Maagoperaties als behandeling bij obesitas nog altijd meest succesvol
Mensen met ernstig overgewicht lopen grote gezondheidsrisico’s. Denk aan diabetes, hoge bloeddruk, slaapapneu en gewrichtsklachten. In veel gevallen helpt een operatie het beste om dit blijvend aan te pakken. Bariatrisch chirurg Simon Nienhuijs: “Een maagverkleining is de enige behandeling waarvan we weten dat deze op de lange termijn werkt bij ernstige obesitas. Medicijnen laten goede resultaten zien, maar de effecten op de lange termijn zijn nog onduidelijk.”
Gelukkig zijn er tegenwoordig meerdere manieren om overgewicht te behandelen. Denk aan aanpassingen in leefstijl (zoals GLI – Gecombineerde Leefstijl Interventie), of medicijnen die helpen om af te vallen. “Die behandelingen zijn minder ingrijpend, maar ook minder effectief op de lange termijn”, zegt de chirurg van het Catharina Ziekenhuis. “Bij mensen met een hoge BMI (vanaf 35) en bijkomende klachten is een operatie meestal nodig om echt resultaat te bereiken.”
Operatie werkt goed, maar geen wondermiddel
Bij een maagverkleining kunnen mensen tot 35 procent van hun lichaamsgewicht verliezen. Medicijnen leveren vaak een gewichtsverlies van vijftien tot twintig procent op, maar het is nog niet duidelijk of dit blijvend is. Nienhuijs: “De lange termijn van medicijngebruik kennen we nog niet goed. Daarom blijven we voorzichtig in ons enthousiasme. Een operatie geeft blijvende verandering, maar het blijft belangrijk dat iemand ook zijn leefstijl aanpast.”
Na de operatie moeten patiënten leren om gezond te blijven leven. Ze krijgen daarom een lang begeleidingstraject van zeker vijf jaar. “Zo zorgen we ervoor dat iemand niet terugvalt in oude gewoontes”, legt Nienhuijs uit. “De operatie helpt daarbij, maar het vraagt ook inzet van de patiënt.”
Waarom een operatie vaak beter werkt
Het lichaam van iemand met obesitas wil vaak terug naar het oude gewicht. Er is als het ware een ‘thermostaat’ die blijft aangeven dat je zwaarder moet zijn. “Een operatie helpt die thermostaat opnieuw in te stellen”, zegt Nienhuijs.
“De hormonen in je lichaam veranderen na een operatie, waardoor je minder honger hebt en sneller vol zit. Medicijnen proberen dat effect na te bootsen, maar die ontwikkeling staat nog aan het begin. Uiteraard volgen we de ontwikkelingen op de voet en behandelen bepaalde patiëntgroepen ook met medicijnen. Dat doen we in sommige gevallen bij patiënten die nog geen operatie wensen.”
Operatie als laatste redmiddel
Voor veel mensen is een operatie het laatste redmiddel in hun zoektocht tegen overgewicht. “We zien dat ze al van alles hebben geprobeerd. Obesitas is een ziekte en patiënten verdienen het om serieus genomen te worden”, benadrukt Nienhuijs.
In Nederland worden jaarlijks ongeveer 12.000 bariatrische operaties uitgevoerd. De resultaten worden goed bijgehouden in een speciaal registratiesysteem. “We weten precies hoe veilig en effectief de operaties zijn. De eerste maagverkleining werd al in 1966 gedaan. Het is geen experimentele ingreep meer.”
Toekomst: een behandelplan op maat
De combinatie van leefstijlverandering, medicatie en chirurgie biedt steeds meer mogelijkheden. “We zien dat medicijnen beter worden en we kunnen die nu ook gericht inzetten bij mensen met minder ernstige obesitas. En dat doen we ook al”, aldus Nienhuijs. “Daarmee maken we de behandeling persoonlijker en kunnen we meer mensen helpen.”
Sinds kort worden ook de resultaten van medicijnbehandelingen in Nederland bijgehouden. “Dat is belangrijk,” zegt Nienhuijs. “Zo kunnen we op termijn beter kiezen: medicijnen, een operatie, of een combinatie. Maar altijd met goede medische begeleiding. Daarmee hopen we ook dat zorgverleners veel meer van deze behandelingen gaan vergoeden, want nu gebeurt dat slechts in zeldzame gevallen.”
Doorbreken van het taboe
Tot slot roept Nienhuijs op tot meer openheid over overgewicht. “Het is tegenwoordig normaal om te zeggen dat iemand moet stoppen met roken of drinken. Maar over gewicht praten blijft lastig. Terwijl obesitas net zo schadelijk is. Als dokters hier samen meer aandacht aan geven, kunnen we veel mensen helpen een gezonder leven te leiden.”
Meer weten? Kijk dan op de website van het Obesitascentrum van het Catharina Ziekenhuis.
