Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Proefbehandeling met neuromodulatie (Folder)

U komt in aanmerking voor een proefbehandeling met neuromodulatie om te bepalen of neuromodulatie u kan helpen uw pijn te verminderen. In deze folder krijgt u uitleg over het traject dat u op de dag van de implantatie en in de daaropvolgende periode zult doorlopen.

Neurostimulatie in het kort

Pijnsignalen uit het lichaam worden via het ruggenmerg doorgegeven aan de hersenen. Wat de oorzaak van de pijn ook is, uiteindelijk wordt de pijn ‘gevoeld’ in de hersenen. Neuromodulatie is een pijnbehandeling, waarbij een elektrode tegen het ruggenmerg wordt geplaatst. De elektrode wordt verbonden aan een neurostimulator. Een neurostimulator is een pacemaker (batterij) die in het lichaam wordt geïmplanteerd. Deze stuurt via een kabeltje elektrische pulsen naar de elektrode. De elektrische pulsen die op deze manier aan de zenuwbaan in de rug worden doorgegeven, moeten de pijnprikkel vanuit het pijnlijke lichaamsdeel naar de hersenen onderdrukken.

Iedere patiënt kan neurostimulatie anders ervaren. De meeste mensen voelen een tinteling in het gebied van de pijnklachten. Andere benamingen voor neurostimulatie zijn: neuromodulatie; ESES (Epidurale Spinale Electro Stimulatie); SCS (Spinal Cord Stimulation); ruggenmergstimulatie.

Proefstimulatie

Neuromodulatie is een ingrijpende behandeling. Daarom worden altijd eerst andere, minder ingrijpende, behandelingen geprobeerd. Om te kijken of iemand in aanmerking komt voor neuromodulatie vindt een beoordeling plaats door een team dat bestaat uit een pijnspecialist, pijnconsulente, orthopedisch chirurg, neurochirurg, neuroloog en psycholoog.

Uw pijnspecialist heeft beoordeeld dat uw pijn mogelijk behandeld kan worden met neuromodulatie. Voordat een permanent systeem wordt geïmplanteerd wordt eerst een proefbehandeling gedaan om te kijken of neuromodulatie u kan helpen de pijn te verminderen. Deze proefperiode duurt ongeveer twee weken. Als blijkt dat deze proefbehandeling uw pijn flink vermindert, kan een permanent systeem worden geïmplanteerd.

Voorbereidingen thuis

• 5 dagen voor de ingreep moet u starten met preventieve maatregelen i.v.m. voorkomen van wondinfectie. U krijgt hiervoor een aparte folder en tevens een recept mee voorafgaande aan uw operatie.
• Aangezien een gedeelte van de operatie onder sedatie (een lichte vorm van narcose) plaatsvindt, moet u op de dag van de ingreep nuchter zijn. Dat betekent dat u vanaf 24.00 uur niets meer mag eten. Tot 2 uur voor de ingreep kunt u nog thee (zonder melk of suiker) of water drinken.
• Neem uw ochtendmedicatie voor uw vertrek naar het ziekenhuis in en neem de overige medicatie mee naar het ziekenhuis.
• Bloedverdunnende medicijnen dient u vóór de operatie te stoppen. Afhankelijk van het soort medicijn varieert dit van enkele dagen tot een week voor de operatie. Uw pijnspecialist zal hierover vooraf met u afspraken maken.
• Het beste kunt u ’s morgens voordat u naar het ziekenhuis gaat, baden of douchen. Gebruik geen make-up en verwijder eventuele nagellak.
• Tijdens de operatie mag u geen sieraden dragen, ook geen trouwring.
• Waardevolle zaken, zoals uw paspoort of sieraden, kunt u beter thuislaten.

De operatie

Op de dag van de implantatie meldt u zich om 7.00 uur bij de verpleegafdeling die op uw afspraakbevestiging vermeld staat. Daar wordt u voorbereid op de operatie. Om 07.45 uur wordt u naar de voorbereiding van de operatiekamer gebracht en wordt er een infuus bij u aangelegd. U krijgt eenmalig antibiotica via het infuus toegediend. Eventuele vragen kunt u dan nog stellen aan de pijnconsulente. Zij zal tevens samen met u de plaats bepalen waar de batterij komt te zitten.

 Vervolgens wordt u naar de operatiekamer gebracht. Daar wordt u aangesloten op de bewakingsapparatuur. Tijdens de operatie ligt u op uw buik met een kussen onder uw buik. Het inbrengen van de elektrode gebeurt onder plaatselijke verdoving met sedatie (een lichte vorm van narcose). Wanneer de elektrode is geplaatst is het de bedoeling dat u volledig bij bewustzijn bent. De sedatie wordt tijdelijk gestopt waardoor u duidelijk kunt aangeven waar u de tintelingen voelt. Zo kan de plaats van de elektrode nauwkeurig bepaald worden.

