Prikkelbare darm syndroom: wijs uw patiënt de weg naar beter!
Later dit jaar verschijnt een nieuwe NHG-richtlijn prikkelbare darm syndroom. Als MDL-artsen in de regio zoeken we samenwerking met zorgverleners in de eerste lijn om bij prikkelbare darm klachten, geld en tijd te verschuiven van diagnostiek naar goede uitleg en bewezen effectieve behandelingen. We zijn al in gesprek met huisartsen van SGE. Wilt u meedenken, of heeft u ideeën hoe dit in te richten? Laat het weten via annemarie.wensing@catharinaziekenhuis.nl.
Prikkelbare darm syndroom
Buikklachten zijn één van de meest voorkomende klachten waarvoor patiënten de huisarts bezoeken. Klachten passend bij prikkelbare darm syndroom kunnen bij tot wel 15 procent van de bevolking optreden gedurende het leven. Vaak wordt er aanvullend laboratorium- en ontlastingsonderzoek onderzoek verricht om andere oorzaken van de buikklachten uit te sluiten. Bovendien ondergaat een aanzienlijk deel van de patiënten een echografie of coloscopie, waarmee zelden een andere diagnose wordt gesteld. Bovendien geven patiënten vaak aan, zich onvoldoende begrepen te voelen en bezoeken vaak herhaaldelijk een arts vanwege de buikklachten.
Pilot REDUCE PDS
In het pilot project REDUCE PDS werden patiënten vooral begeleid door een gespecialiseerd verpleegkundige. Deze besteedde meer tijd aan uitleg over de aandoening en patiënten werden gestimuleerd om zelf een keuze te maken uit de bewezen effectieve behandelopties. Deze behandelopties zijn in de 2e lijn niet anders dan in de 1e lijn, maar de patiënten bleken hier vaak nog onvoldoende mee bekend. Er werd in dit proefproject een toename gezien in kwaliteit van leven. Ook waren patiënten tevreden over de begeleiding door de MDL-verpleegkundige, de informatievoorziening en de mogelijkheid om mee te kunnen denken over de gekozen behandeling. Bovendien was er een reductie van het aantal coloscopieën van 40 procent.
Nieuw zorgpad
In het nieuwe zorgpad krijgen patiënten jonger dan 50 jaar met verdenking PDS en zonder alarmsymptomen een afspraak bij een gespecialiseerd verpleegkundige. Er wordt samen met een MDL-arts beoordeeld of er een indicatie is voor aanvullend onderzoek (met name anti-TTG bepaling ter uitsluiting van coeliakie en faeces calprotectine ter uitsluiting van inflammatoir darmlijden). De MDL verpleegkundige geeft uitleg over de (waarschijnlijkheid)diagnose PDS en wat de bewezen effectieve behandelopties zijn waaruit de patiënt kan kiezen. Eventueel aanvullend onderzoek kan worden ingezet en de patiënt krijgt enkele weken de tijd om de behandelopties te bestuderen. Daarna bespreken de MDL verpleegkundige en/of MDL arts de uitslagen van eventueel ingezet aanvullend onderzoek en de door patiënt gekozen behandeling(en). Na twee maanden wordt het effect van de gekozen behandeling geëvalueerd. Zo nodig wordt een tweede behandeling gestart en wordt de patiënt verder door de huisarts begeleid.
Ketenpartners
Uiteindelijk is het doel deze zorg voornamelijk in de eerste lijn te organiseren met voldoende ondersteuning van ketenpartners en laagdrempelige consultatie van de tweede lijn – bijvoorbeeld middels e-consult, videoconsult of anderhalvelijns zorg. Zo hopen we ruimte te creëren voor behandeling van de complexe patiënt met PDS met psychiatrische co-morbiditeit en hoge lijdensdruk in de tweede lijn. We ontvangen graag uw input hoe dit in te richten.
Op welke wijze draagt dit bij aan optimale zorg?
Doel van de nieuwe aanpak is optimale en uniforme behandeling van patiënten met PDS ter reductie van klachten, vergroten van patiënttevredenheid en verminderen van zorgbehoefte in de toekomst. Dit kan worden bereikt door middel van het uniform inzetten van de bewezen effectieve behandelingen. De patiënt heeft zelf een belangrijke rol in de keuze van de behandeling (shared decision making). Verder is er sprake van taakherschikking van zorg van de medisch specialist naar een verpleegkundige. Omdat de behandelopties voor PDS identiek zijn in de eerste en tweede lijn kan de behandeling uiteindelijk grotendeels bij de huisarts plaatsvinden (zorg op de juiste plaats). De door de patiënt gerapporteerde uitkomsten van de behandeling (PROMS) kunnen worden gemeten met behulp van de IBSQ vragenlijst.
Welke ketenpartners zijn betrokken?
De behandelopties van PDS zijn divers; van leefstijl- en dieetopties tot hypno- en psychotherapie en bekkenbodem fysiotherapie. Daarom is actieve betrokkenheid van diverse ketenpartners uit de regio nodig om deze aanpak te laten slagen. Dit betreft huisartsen, MDL-artsen, gespecialiseerd verpleegkundigen, diëtisten, hypnotherapeuten, bekkenbodem fysiotherapeuten en medisch psychologen.