Antibiotica toedienen via infuuslijn of bolus? Onze verpleegkundigen onderzochten de mogelijkheden
Antibiotica wordt vaak toegediend via een infuuspomp. Nooit is er bewust nagedacht over een andere manier, tot tijdens de coronapandemie. De piepende infuuspompen werden vervangen door bolustoediening om zo de kamers zo min mogelijk te betreden. Geen langzaam druppelend infuus, maar een korte periode waarin de verpleegkundige de hele dosis handmatig toediende. Die werkwijze verdween na de pandemie weer. Maar de verpleegkundigen van het Catharina Ziekenhuis misten de voordelen, dus onderzochten ze of deze manier van toedienen de nieuwe standaard zou kunnen worden.
Verpleegkundige Kiki Berkvens is een van de onderzoekers en legt uit waarom ze zo graag wilde vasthouden aan deze werkwijze. “Bolustoediening had in coronatijd volop voordelen. Je bezocht de patiënt minder, maar je bleef wel wat langer. Je hoefde dus minder vaak beschermende kleding aan en uit te trekken. Patiënten vonden het zelf ook prettig. In plaats van meerdere korte bezoeken, bleven de verpleegkundigen drie tot vijf minuten bij de patiënt, want het toedienen duurt wel wat langer. Zo ontstond er een rustig moment om met de patiënt te praten, observaties te doen en de insteekopening te controleren.”
Berkvens: “Patiënten vonden dat fijn. Bovendien konden ze zonder infuuspomp gemakkelijker bewegen. Verwarde patiënten ervoeren veel meer rust omdat er minder lijnen aan hun lijf hingen. Dat leidde bij ons tot de vraag of we dit niet als standaardmethode konden inzetten.”
Het team verpleegkundigen zette daarvoor een onderzoek op en testte bolustoediening van verschillende soorten antibiotica. Er werden metingen gedaan op afdelingen voor cardiothoracale chirurgie en algemene chirurgie. Verpleegkundigen en patiënten beoordeelden de tevredenheid over de toediening en patiënten gaven ook aan hoe vrij ze zich voelden om te bewegen. Uiteraard werd er gelet op eventuele complicaties.
Overtuigende resultaten
De resultaten van het onderzoek waren overtuigend in het voordeel van bolustoediening. Zowel verpleegkundigen als patiënten gaven daar de voorkeur aan. Patiënten voelden zich vrijer om te bewegen, de verpleegkundigen hadden meer tijd en konden efficiënt alle controles doen.
Voor de nachtdienst bleek deze manier van toedienen wel uitdagend. Het was lastiger om een paar minuutjes een bolusinfuus toe te dienen zonder een slapende patiënt daarvoor wakker te hoeven maken. Hebben patiënten om andere redenen al een lopend infuus, dan biedt het toedienen van de antibiotica via de bolus ook geen extra voordeel omdat de patiënt dan al een infuuspaal heeft.
De nieuwe standaard
Bij cardiothoracale chirurgie en algemene chirurgie, waar het onderzoek werd uitgevoerd, is bolustoediening inmiddels als standaardmethode ingevoerd. Per afdeling zullen de effecten verschillen, denkt Berkvens. “Op bepaalde afdelingen hebben patiënten vaker een lopend infuus en zijn de voordelen kleiner dan bijvoorbeeld bij geriatrie, waar patiënten vaker verward zijn en aan hun infuuslijnen plukken. Dat moet je van tevoren goed in kaart brengen.”
Berkvens en haar collega’s zijn trots op hun onderzoek en raden collega-verpleegkundigen aan om zelf óók verpleegkundige issues te onderzoeken. “Daardoor kom je met andere mensen in gesprek, leer je veel en laat je jezelf zien als verpleegkundige. En het belangrijkste: je brengt veranderingen in het ziekenhuis teweeg. Het levert je dus echt wat op.’
Onlangs berichtte vakblad Nursing over de het onderzoek van de verpleegkundigen van het Catharina Ziekenhuis.