Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

HIPEC-operatie (Folder)

U wordt binnenkort opgenomen voor een HIPEC-operatie. Deze operatie wordt toegepast bij kankersoorten die uitzaaien naar het buikvlies.

Rondom deze operatie wordt het ERAS programma toegepast. Dit programma bestaat uit verschillende zorgelementen die ervoor zorgen dat u na de operatie sneller herstelt en de kans op complicaties sterk afneemt. De laatste jaren is veel onderzoek gedaan naar factoren die invloed hebben op het herstel na een operatie. Hieruit blijkt dat uw herstel na de operatie verbeterd kan worden door:

• Goede voorbereiding voor de operatie door middel van informatieverstrekking; als u weet wat er gaat gebeuren en wat er van u verwacht wordt, levert dit minder spanning en angst op.
• Zo goed mogelijke conditie voor de operatie.
• Een goede conditie van de longen voor de operatie Door middel van ademhalingsoefeningen traint u uw longen. Dit verkleint de kans op het ontstaan van een longontsteking na de operatie.
• Stoppen met roken: Het is belangrijk om zo snel mogelijk te stoppen met roken i.v.m. risico op complicaties na de operatie. Indien het voor uw situatie kan, zou 6 weken stoppen met roken voor de operatie het beste zijn. Mocht dit niet kunnen, omdat de operatie sneller is gepland, dan is elke week dat u stopt beter voor u.
• Stoppen met alcohol: Stoppen met alcohol tenminste 6 weken voorafgaand aan de operatie verkleint het risico op infecties na de operatie.
• Goede voeding tot aan de operatie: Ondervoeding en/of gewichtsverlies voorafgaand aan de operatie vergroot het risico op complicaties na de operatie.
• Een optimale pijnbestrijding. Niet alleen de pijn wordt effectief bestreden, maar ook de nadelige effecten van pijnbestrijding op maag- en darmwerking worden zo klein mogelijk gehouden.
• Een zo kort mogelijke periode van bedrust na de operatie, zodat we samen met u het verlies van spierkracht beperken en de ademhaling stimuleren.
• Een zo kort mogelijke periode van voedselonthouding (‘nuchter zijn’), zodat u zo min mogelijk gewicht verliest en daarmee zo min mogelijk spiermassa en spierkracht kwijtraakt.

Het is belangrijk dat uw algehele conditie vóór de operatie zo goed mogelijk is. Daarnaast bepaalt vooral de uitgebreidheid en complexiteit van de operatie hoe snel u herstelt. Als alles voorspoedig verloopt, mag u op de zevende tot de twaalfde dag na de operatie naar huis. Soms wijkt dit af en kan de opname duur korter of langer zijn.

Voorafgaand aan de opname

Voorafgaand aan de HIPEC-operatie heeft u onder andere een gesprek met de stomaverpleegkundige. De kans bestaat, dat tijdens de operatie een stoma moet worden aangelegd. Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting en/of urine. U heeft daarom vóór de operatie een intakegesprek bij de stomaverpleegkundige voor meer informatie en om op uw buik de plaats af te tekenen van het mogelijke stoma.

Opname

U wordt op de dag van de operatie nuchter opgenomen via de afdeling Kortverblijf, u krijgt hier een oproep voor. Neem gemakkelijke kleding/pyjama’s, uw gewone kleding en stevige schoenen mee naar het ziekenhuis. Indien u thuis een loophulpmiddel gebruikt neem deze dan mee en gebruik deze tijdens de opname. Uw persoonlijke eigendommen worden in een blauwe transport koffer opgeborgen, een medewerker van Kortverblijf brengt deze naar afdeling 6 oost.

Chirurgische Oncologie

Neem uw eigen medicatie mee naar de opname. Zo weten we zeker dat we u alle medicatie kunnen geven voor de operatie zoals dit met de anesthesist is afgesproken. De arts van de chirurgie zorgt dat uw medicatie juist in het elektronisch patiëntendossier komt te staan. Indien u nog bijzonderheden en/of vragen heeft, geef dit dan aan bij de verpleegkundige.

Voor de operatie vragen we of u tijdens de opname gereanimeerd wilt worden of niet indien dit nodig blijkt. Dit is een lastige en beladen vraag. Het is goed om hier al over na te denken voor de opname. Zie ook de folder ‘afspraken maken over uw behandelgrenzen’ op de website van het Catharina Ziekenhuis. Indien u hier vragen over heeft mag u deze uiteraard altijd stellen.

U moet nuchter zijn vanaf 00:00 uur de avond voor de operatie. Dit houdt in dat u niet meer mag eten, drinken of roken. Wel krijgt u twee flesjes Pre-OP mee naar huis die u 2 uur voor de operatie mag drinken. De pre-op zorgt ervoor dat de darm ondanks geen eten toch gevoed blijft. Lang nuchter zijn, heeft namelijk ook nadelen, onder andere dat het misselijkheid na de operatie verergert.

