Longartsen oefenen nu eerst op een simulator en dat merkt de patiënt meteen
Eveline Gerretsen promoveerde maandag in Maastricht. Haar onderzoek toont aan dat longartsen met simulatietraining sneller en veiliger leren een bronchoscopie uit te voeren.
Een bronchoscopie is een kijkonderzoek van de luchtwegen. De longarts schuift via de mond of neus een dunne, flexibele slang met camera naar binnen. Zo kan hij of zij de binnenkant van de luchtwegen bekijken en zo nodig wat slijm of weefsel wegnemen. Het onderzoek wordt vooral gedaan bij patiënten met een verdenking van longkanker, hardnekkige infecties of onverklaarde klachten zoals langdurig hoesten of bloed ophoesten. Ook kan een bronchoscopie gebruikt worden om een verstopping in de luchtwegen weg te halen.
De belangrijkste conclusie die Gerretsen maandag presenteerde: met een eendaagse training op een simulator leren longartsen in opleiding deze complexe vaardigheid sneller en veiliger, met duidelijke voordelen voor de patiënt.
Minder last van hoestprikkels
Ze onderzocht de bronchoscopievaardigheden van meer dan honderd longartsen in opleiding die een (sinds 2020 verplichte) training volgden op een simulator. Deze training wordt gegeven op zeven locaties in Nederland, onder meer in het Catharina Ziekenhuis. Al na één dag bleken zij het kijkonderzoek in de luchtwegen twee keer zo snel te kunnen uitvoeren als voor de training. Daarbij maakten ze veel minder onnodige bewegingen met de flexibele slang, wat in de praktijk betekent dat patiënten minder last hebben van hoestprikkels en dat de procedure korter duurt. “Na de training zagen we dat de artsen veel beter hun weg in de luchtwegen konden vinden”, vertelt Eveline. “De onnodige bewegingen namen sterk af en de procedure verliep veel efficiënter.”
In Nederland worden jaarlijks ruim twintigduizend bronchoscopieën uitgevoerd. Haar onderzoek is van groot belang voor de veiligheid van patiënten, benadrukt Gerretsen. “Vroeger leerden longartsen dit onderzoek vooral op patiënten, met een ervaren arts naast zich. Dat bracht risico’s met zich mee en de procedures duurden veel langer. Met simulatieonderwijs kunnen artsen eerst oefenen in een veilige omgeving. Dat is minder belastend voor de patiënt.”
Tijdens trainingen worden de deelnemers stap voor stap begeleid door ervaren longartsen. Zij leren hoe je de bronchoscoop goed kunt besturen en op de juiste manier door de luchtwegen navigeert. Gerretsen: “Zoals piloten noodsituaties oefenen in een simulator, bereiden longartsen zich nu voor op deze ingreep zonder dat de patiënt daar hinder van ondervindt.”
Verbeteren van opleidingsprogramma’s
Het proefschrift van Gerretsen draagt de titel Learning to navigate the bronchial tree: considerations for simulation-based bronchoscopy training. Promotoren waren prof. dr. Frank Smeenk van het Catharina Ziekenhuis, prof. dr. Jouke Annema van het Amsterdam UMC en prof. dr. Erik van der Heijden van het Radboudumc. Dr. Marleen Groenier van de Universiteit Twente was copromotor. Het Catharina Onderzoeksfonds en Maastricht Universitair Medisch Centrum maakten dit onderzoek met een subsidie mogelijk.
De inzichten uit dit promotieonderzoek bieden aanknopingspunten voor het ontwerpen en verbeteren van opleidingsprogramma’s. “Ons onderzoek laat zien dat simulatietraining een waardevolle bijdrage levert aan de opleiding van longartsen. Patiënten hoeven zich dan ook geen zorgen te maken als een bronchoscopie wordt uitgevoerd door een longarts in opleiding die deze training gevolgd heeft.”
Eveline legde eerder in een video uit wat haar onderzoek precies behelsde (zie onderstaand). Zij is momenteel werkzaam bij het Maastricht UMC+, waar zij deel uitmaakt van het landelijke DUTCH-consortium (Digital United Training Concepts for Healthcare). Dit consortium heeft als doel simulatieonderwijs structureel te verankeren in de opleidingen voor anesthesiemedewerkers, radiodiagnostisch laboranten en operatieassistenten. Binnen DUTCH is Eveline projectcoördinator van het professionaliseringsprogramma voor docenten in deze opleidingen.