Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Wondzorg (Folder)

Ik heb een wond, wat nu? Praktische tips voor herstel

Wat is een wond?

Een wond is een beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, die ontstaat door een externe of interne oorzaak. Er zijn verschillende soorten wonden.

• Acute wonden – ontstaan plotseling en genezen binnen enkele weken, zoals snij- en schaafwonden of operatiewonden.
• Complexe wonden – genezen niet binnen drie tot zes weken en hebben intensieve wondzorg nodig, zoals doorligwonden (decubitus) of diabetische voetwonden of open been wonden (ulcus cruris).

Waarom wondzorg?

Een wond heeft de juiste zorg nodig om goed te kunnen genezen. Zonder de juiste behandeling kan een wond leiden tot infecties, vertraagde genezing of blijvende schade.

Samen met uw behandelaar beoordelen we of professionele wondzorg bij u thuis nodig is, of dat u (eventueel met hulp van familie) de wondverzorging zelf kunt uitvoeren met de juiste instructies.

Om het genezingsproces te bevorderen, is het belangrijk om de leefregels en adviezen zorgvuldig op te volgen. Alle belangrijke informatie hierover vindt u in deze folder, zodat u het op een rustig moment nog eens door kunt lezen. Heeft u later nog vragen? Stel ze dan tijdens het volgende polibezoek. Kan de vraag niet wachten, neem dan contact op met uw behandelend specialisme.

Algemene richtlijnen voor hygiënische wondzorg

Een goede hygiëne is essentieel bij wondverzorging. Een wond vormt een open toegangspoort voor bacteriën en andere ziekteverwekkers, waardoor infecties kunnen ontstaan. Door hygiënisch te werken, helpt u de wond schoon te houden en het genezingsproces te bevorderen.

• Was uw handen grondig met water en zeep vóór en na de wondverzorging.
• Gebruik bij voorkeur wegwerphandschoenen tijdens de wondzorg. Deze zijn verkrijgbaar bij diverse winkels en apotheken.
• Leg alle benodigdheden voor de wondverzorging van tevoren klaar, zodat u tijdens de verzorging niets onnodig hoeft aan te raken. En zorg ervoor dat het werkgebied schoon is. Gebruik zo nodig een onderlegger of schone doek. 
• Heeft u meerdere wonden? Begin altijd met de schoonste wond en verzorg als laatste de meest ‘vuile’ wond. Wissel na elke wond uw handschoenen en was of desinfecteer uw handen.
• Gooi gebruikte verbanden en handschoenen direct weg in een afgesloten afvalzakje om verspreiding van bacteriën te voorkomen.
• Werk zo schoon mogelijk en raak tijdens de verbandwissel alleen materialen aan die nodig zijn voor de wondverzorging.
• Reinig uw schaar en/of pincet voor en na gebruik met een gaasje bevochtigd met 70% alcohol. Laat de instrumenten aan de lucht drogen voordat u ze opbergt.
• Knip niet door de verpakking heen. Open de verpakking zoals voorgeschreven en gebruik het verband op de juiste manier.
• Bewaar wondzorgmaterialen in een afgesloten kast of opbergbox en controleer regelmatig de houdbaarheidsdatum.

Wondverzorging

Om een wond optimaal te laten genezen, is het belangrijk dat deze schoon en vochtig blijft. Daarom wordt aangeraden om de wond bij elke verbandwissel zorgvuldig te reinigen.

U ontvangt een behandelplan waarin duidelijk staat beschreven hoe u de wondzorg moet uitvoeren. Het is van groot belang om de hygiënemaatregelen goed te volgen, zodat u de zorg zo schoon en effectief mogelijk uitvoert.

Uw zorgverlener adviseert u over het juiste wondverband en de beste behandelmethode, afgestemd op uw specifieke situatie. De frequentie van de verbandwissels wordt bepaald door de conditie van de wond en dat wordt tijdens elke controle opnieuw beoordeeld.

Hoe herkent u een ontsteking of infectie?

Een ontsteking is een normale reactie van het lichaam tijdens de wondgenezing. Dit kan zich uiten in roodheid, zwelling en warmte rondom de wond. Het kan ook pijn veroorzaken, bijvoorbeeld een kloppend gevoel. Deze symptomen zijn vaak tijdelijk en horen bij het genezingsproces. In sommige gevallen kunnen de symptomen echter wijzen op een infectie, en dan is het belangrijk om actie te ondernemen.

