorg en politiek. In Nederland neemt de aandacht voor vrouwspecifieke aandoeningen toe, mede dankzij initiatieven om bewustwording te vergroten en onderzoek te stimuleren. Zo blijkt uit onderzoek van het VUMC in Amsterdam dat betere behandeling van vrouwspecifieke aandoeningen zoals endometriose grote kostenbesparingen kan opleveren. “Het gaat om miljoenen euro’s aan ziekteverzuim die we kunnen besparen. Hoe meer ziekenhuizen zich inzetten voor deze aandoening, hoe beter het is voor de patiënt, de gezondheidszorg en de overheidsfinanciën”, besluit Van Vliet.