Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Gebruik van pancreasenzympreparaten (Folder)

Uw arts heeft u geadviseerd om pancreasenzympreparaten te gaan gebruiken. In deze folder vindt u meer informatie over het gebruik van pancreasenzympreparaten ter behandeling van vette ontlasting of onvoldoende opname van voedingsstoffen. Voor u persoonlijk kan de situatie anders zijn dan hier beschreven is.

Alles wat u eet en drinkt komt normaal gesproken via de slokdarm in de maag terecht. De maag heeft onder andere als functie het eten en drinken fijn te kneden en te mengen met maagsap. Vervolgens stromen kleine hoeveelheden fijngemalen voedsel door naar de twaalfvingerige darm. In de twaalfvingerige darm wordt de voedselbrij gemengd met spijsverteringsenzymen die worden gemaakt in de alvleesklier (pancreas). Deze spijsverteringenzymen verkleinen de voedingsstoffen zodat deze in de dunne darm kunnen worden opgenomen voor optimaal gebruik. Zonder deze enzymen is het lichaam niet in staat voedsel, met name vetten, te verteren.

Oorzaak van vette ontlasting of onvoldoende opname van voedingsstoffen

Hieronder leest u een aantal mogelijke oorzaken van een vette ontlasting of onvoldoende opname van voedingsstoffen. U krijgt van uw arts of diëtist te horen welke situatie voor u van toepassing is.

Tumor in de alvleesklier

Doordat de alvleesklier minder goed kan functioneren als gevolg van een tumor kan de productie van spijsverteringsenzymen afnemen. Tevens kan een tumor de doorgang naar de darm blokkeren waardoor de spijsverteringsenzymen niet (goed) bij de voedselbrij kunnen komen. In beide situaties zijn er te weinig spijsverteringsenzymen om voedingsstoffen voldoende op te kunnen nemen.

Operatie aan de slokdarm

Doordat de slokdarm is verwijderd en er een buismaag is gemaakt zien wij vaak dat het klepje bij de overgang van de maag naar de darm niet (goed) meer functioneert. Dit bekent dat voedsel sneller in de darm terecht komt, zonder dat de maag het voedsel heeft voor verteerd. Daardoor kan het voorkomen dat voedingsstoffen niet voldoende worden gemengd met de spijsverteringsenzymen die door de alvleesklier worden afgegeven. Dit heeft tot gevolg dat slechts een klein deel van de totale voedselinname kan worden verteerd en opgenomen door het lichaam.

Operatie aan de maag

Normaal gesproken komen de voedingsstoffen en de spijsverteringsenzymen gelijktijdig aan in de dunne darm. Door de operatie is de route die het voedsel aflegt veranderd. Hierdoor kunnen de spijsverteringsenzymen niet op tijd worden gemengd met de voedselbrij en kan slechts een deel van de totale voedselinname worden verteerd en opgenomen in het lichaam.

Operatie aan de alvleesklier

De alvleesklier bestaat uit een kop, lichaam en staart. Wanneer er sprake is van een tumor in de alvleesklier is er meestal sprake van een operatie waarbij de kop van de alvleesklier geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. In de kop en het lichaam van de alvleesklier worden spijsverteringsenzymen gemaakt. Door de operatie maakt de alvleesklier minder spijsverteringsenzymen.

Acuut of chronische alvleesklierontsteking

Bij een ontsteking ( acuut of chronisch) van de alvleesklier kan de afgifte van spijsverteringsenzymen verminderd zijn en worden er te weinig spijsverteringsenzymen gemaakt. Zonder deze spijsverteringsenzymen is het lichaam niet in staat voedsel, met name vetten, te verteren.

Klachten van vette ontlasting of onvoldoende opname van voedingsstoffen

Wanneer het lichaam voedingsstoffen niet goed kan opnemen kunnen de volgende klachten optreden:

• Een opgeblazen en (langdurig) vol gevoel na de maaltijd;
• Overmatige gasvorming en buikkrampen;
• Afwijkende ontlasting:
  • Vaker ontlasting op de dag
  • Stinkt meer dan normaal
  • Heeft een andere kleur (wit/beige/geel/grijs)
  • Vettig en plakkerig (blijft plakken aan de toilet)
  • Diarree die vlokkerig in het toilet drijft

Niet alle klachten komen altijd voor. Soms treedt slechts één of een aantal klachten op.

Gevolgen

Doordat voedingsstoffen niet goed worden opgenomen door het lichaam worden deze stoffen onverteerd uitgescheiden. Dit zijn niet alleen voedingsstoffen die het lichaam voorzien van brandstof maar ook vitamines en mineralen die een vitale functie in het lichaam hebben.

Uw gewicht kan hierdoor afnemen en dit kan leiden tot een verslechtering van de voedingstoestand.

Opmerking van de diëtist

Gewichtsverlies komt vaak voor bij slokdarm-, maag- of alvleesklierkanker. Veel mensen doen erg hun best om na een operatie snel weer op gewicht te komen. U heeft voor de operatie vaak al adviezen van de diëtist gekregen en volgt deze nu misschien weer op. Eén van deze gegeven adviezen is om volvette producten te gebruiken. Veel mensen gaan na de operatie zelf aan de slag en proberen om zoveel mogelijk te eten.  Het ligt dan voor de hand om vette producten te gaan eten zoals dik boter op brood, een plak cake, extra slagroom op het schaaltje vla, chocolade, chips, enzovoort. Voor de operatie was dit namelijk wel een goede maatregel om het gewicht op peil te kunnen houden. Helaas zijn de leefregels na de operatie veranderd. Het is niet nodig om volledig vetarm te gaan eten, maar overmatig vetgebruik wordt niet aangeraden in de basisvoeding.