Neem contact op met uw zorgverlener als u één van de volgende verschijnselen opmerkt:

• Koorts boven 38°C of een algemeen gevoel van ziekte;
• Aanzienlijke toename van roodheid of uitbreiding van de zwelling;
• Warmte en een kloppend gevoel die erger worden;
• Pus of een onaangename geur uit de wond.

Het is belangrijk om te begrijpen dat kleine veranderingen in de wond niet altijd direct reden voor zorg zijn. Als de symptomen verergeren of als u zich zorgen maakt, is het raadzaam om contact op te nemen om de situatie te bespreken.

Tijdens kantoortijden kunt u contact opnemen met uw behandeld specialisme. In de avonduren en weekenden en indien het niet kan wachten tot de volgende werkdag kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp. Het telefoonnummer is ook terug te vinden op uw afsprakenkaart.

Algemene leefregels

Beweging

Beweging stimuleert de bloedsomloop, waardoor zuurstof en voedingsstoffen beter bij de wond komen. Dit helpt om nieuw weefsel aan te maken en versnelt het herstel. Ook vermindert beweging stijfheid en zwelling. Overleg met uw zorgverlener welke vormen van bewegen voor u geschikt zijn.

Roken

Roken vertraagt de wondgenezing. Door nicotine vernauwen de bloedvaten en krijgt de wond minder zuurstof. Dit verhoogt het risico op infecties. Stoppen met roken bevordert een sneller herstel. Vraag uw zorgverlener om ondersteuning.

Alcohol & Drugs

Alcohol en drugs verminderen de doorbloeding en verzwakken het immuunsysteem. Hierdoor herstelt de wond minder goed. Ook verstoren ze de opname van voedingsstoffen die nodig zijn voor genezing. Vermijd alcohol en drugs tijdens uw wondzorgtraject.

Slaap

Tijdens de slaap herstelt het lichaam en wordt het immuunsysteem versterkt. Te weinig slaap kan het genezingsproces vertragen. Zorg daarom voor voldoende rust en een regelmatig slaappatroon.

Ontspanning

Langdurige stress vertraagt de wondgenezing doordat het de doorbloeding vermindert en het immuunsysteem verzwakt. Ontspanning helpt uw lichaam te herstellen. Zoek naar activiteiten die u rust geven, zoals wandelen of ademhalingsoefeningen.

Heeft u moeite met één of meerdere van bovenstaande factoren, zoals stoppen met roken, voldoende bewegen of ontspannen? Bespreek dit dan met uw zorgverlener. Samen kijken we welke ondersteuning mogelijk is om uw wondgenezing te bevorderen.

Voeding

Een goede voeding is belangrijk voor het genezen van wonden. Uw lichaam heeft extra voedingsstoffen nodig om nieuwe huid en weefsel aan te maken en infecties te bestrijden.

Eiwitten

Eiwitten zijn de bouwstenen van ons lichaam. Ze helpen bij het herstel van weefsel en het vormen van nieuwe huid. Eiwitrijke voeding: vlees, vis, eieren, zuivel, noten en peulvruchten.

Vitamines en mineralen

Naast voldoende eiwit, energie en vocht spelen vitamines en mineralen een rol bij wondgenezing. Als u gezond en gevarieerd eet en u houdt zich aan de dagelijkse aanbevolen hoeveelheden, met afwisselend vlees, vis en kip en veel groenten en fruit, dan krijgt u voldoende vitamines en mineralen binnen.

Voldoende vocht

Drink voldoende water, minimaal 1,5 – 2 liter per dag (tenzij anders is geadviseerd). Dit helpt voedingsstoffen naar de wond te brengen en afvalstoffen af te voeren.

Eet gevarieerd

Zorg voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon.

Heeft u moeite met eten of denkt u dat u niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt? Neem dan contact op met een diëtist in uw regio en geef aan dat u een wond heeft. Een diëtist kan u helpen met een persoonlijk voedingsadvies voor een betere wondgenezing.

Bekijk hier de video over eiwitrijke voeding of scan de QR-code.