Wanneer de juiste positie is gevonden, wordt de sedatie hervat en wordt de elektrode vastgehecht. De kabel van de elektrode wordt naar de plaats geleid waar bij een definitieve plaatsing de batterij komt te zitten. Van hieruit wordt de kabel naar de zijkant van de rug naar buiten geleid en aangesloten op een uitwendige batterij. De plaats waar de kabel naar buiten komt, wordt zorgvuldig afgeplakt met pleisters. Op de plaats waar de elektrode in de rug is ingebracht, wordt ook een pleister geplakt. De totale operatie duurt ongeveer twee uur.

Na de operatie

Na de operatie wordt u naar de recovery (uitslaapkamer) gebracht. Als alle controles goed zijn, wordt u teruggebracht naar de verpleegafdeling. Op de dag van de operatie dient u strikte bedrust te houden gedurende 3-4 uur na operatie en mag u weer uit bed nadat u instructies heeft gehad van de verpleegkundigen. U mag absoluut niet rekken, strekken, buigen of tillen, omdat anders de kans bestaat dat de elektrode gaat verschuiven. Daardoor kunt u de tintelingen niet meer in het juiste gebied voelen.

Instellen neuromodulator

In de loop van de dag wordt uw neurostimulator door de pijnconsulente op de afdeling ingesteld. Ook krijgt u dan instructies hoe u zelf de externe stimulator kunt bedienen.

Om zelf het neurostimulatiesysteem te kunnen bedienen krijgt u een afstandsbediening, in het Engels noemen we dat een ‘patiënt programmer’.

De afstandsbediening bevat de volgende basisfuncties:

• Aan- en uitzetten van de neurostimulator;
• Verhogen en verlagen van de sterkte van de elektrische impulsen.

Uw pijnconsulente zal u uitgebreid informeren over de bediening van het apparaat. Voor deze uitleg is het noodzakelijk dat u iemand vraagt die met u mee kan luisteren, zodat in geval van nood de afstandsbediening ook door iemand anders gebruikt kan worden.

 Let op: Als u de neurostimulator uitzet, kunt u het beste de stimulaties op de laagste stand zetten. Hiermee voorkomt u dat u onaangename stimulaties gaat voelen op het moment dat u de neurostimulator later weer aanzet.

Ontslag uit het ziekenhuis

Hoelang u in het ziekenhuis moet blijven, wordt bepaald door de pijnspecialist. U kunt (zeer waarschijnlijk) op de dag van de operatie het ziekenhuis weer verlaten. Zij geeft u eventueel nog aanvullende informatie en stelt zo nodig de instellingen van de stimulatie bij. Ook wordt er, ter controle van de positie van de elektrode, nog een röntgenfoto gemaakt.

Waar moet u op letten?

• Tijdens de proefperiode mag u niet bukken of tillen en moet u draaiende bewegingen met de rug of nek vermijden. Daardoor wordt voorkomen dat de elektrode zich verplaatst. Dat betekent dat u niet zelf mag autorijden en fietsen gedurende 6 weken na plaatsing van de neurostimulator. Daarnaast dient de neurostimulator altijd uit te staan wanneer u auto rijdt. 
• De pleisters mogen niet nat worden wegens risico op infectie. U kunt tijdens de proefperiode dus niet douchen of in bad. U kunt zich aan de wastafel voorzichtig wassen.
• Houd er rekening mee dat de sterkte van de tintelingen kunnen afnemen of toenemen als uw houding verandert. De sterkte kunt u aanpassen met de stimulator die u meekrijgt.
• Verwijder zelf nooit de pleisters, aangezien de positie van de elektrode dan kan veranderen.
• U krijgt een pijndagboek mee naar huis. Om het effect van de proefbehandeling te beoordelen is het noodzakelijk dat u het pijndagboek bijhoudt gedurende de proefperiode.

Medicijnen

De neurostimulator werkt alleen voor het gebied dat gestimuleerd wordt. De operatie kan wondpijn veroorzaken die helaas niet met neurostimulatie te bestrijden valt. Van deze wondpijn kunt u enkele weken last hebben. Na de operatie kunt u paracetamol gebruiken, die u zelf in huis moet halen. De gebruikelijke dosering voor volwassenen is 3x daags 1000 mg. Als het nodig is mag u 1000 mg per dag extra innemen, zodat de maximale dosering voor volwassenen 4000 mg per dag is.

