Deze Catharina-studie kreeg internationaal podium: korte ingreep en weinig complicaties bij baarmoederverwijdering via de vagina
Onderzoeker Hilde Sluijter van het Catharina Ziekenhuis mocht deze week spreken op een groot Europees congres in Istanbul. Daar presenteerde ze de resultaten van een landelijk onderzoek naar een vernieuwende en veelbelovende operatiemethode voor vrouwen bij wie hun baarmoeder verwijderd wordt.
Hilde Sluijter, arts-onderzoeker gynaecologie, stuurde haar abstract naar de Europese vereniging voor gynaecologische endoscopie (kijkbuisoperaties) ESGE. Een commissie selecteerde haar studie, waardoor ze het mocht presenteren op het congres. Daar is ze trots op. “Het voelde bijzonder om mijn onderzoek in Istanbul te mogen presenteren. Ik kreeg in Nederland de eerste prijs voor mijn presentatie op het jaarlijkse symposium van de Werkgroep Gynaecologische Endoscopie van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie en nu mocht ik ons werk ook internationaal laten zien, in Istanbul dus.”
Sluijter onderzocht de uitkomsten van een nieuwe methode om de baarmoeder per kijkbuisoperatie te verwijderen: de vNOTES-techniek, ruim vijf jaar geleden in het Catharina Ziekenhuis geïntroduceerd door gynaecologen prof. dr. Huib van Vliet en dr. Anne Damoiseaux als een van de eersten in Nederland. Daarbij gaat de arts niet via de buik naar binnen, maar via de vagina. “Dat klinkt misschien spannend”, legt de onderzoekster uit, “maar het heeft voordelen. Patiënten hebben vaak minder pijn, herstellen sneller en kunnen vaker dezelfde dag al naar huis.”
We meten pijnscores van gemiddeld 3 op een schaal van 0 tot 10. Dat is echt laag
673 operaties
De techniek wordt sinds de winter van 2019/2020 in Nederland toegepast. Inmiddels hebben gynaecologen in vijftien ziekenhuizen hun ervaringen gedeeld, samen goed voor 673 operaties. Sluijter: “Voor het eerst is er nu een landelijk beeld. We zagen dat de operatietijd kort is en dat de complicaties vergelijkbaar zijn met bestaande operatiemethoden.” Haar onderzoek is inmiddels gepubliceerd in de British Journal of Obstetrics and Gynaecology.
Gynaecoloog prof. dr. Huib van Vliet kijkt terug op hoe hij en Damoiseaux samen met de collega’s van het Zuyderland Ziekenhuis de eerste stappen zetten. “We wisten uit eerdere studies dat vNOTES veelbelovend kon zijn. Maar het was belangrijk om dat ook in de praktijk te volgen. Daarom hebben we vanaf het begin afgesproken: we gaan dit zorgvuldig invoeren en alle gegevens bijhouden.”
Omdat het om de eerste patiënten in Nederland ging, werd er gekozen voor een zorgvuldige opstart. Daardoor konden uiteindelijk minder patiënten dezelfde dag naar huis dan in de literatuur wordt beschreven; het is de verwachting dat op termijn, naarmate de ervaring groeit, meer vrouwen op dezelfde dag naar huis kunnen dan bij de bestaande technieken. Dat scheelt niet alleen een nacht in het ziekenhuis, maar ook herstelkosten. “Het mooiste is natuurlijk dat vrouwen sneller hun dagelijkse leven kunnen oppakken”, zegt Sluijter. “We meten pijnscores van gemiddeld 3 op een schaal van 0 tot 10. Dat is echt laag.”
Niet iedereen is geholpen met vNOTES; we kijken per persoon wat veilig en passend is
Altijd maatwerk
Dat wil niet zeggen dat de techniek voor iedereen geschikt is. Van Vliet benadrukt dat een operatie altijd maatwerk blijft. “Niet iedereen is geholpen met vNOTES; we kijken per persoon wat veilig en passend is. Is er weinig ruimte of zijn er veel verklevingen, dan wordt de techniek lastig. Bij endometriose, een voorgeschiedenis van bestralingen, een uitgebreide ontsteking in het kleine bekken of meerdere keizersneden raden we vNOTES af. Alhoewel er voordelen lijken te zijn bij patiënten met overgewicht is het soms noodzakelijk om tijdens de ingreep over te schakelen op een andere techniek. Dat bespreek je het liefst vooraf.”
Vanuit het buitenland is er aandacht, logisch bij een nieuwe techniek binnen de gynaecologische chirurgie. In Istanbul presenteerde Sluijter haar bevindingen aan gynaecologen uit heel Europa. “Daar ontmoette ik collega’s die dezelfde vragen hebben: hoe veilig is de techniek, wat zijn de voor- en nadelen, wat zijn de resultaten op langere termijn? Het is mooi dat we nu namens Nederland die data konden laten zien.”
Het onderzoek is extra waardevol, vindt Van Vliet, omdat het zo breed gedragen is. “Vijftien ziekenhuizen leverden uiteindelijk hun gegevens aan. Dat maakt het een gezamenlijke prestatie van de Nederlandse gynaecologie.”
Iedere vrouw wil na zo’n operatie zo snel mogelijk weer gewoon functioneren. Met deze studie kunnen we laten zien dat dit een efficiënte en veilige optie is
Verder onderzoek
Voor patiënten betekent dit dat er steeds meer kennis ontstaat over een ingreep die hun herstel sneller en comfortabeler kan maken. Sluijter: “Uiteindelijk gaat het daarom. Iedere vrouw wil na zo’n operatie zo snel mogelijk weer gewoon functioneren. Met deze studie kunnen we laten zien dat dit een efficiënte en veilige optie is.”
De komende jaren wordt de techniek verder onderzocht, onder meer in een nieuwe gerandomiseerde studie (patiënten worden willekeurig ingedeeld) waarin vNOTES wordt vergeleken met andere methoden voor het verwijderen van de baarmoeder. In dit onderzoek wordt er niet alleen gekeken naar de uitkomsten van de operatie, maar ook naar patiëntgerelateerde uitkomsten zoals het herstel na de operatie, en de patiënttevredenheid. Dat neemt de trots van dit moment niet weg. “Het is prachtig dat een jonge onderzoeker als Hilde dit mocht presenteren”, zegt mede-begeleider en gynaecoloog Dana Huppelschoten. “En vooral dat we patiënten nu een beproefde, moderne operatiemogelijkheid kunnen bieden.”