Mogelijk wordt er nog bloed geprikt voor de operatie. Vanuit de afdeling Kortverblijf brengen we u naar de operatiekamers. Na de operatie belt de chirurg uw 1e contactpersoon.

Na de operatie gaat u een nacht naar de Intensive Care ter observatie (040-239 95 00, routenummer 348). Indien de volgende dag alles stabiel is komt u terug op afdeling 6 oost, Chirurgische Oncologie
(040-239 75 00, routenummer 457).

Operatie

Bij de operatie maakt de chirurg een snede in de lengterichting (afbeelding 1) in de buik van het borstbeen tot aan het schaambeen. Hij kan nu alle organen in de buik goed bekijken. Het doel van de operatie is om alle zichtbare/voelbare ziekte te verwijderen. De chirurg verwijderd alle herkenbare kanker- en/of slijmweefsel uit de buik. Afhankelijk van de plaats en de hoeveelheid kankerweefsel kan het nodig zijn om ook delen van de darm of andere organen (zoals milt, galblaas, maag, vetschort, baarmoeder en/of eierstokken) weg te nemen. Wanneer er een stuk van de darm verwijderd moet worden, zijn er een aantal mogelijkheden. De darm kan weer aan elkaar gemaakt worden, in dat geval wordt er een darmnaad aangelegd. Wanneer dat niet mogelijk is kan het zijn dat er een stoma aangelegd moet worden. In 5-10% van de gevallen komt dit voor. Tijdens de operatie wordt beoordeeld of dit een tijdelijk of blijvend stoma zal zijn.

In 5-10% van de gevallen komt het voor dat er te veel organen zijn aangedaan waardoor het niet goed mogelijk is om een zinvolle operatie uit te voeren. Dit komt niet vaak voor, omdat we vaak al een kijkoperatie gedaan hebben, maar soms kan het toch zijn dat bij open buik de situatie toch anders is dan te zien was bij de kijkoperatie. In dat geval wordt de buik weer gesloten en zal er na de operatie besproken worden hoe de behandeling in uw geval het beste voortgezet kan worden.

HIPEC-spoeling

Het spoelen van de buikholte vindt plaats om de nog aanwezige microscopische kankercellen effectief aan te pakken. Uit onderzoek is gebleken dat het effect van chemotherapie sterk afhankelijk is van de concentratie van de middelen waaraan de kankercellen worden blootgesteld. Bovendien zijn kankercellen bij een temperatuur hoger dan 40 graden Celsius gevoeliger voor deze chemotherapie.
Door de chemotherapie in de buik toe te dienen kan een veel hogere dosis chemotherapeuticum bij de kankercellen gebracht worden dan wanneer de chemotherapie alleen via een infuus toegediend zou worden.

Na het verwijderen van het tumorweefsel worden er slangen (drains) in de buik gebracht. Deze drains worden aangesloten op een pompsysteem, waarmee de verwarmde vloeistof met daarin de
chemotherapie door de buikholte wordt gepompt. Het buikvlies en de oppervlakte van de organen wordt zo intensief blootgesteld aan de chemotherapie. Het spoelen duurt 90 minuten.

Schematische weergave HIPEC-operatie.
Bron: Antoni van Leeuwenhoek/Nederlands
kanker instituut

Na de operatie

De eerste dagen na de operatie heeft u verschillende ‘lijnen’:

• Een centraal veneuze lijn, dit is een infuus in de hals
  Deze gebruiken we de eerste dagen om vocht en pijnstilling toe te dienen.
• Een ‘normaal’ infuus in de arm Deze zal de eerste dagen afgekoppeld zijn gezien u een groter infuus in uw hals heeft waar we de eerste dagen gebruik van maken.
• Een blaaskatheter Indien u de pijnstilling niet middels een ruggenprik krijgt mag deze meestal op de afdeling direct verwijderd worden. Indien u wel een ruggenprik heeft blijft de katheter minimaal net zo lang zitten als de ruggenprik.

Wonddrain

Een wonddrain plaatsen we om bloed en wondvocht uit het gebied van de wond af te voeren. Het is een dun slangetje van plastic, waarvan een deel kleine gaatjes heeft. Het gedeelte met de gaatjes wordt tijdens de operatie in het wondgebied geplaatst. Het gedeelte zonder gaatjes loopt buiten de wond en buiten het lichaam naar een opvangsysteem.

Maaghevel

Een maaghevel is een slangetje dat via de neus wordt ingebracht. Deze eindigt in de maag. Aan dit slangetje kan een opvangzak bevestigd zijn, zo kan de inhoud van de maag erin lopen.

