Catharina Ziekenhuis neemt deel aan groot onderzoek naar effect BCG-vaccin op infectie met coronavirus

De zeven Santeon Ziekenhuizen, waaronder het Catharina Ziekenhuis, gaan samen met de academische ziekenhuizen in Nederland onderzoeken of een vaccin tegen tuberculose (BCG-vaccin) de kans op infectie met het coronavirus (COVID-19) verkleint of dat het de ernst van de symptomen vermindert als er toch een infectie optreedt. Het onderzoek is opgezet door Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU). In totaal worden 7000 kwetsbare ouderen boven de zestig jaar in het onderzoek geïncludeerd. De helft van de deelnemers aan het onderzoek krijgt het vaccin, de andere helft niet.

Het aantal mensen dat besmet raakt met het coronavirus neemt nog altijd toe. Op dit moment is er nog geen vaccin of medicijn beschikbaar. Het coronavirus blijkt vooral kwetsbare ouderen ernstig ziek te maken. Bij een infectie lopen zij het hoogste risico om aan het virus te overlijden.

Eerder onderzoek

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het BCG-vaccin niet alleen bescherming biedt tegen tuberculose, maar ook de afweer tegen andere ziekteverwekkers kan verhogen. Het is echter nog niet wetenschappelijk vastgesteld of het BCG-vaccin ook (enige) bescherming kan bieden tegen het coronavirus. “Het vaccin geeft het afweersysteem als het ware een oppepper, waardoor het beter raad weet met ziekteverwekkers waar het vaccin niet in eerste instantie voor bedoeld was. Zo blijkt het BCG-vaccin bijvoorbeeld iets beter te beschermen tegen griep. Of het ook enige bescherming biedt tegen COVID-19 is nog onduidelijk. Maar daar moet dit onderzoek ons duidelijkheid over geven”, legt internist-infectioloog dr. Heidi Ammerlaan van het Catharina Ziekenhuis uit. 

“Als het BCG-vaccin inderdaad de kans op een infectie verkleint of als het leidt tot een milder verloop van de ziekte, dan geeft dat hoop voor de toekomst. Want het zal nog even duren voordat één van de vaccins die specifiek ontwikkeld is om het nieuwe coronavirus een halt toe te roepen ook daadwerkelijk in de klinische praktijk kan worden geïmplementeerd”, aldus dr. Ammerlaan.

Vaccinatie

Voor deze placebo-gecontroleerde studie worden kwetsbare patiënten van 60 jaar en ouder benaderd om deel te nemen via het ziekenhuis waar ze onder behandeling zijn. In de studie wordt naar twee primaire eindpunten gekeken: (a) het aantal coronabesmettingen dat optreedt, óf (b) het optreden van luchtweginfecties (inclusief COVID-19) waarvoor een medische behandeling noodzakelijk is. Om zo snel mogelijk resultaten te hebben worden er de komende twee maanden door de deelnemende ziekenhuizen tussen de 5.200 en 7.000 kwetsbare ouderen gerekruteerd, die gedurende 6 maanden na vaccinatie gevolgd worden. Rond het einde van dit jaar worden de eerste resultaten verwacht.

Bewezen veilig

Het BCG-vaccin is het meest toegediende vaccin ter wereld en wordt al tientallen jaren over de hele wereld gebruikt om tuberculose te voorkomen. Dat heeft er voor gezorgd dat het vaccin als bewezen veilig wordt gezien en dat de mogelijke bijwerkingen bekend zijn. Daarnaast komt er steeds meer bewijs dat het BCG-vaccin het immuunsysteem stimuleert en daardoor beschermt tegen luchtweginfecties in het algemeen.

De BCG-PRIME studie is de vierde studie in Nederland met het BCG-vaccin tegen COVID-19 in korte tijd. In de laatste maanden zijn er steeds meer signalen gekomen dat het BCG-vaccin inderdaad een bescherming biedt tegen luchtweginfecties.

Patiënten die vragen hebben over het onderzoek kunnen contact opnemen met de onderzoekers door een mail te sturen naar vaccinatie@catharinaziekenhuis.nl.

Brede samenwerking

De BCG-PRIME studie is opgezet door het UMC Utrecht met steun van het ministerie van VWS en is gefinancierd door middel van een ZonMw-subsidie van maximaal € 8.5 miljoen. Aan de studie nemen deel de Nederlandse academische ziekenhuizen (Amsterdam UMC, Erasmus MC, LUMC, Radboudumc, UMC Groningen, UMC Maastricht, UMC Utrecht), de Santeon topklinische ziekenhuizen (Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Catharina Ziekenhuis, Maasstad Ziekenhuis, Martini Ziekenhuis, Medisch Spectrum Twente, OLVG, St. Antonius Ziekenhuis) en verder Amphia Ziekenhuis, Ziekenhuis Bernhoven, Haga Ziekenhuis, Ikazia Ziekenhuis, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Meander Medisch Centrum, Rijnstate Ziekenhuis en het Zuyderland Ziekenhuis.