Kijkje in het hart: zelf snijden tijdens Hartweek
Hoe begrijp je de anatomie van het hart het beste? Cardiothoracaal chirurg Thomas van Brakel heeft een eenvoudig antwoord: “Door het van heel dichtbij te bekijken.” En hoe doe je dat? Door het hart open te snijden. Precies dat gebeurt bij het snijpracticum in de Hartweek van het Catharina Ziekenhuis, waar verpleegkundigen en andere zorgverleners zelf een varkenshart mogen ontleden.
“Een varkenshart en een mensenhart lijken ontzettend veel op elkaar,” zegt van Brakel. Dat maakt het varkenshart bij uitstek geschikt als oefenmateriaal voor het practicum. In het Skillslab van het ziekenhuis liggen zo’n vijfentwintig harten klaar die de deelnemers mogen onderzoeken. “In plaats van een plat plaatje in een lesboek, heb je hier echt een driedimensionaal beeld van hoe het hart eruitziet. Je kunt de kamers zien, hoe die zich tot elkaar verhouden en hoe de slagaders lopen”, zegt van Brakel.
Stap voor stap demonstreert hij de ontleding van het hart. Elk stap wordt op een groot scherm geprojecteerd, zodat de deelnemers kunnen meekijken en vervolgens zelf aan de slag mogen. Tijdens de demonstratie legt hij uit hoe de slagaders lopen, waar de spierbundels zich bevinden, hoe de hartkleppen werken, en waar aandoeningen zoals boezemfibrilleren kunnen ontstaan.
Beter inzicht
Voor Esmee Steendam en Toby van Grootel, beiden CTC-verpleegkundigen van het hartcentrum in het Catharina Ziekenhuis, is het de eerste paar minuten een beetje onwennig, maar als het hart eenmaal open is, zijn ze allebei enthousiast. “Op deze manier zie je een hart nooit”, zegt Van Grootel. “Dit helpt ons enorm om te visualiseren hoe het hart functioneert en hoe het in elkaar zit.” Steendam voegt daaraan toe: “Het geeft heel goed inzicht in hoe dicht de verschillende kamers bij elkaar liggen en hoe kleppen en bloedvaten er in het echt uitzien.”
Tijdens het practicum lopen Van Brakel en cardioloog Susanne Felix rond om uitleg te geven en vragen te beantwoorden. Ze bespreken onder andere hoe het hart werkt bij patiënten met een pacemaker en waar stolsels kunnen ontstaan. Ook laten ze beelden zien van een mensenhart met zichtbare bloedstromen en normaal functionerende hartkleppen. “Vergelijk die beelden maar eens met wat je op de snijtafel ziet,” moedigt Felix de deelnemers aan.
Driedimensionaal lesboek
Na een uur snijden is het varkenshart bijna getransformeerd in een lesboek. “Nu kun je het helemaal openvouwen, in de kamers kijken en bijvoorbeeld de slagaders volgen,” zegt Van Brakel. De deelnemers zijn enthousiast over deze unieke ervaring. “Hoe meer kennis je hebt van het hart als verpleegkundige, hoe beter je voor een patiënt kunt zorgen,” vat één van hen samen.
Het snijpracticum maakt deel uit van de zestiende Hartweek van het Catharina Ziekenhuis. Een week waarin collega’s uit het hele land ervaring en kennis delen, vakgenoten elkaar inspireren en dat alle zorgprofessionals mét en van elkaar leren, zodat de patiënt uiteindelijk de best passende zorg krijgt.
Meer weten? Kijk dan op de website van de hartweek.
