Over leven, Eva’s verhalen: Ze gaat straks naar haar overleden zoon toe en dat voelt geruststellend

Ik heb een avonddienst en vanavond zorg ik voor haar
69 jaar is ze
Sinds ruim een jaar wordt ze behandeld in verband met kanker van haar galwegen
Ik lees haar dossier en zie dat ze deze week heeft besloten dat het goed is geweest
Ze wil geen chemotherapie meer en ook geen pijn

Na het lezen begin ik aan mijn eerste ronde
Ik ken haar niet
Ik geef haar een hand en open ons gesprek
“Hoe is het?”
Het lijkt een simpele vraag, maar waar te beginnen met een antwoord in een situatie als deze?
Ze haalt haar schouders even op

Ze begint te vertellen
Over dat ze voelt dat het goed is zo
Haar lijf houdt er mee op
Ze kan terugkijken op een mooi leven
Er is veel om dankbaar voor te zijn; haar man, kinderen en kleinkinderen Hoewel ze er ontzettend veel van houdt en heel trots op is, voelt ze toch dat het voor haar klaar is
Ze wil gaan als zichzelf en met eigen regie
Twee dingen die heel belangrijk voor haar zijn

Haar kinderen hebben hun eigen gezin
Zij redden zich wel
Haar man, die redt zich straks ook
Die heeft straks steun van de kinderen en kleinkinderen
Op de wasmachine ligt een briefje met de gebruiksaanwijzing
Volgend jaar staat er voor hem al een reis naar Amerika gepland om zijn roots te ontdekken
Hij komt er wel

Ze kan het loslaten
Maandag gaat ze naar huis
Dan krijgt ze zorg in de laatste levensfase zoals dat mooi heet
“Ik ga de laatste fase in”, zegt ze nuchter.
Ik vraag haar wat ze ervan verwacht
Die laatste fase
Heeft ze er een beeld bij?
“Ik hoop dat het niet al te lang duurt.”

Ik ken haar nog maar net, maar ze is het type geen toeters en bellen
Ze heeft haar besluit genomen en dus mag het komen
Ze heeft niet nog allerlei wensen
Alles is gezegd en alles is gedaan

Ik vraag haar of ze bang is, maar dat is ze niet
De dood voelt voor haar als een natuurlijk iets
Het hoort erbij, zoals alles in het leven
Op mijn vraag of ze ergens in gelooft en of ze ergens naartoe gaat, vertelt ze over haar zoon
Haar zoon, die op de dag van zijn geboorte ook is overleden
Terwijl ze het vertelt, wijst ze naar haar linkerschouder
“Hij is hier altijd bij me geweest.”
Ze gaat straks naar hem toe en naar haar ouders en dat voelt geruststellend

Ik vraag haar hoe haar familie ermee omgaat
Ze vertelt over haar kleinzoon van 6 jaar
Hij kwam op bezoek en was een beetje stilletjes en dus had ze hem bij zich genomen
Ze vertelde hem dat oma binnenkort er niet meer zou zijn
Als hij daar een beetje verdrietig om zou zijn, dan moest hij in de avond maar naar boven kijken op zoek naar de mooiste ster
“Die ster, dat ben ik”, had ze tegen hem gezegd. “Ik ben straks de mooiste ster met de dikste billen.”
Hij had erom moeten lachen, zoals hij wel vaker om oma moest lachen Deze oma houdt wel van een grapje of een raar liedje zingen
‘Rare oma’ is ze
In de beste zin van het woord
Want raar betekent voor mij: dicht bij jezelf zijn en je vrij voelen

Ze vraagt me waar ik in geloof en ik vertel haar dat ik de dood regelmatig tegenkom in mijn werk
Ik heb ‘m inmiddels een beetje leren kennen en ik ben er niet bang voor Voor mij is het ook een natuurlijk onderdeel van het leven
Accepteren dat hij erbij hoort en er een keer aan komt, geeft me juist rust
“Ik ben er niet bang voor, maar ik hoop wel dat ik nog even heb. Voor mijn gevoel heb ik hier nog wat te doen en ben ik nog niet klaar”, antwoord ik haar

We kletsen wat over het leven
Ze vertelt over haar kinderen en over haar man
Als haar man er even later ook is, vertelt ze over het werk dat ze heeft gedaan
Ze heeft gewerkt binnen de psychiatrie, bij Huize Padua
Ze rijgt de ene anekdote aan de andere
En van haar eerste tot haar laatste woord hoor ik en voel ik de liefde voor haar vak

Over de zorgvrager die volgens zijn eigen zeggen haar man was
Hij was haar nachtdienstman, zei ze dan tegen hem
Overdag had ze gewoon haar eigen man
Toen haar dochter op haar werk kwam en de zorgvrager aan haar dochter vroeg of ze misschien van hem was, had die gezegd dat ze van haar overdagman was

Ik luister graag naar haar verhalen en hoor veel overeenkomsten over hoe we in het leven staan en wat we belangrijk vinden in ons werk
De ander zien en er voor open staan, eerlijk en oprecht zijn, niet verlegen zijn, maar ook gevoel voor humor is belangrijk
Haar man vult haar anekdotes regelmatig aan
Ze zijn al sinds 1978 samen en ik kan merken dat ze al die jaren alles hebben gedeeld samen
Zij begint een zin en hij maakt hem af
Ze kennen de verhalen allebei goed
Ik stel me voor hoe ze vele jaren bij het avondeten de dag doornamen als gezin en dat zij dan enthousiast vertelde over wat ze meemaakte
Hij heeft het allemaal onthouden en vult net zo enthousiast aan
Hij is duidelijk heel trots op haar

Als ik het uitspreek, dan geeft ze aan dat ze altijd alles met elkaar hebben gedeeld
Er is warmte, er is verbinding, er is liefde
Die liefde is bekroond met een dochter en drie zoons
Dat is veel om dankbaar voor te zijn in deze laatste fase

Inmiddels zit mijn dienst erop en ik neem afscheid van haar
Ze geeft me nog een tip voor een museum in Haarlem en ik beloof haar dat als ik er ooit kom, ik dan even aan haar zal denken

Terwijl ik naar huis rijd, vraag ik me af: als ik er ooit op een dag zo voor kom te staan, zou ik dan in dat geval ook hetzelfde doen als zij?
Wie weet welke keuzes ik maak als het zover is
Ik kan dat nu nog niet weten
Ik hoop dat ik er dan net zoveel vertrouwen in mag hebben als zij
Ik hoop dat iedereen van wie ik hou en die me voor zijn gegaan ergens op mij wachten
Dat ik iedereen van wie ik hou en wie ik moet loslaten af en toe even gedag mag komen zeggen

Ik stel me voor dat ik als libelle even langs kom vliegen
De libelle die het leven begint in het water als larve en die later de lucht door vliegt
Voor mij staat de libelle voor transformatie
Het loslaten van het oude en het omarmen van het nieuwe