Controles

Na een week heeft u een afspraak op de polikliniek bij de pijnspecialist en de pijnconsulente. Dan wordt bekeken of de behandeling effectief is. Neem uw pijndagboek mee naar dit bezoek.

Verwachtingen

Wanneer u lang lijdt aan chronische pijn, heeft u waarschijnlijk al meerdere behandelingen geprobeerd. Het kan dat neuromodulatie uw laatste hoop is om van uw pijn af te komen.

Toch is het belangrijk dat u de proefbehandeling ingaat met reële verwachtingen:

• Neuromodulatie geneest de pijn niet, het kan u helpen de pijn beter te verdragen.
• Succesvolle behandeling vereist dat u actief bij de behandeling betrokken bent. U bent degene die verantwoordelijk is voor het optimaal bedienen van het systeem. Ook is het erg belangrijk dat u zich goed aan de voorzorgsmaatregelen houdt.
• Realiseer u dat de mogelijkheid bestaat dat neuromodulatie bij u niet helpt.

Complicaties en risico’s

• Zoals bij iedere operatie is de kans op complicaties zoals bijvoorbeeld een infectie klein, maar aanwezig. Indien u oplopende koorts krijgt (temperatuur boven de 38 graden Celsius) of de wondjes gaan ontsteken dan dient u direct contact op te nemen. Een zeer zeldzame complicatie van infectie is een meningitis (hersenvliesontsteking). De verschijnselen van meningitis zijn: hoofdpijn, pijn bij het buigen van de nek en hoge koorts. Wanneer deze verschijnselen zich voordoen, neem dan tijdens kantooruren direct contact op met de afdeling Anesthesiologie & Pijngeneeskunde en buiten kantooruren met de afdeling Spoedeisende Hulp. De telefoonnummers vindt u onder het kopje ‘Contactgegevens’.
• Een MRI-scan is een onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van magnetische resonantie. Met behulp van radiogolven en een grote magneet worden foto’s gemaakt van doorsneden van het lichaam. Wanneer een arts zo’n onderzoek nodig vindt, is het zeer belangrijk dat u meldt dat u drager bent van een neurostimulator. De magnetische straling kan de batterij van het neurostimulatie systeem namelijk onherstelbaar beschadigen. De batterij die bij u geïmplanteerd wordt kan in principe veilig in de meeste MRI-scanners gebruikt worden. Neem van tevoren altijd contact op met de afdeling Anesthesiologie & Pijnbestrijding. De batterij kan dan in een MRI-veilige instelling gezet worden. Een onderzoek door middel van een röntgenfoto en/of een CT-scan kan zonder extra maatregelen uitgevoerd worden.
• Nabloeding wondjes.
• Verplaatsing van de elektrode. Als dit gebeurt, is een nieuwe operatie nodig om de elektrode weer op de juiste positie te plaatsen.
• Een breuk in de elektrode. Als dit gebeurt, dient een geheel nieuwe elektrode geplaatst te worden.

Wat te doen bij ziekte of verhindering

Als u door ziekte, koorts boven de 38 graden Celsius of om andere redenen verhinderd bent uw afspraak na te komen, neem dan zo snel mogelijk contact op met de Pijnconsulente via de afdeling Anesthesiologie & Pijnbestrijding. Zij zal de situatie beoordelen en een nieuwe afspraak met u maken.

Vragen

Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de afdeling Anesthesiologie & Pijngeneeskunde. Voor en na de operatie zal er ook voldoende gelegenheid zijn om uw vragen te beantwoorden. Natuurlijk kunt u ook altijd vragen stellen aan uw behandelend arts/pijnconsulente.

Voor meer informatie kunt u ook terecht bij:

• www.pvvn.nl

Meenemen

Neem bij een ziekenhuisbezoek altijd mee:

• Een geldig legitimatiebewijs (paspoort, ID-kaart of rijbewijs) 
• Afsprakenkaart;
• Medicijnenlijst;
• Identificatiekaart van uw neurostimulator.

Opleidingsziekenhuis

Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij leiden artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners op. Dit betekent dat ook een zorgverlener in opleiding uw behandeling, onderzoek of operatie kan uitvoeren. Maar dit is niet altijd zo. Uw veiligheid staat altijd bij ons voorop. Als een zorgverlener in opleiding u helpt, werkt deze altijd onder begeleiding van een gediplomeerd zorgverlener. Als u niet wilt dat een zorgverlener in opleiding u helpt, dan kunt u dit met uw arts bespreken.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Polikliniek Pijnbestrijding
040 – 239 8500

Spoedeisende Hulp
040 – 239 96 00

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Anesthesiologie & Pijngeneeskunde vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/pijngeneeskunde