Pijnklachten tijdens de wondzorg

Pijnklachten komen regelmatig voor bij wondzorg en kunnen het herstel vertragen. U kunt hiervoor paracetamol gebruiken: maximaal 1000 mg per keer, tot vier keer per dag, tenzij uw arts iets anders heeft geadviseerd.

Bespreek pijnklachten altijd met uw zorgverlener. We kijken samen hoe we uw pijn zoveel mogelijk kunnen verminderen. Soms kunnen we de pijn niet volledig wegnemen, maar we zoeken altijd naar de beste manier om u hierbij te ondersteunen.
Als het nodig is, kan uw zorgverlener ook overleggen met uw arts om te kijken naar een oplossing.

Oedeem

Oedeem (vochtophoping) kan de wondgenezing vertragen. Door het extra vocht ontstaat er druk op de wond en het omliggende weefsel, waardoor de doorbloeding verslechtert. Hierdoor krijgen de wond en het weefsel minder zuurstof en voedingsstoffen, wat het herstelproces belemmert.

U kunt zelf helpen om oedeem te verminderen door:

• Houd uw been of arm hoog: Leg het aangedane lichaamsdeel regelmatig hoger dan uw hart om vocht af te voeren.
• Blijf in beweging: Stimuleer de bloedcirculatie door actief te blijven, in overleg met uw zorgverlener.
• Gebruik indien voorgeschreven compressie. Draagt u al steunkousen? Overleg of u deze kunt blijven dragen.
• Vermijd langdurig zitten of staan: Wissel regelmatig van houding om vochtophoping te voorkomen.

Let hierbij altijd op drukontlasting. Door langdurige druk op één plek kan de huid en het weefsel beschadigen, wat de wondgenezing verder belemmert. Zorg ervoor dat u regelmatig van houding wisselt en voorkom druk op de wond of kwetsbare plekken.

Bekijk hier de video over drukontlasting/doorligwonden of scan de QR code.

Uw wond is genezen, hoe nu verder?

Na het genezen van een wond begint het litteken te rijpen. Dit proces kan enkele maanden tot wel twee jaar duren. In deze periode kan het litteken nog veranderen in vorm, kleur en dikte. Goede verzorging helpt om het litteken soepel te houden en minder zichtbaar te maken. Start pas met littekenverzorging wanneer de wond volledig gesloten en genezen is.

Tips voor littekenverzorging:

• Houd het litteken schoon en soepel: Gebruik een geschikte crème, zoals littekencrème of calendulacrème. Masseer het litteken dagelijks om de doorbloeding te stimuleren.
• Bescherm tegen zonlicht: Smeer het litteken in met zonnebrandcrème met minimaal SPF 50. Dit voorkomt verkleuring en verbranding.
• Voorkom druk en wrijving: Let op kleding, hulpmiddelen of bewegingen die kunnen schuren of drukken op het litteken.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Stel ze gerust tijdens uw volgende polibezoek of neem contact op met de polikliniek van uw behandelend specialisme.

Opleidingsziekenhuis

Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij bieden tal van opleidingsmogelijkheden voor artsen,
verpleegkundigen en paramedische beroepen en werken daarin nauw samen met opleidingscentra en –ziekenhuizen in
de regio. Dit kan betekenen dat uw behandeling, onderzoek of operatie (mede) uitgevoerd wordt door een zorgverlener
in opleiding. Denk hierbij aan een arts in opleiding tot specialist, een co-assistent of een verpleegkundige in
opleiding. Veiligheid is het allerbelangrijkste, daarom staat de zorgverlener in opleiding altijd onder supervisie van een
gekwalificeerde zorgverlener. Indien u niet wenst geholpen te worden door een zorgverlener in opleiding, kunt u dit
aangeven bij uw behandelend arts.

Contact

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met uw behandelend specialisme:

Polikliniek Chirurgie
040-239 71 50

Polikliniek Plastische Chirurgie
040-239 71 20

In de avonduren en weekenden kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp als u onder behandeling bent van een specialist. Bent u niet onder behandeling? Neem dan contact op met de huisartsenpost.

Spoedeisende Hulp
040 – 239 96 00

Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Chirurgie vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/chirurgie