Dit regionale zorgpad lijkt onnodige ingrepen bij schildklierkanker te verminderen

Artsen werken dagelijks aan betere en doelmatigere zorg. Soms betekent dat ook: minder doen. Zoals bij patiënten met een knobbel (nodus) in de schildklier. Die zijn vaak goedaardig, maar worden soms toch onnodig onderzocht of zelfs geopereerd. Dat kan anders, zo blijkt uit onderzoek van Van der Ven, promovenda bij Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), Maastricht UMC+ en het regionale oncologienetwerk OncoZON*.

De aanleiding voor haar onderzoek was de groeiende druk op de zorg. Er zijn steeds meer patiënten met een schildkliernodus, terwijl het merendeel daarvan goedaardig blijkt. Overdiagnostiek ligt op de loer. Bij een FNA (een punctie met een dunne naald) wordt celmateriaal uit de schildklier onderzocht en ingedeeld volgens de zogenoemde Bethesda-score. Alleen hogere scores (vanaf 4) vormen een reden voor operatie. Van der Ven: “Een FNA is geen prettige ingreep. Daarom wil je daar selectiever mee omgaan. We wilden onderzoeken of we beter konden inschatten welke patiënt je zo’n vervelende ingreep wel of niet aan moet doen.”

De resultaten laten zien dat we samen een positieve impact kunnen maken – vooral voor onze patiënten

Acties hebben effect

Grard Nieuwenhuijzen, oncologisch chirurg in het Catharina Ziekenhuis en ten tijde van het onderzoek voorzitter van de OncoZON-tumorwerkgroep schildklier, vult aan. “De aanleiding voor dit initiatief kwam mede voort uit observaties binnen onze regio. In 2018 werden in de OncoZON-regio 350 operaties verricht bij mensen met een verdenking op schildklierkanker, terwijl slechts 80 daarvan daadwerkelijk kwaadaardig bleken te zijn.” Hij nam samen met de werkgroep het initiatief om het beleid aan te passen. “Het is mooi om te zien dat de acties die we daarna binnen onze tumorwerkgroep hebben genomen, ook echt effect hebben gehad. De resultaten laten zien dat we samen een positieve impact kunnen maken, vooral voor onze patiënten.”

Binnen OncoZON werd daarom een nieuw zorgpad ontwikkeld, met daarin een belangrijke rol voor de radiologische TI-RADS-classificatie. Deze helpt artsen om beter te bepalen of een FNA echt nodig is. De vraag was: kunnen we het aantal puncties terugbrengen, zonder dat we minder kanker ontdekken?

Deze daling bleek uniek voor het netwerk en was op dat moment niet in de rest van het land te zien

Regionale samenwerking loont

Het antwoord is: ja. Roos van der Ven onderzocht hiervoor data uit het landelijke pathologiearchief van 2010 tot 2021. Ze keek naar alle FNA-uitslagen, zowel binnen het OncoZON-netwerk als daarbuiten. De resultaten zijn duidelijk: “Op landelijke schaal werd een sterke jaarlijkse toename gezien in het aantal uitgevoerde FNA’s tussen 2010 en 2018, wat overeenkomt met eerdere studies die het risico op overdiagnostiek bij schildkliernoduli benadrukken. Sinds de start van het zorgpad binnen de schildklierwerkgroep van het OncoZON-netwerk in 2017 werd er een significante daling van het aantal FNA’s en vooral die met een Bethesda 1 en 2 score (onduidelijke of goedaardige score) in de regio gezien, terwijl het aantal gevonden kwaadaardige afwijkingen niet verminderde.” En: “Deze daling bleek uniek voor het netwerk en was op dat moment niet in de rest van het land te zien.”

De uitkomst van het onderzoek laat zien dat regionale samenwerking in oncologie werkt. Door duidelijke afspraken te maken, beleid aan te passen en gegevens te delen, kunnen ziekenhuizen samen de zorg verbeteren. “Deze resultaten suggereren dat door de regionale introductie van het zorgpad patiënten beter geselecteerd konden worden voor FNA-procedures en dat daardoor potentieel onnodige FNA’s werden voorkomen.”

Het onderzoek van Roos verscheen in het gerenomeerde internationale wetenschappelijk tijdschrift International Journal of Cancer.

*OncoZON is het oncologienetwerk van negen ziekenhuizen en één radiotherapeutisch instituut in Zuidoost-Nederland. Deze tien partners werken samen om in de regio de best mogelijke kankerzorg te bieden. Naast het Catharina Ziekenhuis maken ook Elkerliek, Laurentius, Maastricht UMC+, Maastro Clinic, Máxima MC, SJG Weert, St. Anna, VieCuri en Zuyderland deel uit van het netwerk. In het schildkliernetwerk participeert ook Bernhoven, omdat dit ziekenhuis schildklierpatienten verwijst naar het Catharina Ziekenhuis.

Lees meer informatie over schildklierkanker.