Pijnstilling

• Epiduraalkatheter
  Mogelijk krijgt u een epiduraalkatheter. Een epiduraalkatheter is een dunne slag in de rug. Via deze katheter kunnen wij u de dagen na de operatie pijnstilling geven.
• Elastomeerpomp
  Het kan ook voorkomen dat u slangetjes in de wond krijgt om de pijn te verminderen.
• Naast deze pijnstilling krijgt u standaard drie of vier keer per dag 1000mg paracetamol en pijnstilling via het infuus (metamizol). Indien u na het stoppen van de bovengenoemde pijnstilling nog pijn heeft worden er morfinetabletjes gestart. U mag deze zo nodig en wordt niet standaard aangeboden, vraag hier om indien u deze nodig heeft. Het is erg belangrijk dat u tijdens de opname goed de pijnscore aangeeft. Wanneer de pijn voor u onder controle is, kunt u namelijk beter doorademen en uit bed komen. Dit voorkomt complicaties. Zie ook de folder: “Hoe geef ik een pijnscore”.

De eerste dagen na de operatie prikken we bloed, zo kunnen we onder andere de ontstekingswaarden goed in de gaten houden. Al deze onderzoeken dienen ervoor om mogelijke complicaties zo vroeg mogelijk op te sporen. Indien er dan toch sprake is van een complicatie kan deze tijdig worden behandeld en zal hierdoor ook minder problemen opleveren.

Na de operatie bent u 24 uur excreta besmet. Dit komt omdat de buikholte gespoeld is met warme chemotherapie tijdens de operatie. Het spoelen van de buikholte vindt plaats om de nog aanwezige microscopische kankercellen effectief aan te pakken.

Na de operatie neemt u grotendeels uw eigen medicatie weer in, de artsen kijken welke medicatie u wel en niet mag gebruiken. U krijgt na de operatie alle medicatie van de afdeling. Dit om te voorkomen dat er medicatie dubbel wordt ingenomen of wordt overgeslagen. Indien u inhalaties, oogdruppels of zalf gebruikt mag u deze wel vanuit thuis meenemen en zelf gebruiken.

Na de operatie wordt er naast de pijnstilling ook verschillende medicatie gestart. Dit zijn laxeermiddelen (kauwtabletten en/of lactulose/movicolon) om de maag en darmen weer goed op gang te brengen, een maagbeschermer en anti-trombose spuitjes, fragmin. Deze spuitjes krijgt u een keer per dag en verkleinen het risico op trombose of een longembolie. Deze spuitjes blijft u tot 4 weken na de operatie gebruiken. Tijdens de opname leert de verpleegkundige u of uw familie hoe deze te zetten zodat u na de opname niet afhankelijk bent van thuiszorg. Bespreek het met de verpleegkundige indien dit niet mogelijk is.

Na de operatie is het belangrijk dat u zo snel mogelijk gaat bewegen. Dit zal gedurende de opname steeds verder uitgebreid worden. Bewegen is niet alleen belangrijk om trombose te voorkomen, maar ook om verlies van spierkracht tegen te gaan, zodat u zo snel mogelijk onafhankelijk bent van de zorg van anderen. Ook is uit onderzoek gebleken dat de kans op luchtweginfecties verkleint wanneer u goed rechtop zit en goed doorademt. Een luchtweginfectie zal de duur van de opname verlengen en is ongunstig voor de wondgenezing doordat het de zuurstofvoorziening verminderd. Om de kans op deze complicatie nog verder te verkleinen is het de bedoeling dat u meermaals per dag de ademhalingsoefeningen uitvoert.

Indien u een HIPEC-operatie heeft gehad, moet u de eerste dagen rustig opbouwen met eten en drinken. Het voedingsbeleid is afhankelijk of u een maaghevel heeft gekregen tijdens de operatie. Eten dient u rechtop zittend aan tafel te doen. Indien u niet in staat bent om uit bed te komen dient u zo veel mogelijk rechtop te zitten. Dit om de kans op verslikking te voorkomen en om uw lijf te helpen het eten te verteren. Het advies is om na de operaties kleine beetje verdeeld over de dag te eten. De diëtiste observeert de intake tijdens de opname en geeft u ook adviezen voor thuis.

Ontslag

In principe is de opnameduur tussen de zeven en twaalf dagen. Het moet natuurlijk wel verantwoord zijn dat u naar huis gaat.

• Zo moet u voldoende kunnen eten en drinken. De diëtiste komt voor het ontslag kijken of u voldoende binnenkrijgt.
• Ook moet u voldoende zelfstandig kunnen bewegen. U moet zelfredzaam zijn in de ADL (algemene dagelijkse levensverrichtingen), zoals bijvoorbeeld het douchen en traplopen. Het is wel aan te raden om vast te inventariseren wie u thuis kan helpen met zwaarder werk, zoals het huishouden of het doen van de boodschappen.
• Gedurende de opname wordt u aangeleerd het zetten van de fragmin spuitjes zelfstandig uit te voeren, eventueel met hulp van uw mantelzorger. Zo zijn onze patiënten zelfredzaam en kunnen zij zelfstandig naar huis, zonder afhankelijk te zijn van de thuiszorg.

