Dit protocol redt levens: sneller medicatie bij hartfalen

Het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven is, samen met een Engels ziekenhuis, een van de eersten die het STRONG-HF (hartfalen)-protocol onlangs is gaan gebruiken. Dit gebeurt na publicatie van het wetenschappelijk onderzoek van de Franse professor Alexandre Mebazaa in The Lancet. Lang verhaal kort: hij toonde aan hoe enorm belangrijk het is om zo snel mogelijk de medicatie tot het maximum te kunnen verhogen. Als je dit protocol gebruikt voor 100.000 hartfalenpatiënten per jaar, kunnen bij meer dan 8.000 mensen mogelijk ernstige gevolgen, zoals overlijden of een ziekenhuisopname, worden voorkomen.

De nieuwe werkwijze zorgt ervoor dat patiënten van het Catharina Ziekenhuis binnen zes weken de optimale dosering krijgen, wat de kans op heropname, complicaties en overlijden vermindert. Het zogeheten STRONG-HF-protocol richt zich op de snelle opbouw van vier essentiële hartfalenmedicijnen voor mensen bij wie de pompfunctie van het hart slecht werkt:

1. betablokkers om de bloeddruk en hartslag te doen dalen
2. SGLT2-remmers zodat je meer suikers uitplast
3. aldosteronantagonisten zodat je meer zout en water uitplast
4. Entresto om de pompkracht van het hart te verbeteren

Het klinkt simpeler dan het is, want je moet bij elke kleine verhoging van de dosering zeker weten dat die persoon dat kan verdragen

Strikte monitoring

Deze medicatie verbetert de prognose van patiënten, maar de dosering werd in het verleden vaak geleidelijk over maanden opgebouwd. “De medicatie werkt pas optimaal als patiënten de juiste dosering krijgen, en we weten nu dat het beter is om dit snel te doen”, legt cardioloog René Tio uit. “Patiënten die sneller de juiste dosering krijgen, hebben minder kans om opnieuw opgenomen te worden en voelen zich sneller goed. Het klinkt simpeler dan het is, want je moet bij elke kleine verhoging van de dosering zeker weten dat die persoon dat kan verdragen.”

Het concrete verschil met het oude proces is dat patiënten binnen zes weken op hun maximale dosering zitten (in plaats van negen à twaalf weken), met wekelijkse controles op bloeddruk en nierfunctie. Bij eerstgenoemde factor hoeft de patiënt niet naar het ziekenhuis te komen; via thuismonitoring worden de waardes in de gaten gehouden. Bij de nierfunctie is bezoek aan bijvoorbeeld de poli wel nodig, omdat er bloed moet worden geprikt. Tio benadrukt het belang van die strikte monitoring. “We kunnen gericht ingrijpen als er iets misgaat, zoals een te lage bloeddruk of verslechterde nierfunctie.”

De nieuwe werkwijze maakt onderdeel uit van het programma Waardegedreven Zorg van het Catharina Ziekenhuis. Het komt neer op een benadering die de kwaliteit van zorg meet aan de hand van de uitkomsten die er écht toe doen voor onze patiënten. Onderdeel van Waardegedreven Zorg is ook dat patiënten ondervraagd worden over hoe zij de (veranderde) zorg ervaren. Tio is op voorhand optimistisch: “We zien in het algemeen dat patiënten het fijn vinden om minder vaak naar het ziekenhuis te hoeven. Als er geen alarmbellen afgaan bij de thuismonitoring, dan zie ik ze pas na een jaar in plaats van na drie maanden. Dit geeft ons ook meer tijd om complexe patiënten beter te behandelen.”

Elke week verandert de medicatie van de patiënt. Dit vraagt veel van alle betrokken zorgverleners, maar het is de moeite waard

Goed nieuws voor de patiënt

De implementatie van STRONG-HF brengt logistieke uitdagingen met zich mee. Het protocol vereist een nauwe samenwerking tussen apotheek, laboratorium, verpleegkundig specialisten en de administratie- en polimedewerkers. “Elke week verandert de medicatie van de patiënt. Dit vraagt veel van alle betrokkenen, maar het is de moeite waard. We zullen, als het goed is, betere resultaten zien en meer tevreden patiënten”, aldus Tio. “Eens in de zoveel tijd zullen we nagaan waar verbeterpunten zitten om die zo snel mogelijk door te voeren.”

Alles van dit nieuwe protocol zal via de Nederlandse Hart Registratie worden bijgehouden. “En dat alleen al is ook goed nieuws voor de patiënt. Want uit studies in Zweden blijkt dat als je als patiënt überhaupt in een registratiesysteem zit, dat je dan betere uitkomsten krijgt”, spreekt de cardioloog met een glimlach om de mond. “Als dat in dit geval straks ook daadwerkelijk blijkt, dan dragen we de kennis hoe dit protocol in te passen uiteraard graag over aan collega-ziekenhuizen.”

Binnen het Nederlands Hart Netwerk (NHN) hebben we afgesproken dat alle ziekenhuizen in deze regio (naast Catharina Ziekenhuis Máxima ook Medisch Centrum, Elkerliek Ziekenhuis, Anna Ziekenhuis en Sint Jans Gasthuis) streven naar het voorschrijven van medicatie volgens het STRONG-HF-protocol. Door deze gezamenlijke inspanning en nauwe samenwerking kunnen we de zorg voor hartfalenpatiënten in onze regio aanzienlijk verbeteren.