Behandeling bij vette ontlasting of onvoldoende opname van voedingsstoffen

De spijsverteringsenzymen die onvoldoende bij de voedselbrij kunnen komen of onvoldoende door het lichaam worden aangemaakt, zijn ook verkrijgbaar als medicijn. Dit worden pancreasenzympreparaten genoemd. Deze preparaten bevatten de volgende spijsverteringsenzymen: lipase, protease en amylase. Lipase zorgt voor de vertering van vetten, protease zorgt voor de vertering van eiwitten en amylase zorgt voor de vertering van koolhydraten.

Pancreasenzympreparaten zijn capsules met daarin gedroogde korrels. De capsule beschermt de pancreasenzymen tegen het maagzuur, ook hebben de korrels zelf een beschermlaagje tegen het maagzuur. Hierdoor gaan de korrels pas in de dunne darm open zodat de spijsverteringsenzymen hun werk kunnen doen.

De aanvangsdosering is meestal 1-1-1. Dit betekent dat u één capsule per hoofdmaaltijd (ontbijt, lunch en avond maaltijd) inneemt. Indien dit onvoldoende verbetering geeft in de klachten kan in overleg met uw arts of diëtist de dosering per maaltijd moment worden opgehoogd.

Wijze van inname:

Het beste effect geven de capsules als u deze als volgt inneemt:

• Eet eerst één of twee kleine hapjes van uw maaltijd. Kauw hierbij goed!
• Neem de capsule volgens de afgesproken dosering in met weinig vloeistof. Indien u de capsules open breekt, dan kunt u de korrels innemen met één eetlepel yoghurt, vruchtenmoes of vruchtensap. Zorg dat er geen korrels in de mond achterblijven, deze kunnen het slijmvlies in de mond aantasten. Kauw niet op de korrels.
• Eet vervolgens de rest van uw maaltijd. Probeer langzaam te eten en goed te kauwen.

Tips en aandachtspunten bij de inname van pancreasenzympreparaten:

• Neem de capsules in bij de hoofdmaaltijden, maar ook bij tussendoortjes die vet bevatten. Bijvoorbeeld: (chocolade)melk, (drink)yoghurt, vla, kwark, koek, gebak, toastje met hartig beleg, borrelhapjes (kaas/worst), chocolade, chips en ijs. Het kan dus zijn dat meer dan drie capsules per dag nodig zijn. Uw diëtist bespreekt met u hoeveel capsules u nodig heeft.
• Het is niet nodig om capsules te gebruiken bij koffie, thee, frisdrank, limonade, fruit, drop, kauwgom of zuurtjes.
• Wanneer een maaltijd langer duurt, bijvoorbeeld bij uit eten, verdeel de capsules dan over de maaltijd. Bijvoorbeeld bij aanvang (voorgerecht), halverwege (hoofdgerecht) en na de maaltijd (nagerecht).
• De enzymen werken vanaf een half uur tot een uur na inname en blijven dan 1,5-2 uur actief in de darm.
• Bent u vergeten een capsule in te nemen, doe dit dan tot een half uur na de maaltijd alsnog. Neem ze niet later in, want dan hebben de enzymen onvoldoende tijd om zich met de voedselbrij te mengen en zijn ze niet effectief.
• Strooi de inhoud van de capsule niet over het voedsel, hierdoor verliezen de enzymen hun effect.
• Indien u een gebitsprothese heeft let er dan op dat de korrels uit de capsule niet tussen het kunstgebit en het tandvlees komen.
• Neem altijd uw pancreasenzympreparaten mee als u de deur uit gaat.

Aanvullende informatie

De app ‘alvleesklierenzymen-app’ is gratis te downloaden via Google Play (Android) of App Store (IPhone). Wanneer u uw persoonlijke informatie invult en uw voedingsinname registreert dan krijgt u persoonlijk advies over het gebruik van uw medicijnen.

Indien u behoefte heeft aan verpleegkundige ondersteuning bij het gebruik van pancreasenzympreparaten, dan kunt u deelnemen aan het Creon® Zorgprogramma. U ontvangt dan een instructie over het gebruik en dosering van een verpleegkundige bij u thuis. Neem contact op met uw verpleegkundig specialist of behandelend arts voor een aanmeldformulier.

Opleidingsziekenhuis

Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij bieden tal van opleidingsmogelijkheden voor artsen, verpleegkundigen en paramedische beroepen en werken daarin nauw samen met opleidingscentra en –ziekenhuizen in de regio. Dit kan betekenen dat uw behandeling, onderzoek of operatie (mede) uitgevoerd wordt door een zorgverlener in opleiding. Denk hierbij aan een arts in opleiding tot specialist, een co-assistent of een verpleegkundige in opleiding. Veiligheid is het allerbelangrijkste, daarom staat de zorgverlener in opleiding altijd onder supervisie van een gekwalificeerde zorgverlener. Indien u niet wenst geholpen te worden door een zorgverlener in opleiding, kunt u dit aangeven bij uw behandelend arts.

Vragen

Wanneer u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met uw diëtist.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Afdeling Diëtetiek
040 – 239 88 69 (op werkdagen van 08.30 tot 16.30 uur)

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Diëtetiek vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/dietetiek