Uiteraard neemt de arts in overleg met u de definitieve beslissing of u naar huis mag.

Extra informatie

Infopunt leven met kanker In de centrale hal van het Catharina Kanker Instituut (route 217) vindt het Infopunt Leven met kanker. U en uw naasten zijn hier van harte welkom voor al uw vragen op het gebied van ondersteunende zorg bij kanker. Onze gastheer of gastvrouw staan voor u klaar. Kijk op www.catharinaziekenhuis.nl/infopuntlevenmetkanker voor actuele openingstijden.

Patiëntenbegrijpen | Activeer je patiënten, verbeter de communicatie. (patientenbegrijpen.nl)

Andere handige websites: www.stichtingstomaatje.nl

Leefregels

Algemeen

• Op geleide van de klachten lichamelijk activiteiten uitbreiden. Gezien de grootte van de ingreep mag u erop rekenen dat dit wel 6 tot 12 weken in beslag kan nemen.
• Douchen/baden. Baden en zwemmen mag na 2 weken
  Niet te heet baden of douchen.

Lichamelijk activiteiten

• De eerste 3 weken rustig aan doen met fietsen en autorijden (maximaal 1 uur achter elkaar).
• Eerste 3 weken vermijden van contact sporten en sporten die veel lichamelijke inspanning vergen.
• Het is raadzaam om de eerste 6 weken geen zware werkzaamheden te verrichten of zwaar te tillen

Medicatie

• Patiënt mag thuis 3 tot 4 x daags 1000 mg Paracetamol gebruiken.

Seksualiteit

• U moet goed luisteren naar de mogelijkheden en behoeften van het lichaam.

Uitscheiding

• Ontlasting patroon in de gaten houden: bij harde ontlasting is het verstandig om pruimen of vezelrijke voeding te eten. Eventueel na overleg met arts een laxeermiddel innemen

Voeding / Gewicht

• Normaal dieet
• Adviseren om energie-en eiwitrijke voeding te nemen en vaker een tussendoortje te nemen.

Werk

• Afhankelijk van de operatie en nabehandeling, kan in overleg met arts na 6-12 weken herstelwerkzaamheden plaatsvinden, afhankelijk van het soort werk dat u verricht en de lichamelijke conditie.

Contact

Tijdens uw behandeling kunt u op onderstaande manieren contact opnemen.

E-consult

Stel uw vraag via een e-consult. Log in op MijnCatharina.nl met behulp van uw DigiD-gegevens. Binnen 3 werkdagen ontvangt u een antwoord

Herhaalrecept

Bestel uw herhaalrecept online. Log in op MijnCatharina.nl met behulp van uw DigiD-gegevens. Het recept wordt binnen 2 werkdagen naar uw apotheek verstuurd.

Telefonisch spreekuur voor patiënten met kanker aan het spijsverteringskanaal (oncologische chirurgie)

• Heeft u lichamelijke klachten, problemen ten gevolge van de operatie, last van bijwerkingen of vragen over uw behandeling.
• Op werkdagen van 9.00 tot 10.00 kunt u contact opnemen met het telefonisch spreekuur 040-239 68 11.
• Indien er sprake is van SPOED kunt u buiten dit telefonisch spreekuur en tijdens kantoortijden contact opnemen met 040-239 68 22
• Buiten kantoortijden kunt u contact opnemen de huisartsenpost/spoedeisende hulp 088 876 51 51.
  Voor overige zaken tijdens kantoortijden (8.30 – 16.30) 040-239 66 00.

Telefonisch spreekuur interne oncologie

Heeft u klachten ten gevolge van uw behandeling met chemotherapie / immunotherapie.

• Op werkdagen van 9.00 tot 10.00 uur kunt u contact opnemen met het telefonisch spreekuur van de poli interne oncologie op telefoonnummer 040-2397596

Polikliniek Oncologie

Tijdens kantoortijden (8.30-16.30 uur) te bereiken via 040-239 66 22.
Heeft u vragen of problemen met uw stoma?

• Dan kunt u op werkdagen van 9.00 tot 10.00 contact opnemen met de stomaverpleegkundigen (telefonisch spreekuur) 040-239 75 66.
• Tijdens kantoortijden (8.30 – 16.30) 040-239 66 00.

Wilt u graag in contact komen met andere stomadragers? Dan kunt u terecht op de website van de stoma vereniging: www.stomavereniging.nl of contact opnemen met de stoma vereniging via: 030 – 634 39 10 op ma-do 09.30 – 12.30 uur en 13.30 – 16.00 uur.