Gouden legpenning uitgereikt aan professor dr. Harm Rutten

De gouden legpenning wordt zelden uitgereikt, sinds 1975 kregen slechts 25 chirurgen deze onderscheiding. De laatste keer dat de onderscheiding werd uitgereikt was in 2019. Toen viel dr. Rudi Roumen van het Máxima MC (MMC) deze hoge eer te beurt voor zijn werk op het gebied van borstkanker. De onderscheiding voelt voor Rutten als een enorme waardering. “Deze onderscheiding laat zien dat ook in niet-academische ziekenhuizen belangrijke onderzoeken worden verricht. Dat is in het verleden wel eens onderschat, maar gelukkig wordt dit steeds meer gezien”, benadrukt hij.

Pionier

Rutten mag met recht een pionier binnen de kankerzorg genoemd worden. Hij stond in 1991, als één van de eerste chirurg-oncologen in een niet-universitair ziekenhuis in Nederland, aan de basis van kankerzorg zoals wij deze nu kennen. Rutten heeft wereldwijd een belangrijke bijdrage geleverd aan het verbeteren van de behandeling en de prognose van patiënten met endeldarmkanker. Hij heeft nieuwe technieken mede ontwikkeld en verder geperfectioneerd. Hierdoor heeft hij perspectief geboden aan patiënten die voorheen nauwelijks behandeld konden worden.

Bestralen tijdens operatie

Zo stond hij aan de basis van de introductie van het bestralen van endeldarmkankertumoren tijdens de operatie (IORT). Om deze unieke behandeling mogelijk te maken kreeg het Catharina Ziekenhuis als eerste centrum in Europa de beschikking over een bestralingsapparaat op de OK. Mede dankzij Rutten is het Catharina Ziekenhuis uitgegroeid tot een coördinerend oncologisch centrum en een ziekenhuis met internationale allure en bekendheid. Het Catharina Kanker Instituut staat nu bekend als een belangrijk verwijscentrum voor onder meer patiënten met (endel)darmkanker, alvleesklierkanker, borstkanker, buikvlieskanker en slokdarm- en maagkanker.

Gouden legpenning

De gouden legpenning laat twee oude, maar nog altijd relevante symbolen aan beide zijden zien. Rutten: “Aan de voorkant is een skelet te zien, symbool voor onze eindigheid onder de zon, met de tekst: ‘chirurgia salaber rimvm dei mvnvs’ wat zoveel betekent als ‘de heilzame geneeskunde is de voornaamste opdracht van God’. Dit verwijst ongetwijfeld naar de nog veel oudere eed van Hippocrates, waarin de arts belooft om de geneeskunde alleen toe te passen om de zieken beter te maken. Tegenwoordig zou aan de heilzame geneeskunde ongetwijfeld het voorkomen en vroegtijdig opsporen van ziekte toegevoegd worden.”

Oog in hand

Het symbool op de achterkant van de penning spreekt Rutten als chirurg in het bijzonder zeer aan. “Dit is een hand met daarin een oog, met de zeer toepasselijke tekst ‘chirurgia prvdentis ocvlata manvs’ ofwel de hand van een ervaren chirurg is van een oog voorzien”, aldus Rutten. Bij veel van zijn complexe operaties in het kleine bekken was het zicht vaak beperkt en kon hij letterlijk alleen voelen om te ‘zien’ wat er aan de hand was en hoe het beste geopereerd kon worden.

“Eigenlijk zou aan het symbool nog een oor toegevoegd moeten worden, omdat het luisteren naar de patiënt om samen te beslissen voor de beste behandeling steeds belangrijker is geworden. Patiënten hebben anno 2022 een keuze  uit veel meer behandelingen. Ook kiezen om niet meer te behandelen is een keuze. Het is niet meer alleen wat de dokter wil, een behandeling moet ook passen bij de patiënt. De stem van de patiënt neemt ook in wetenschappelijke onderzoeken een steeds belangrijkere plaats in.”

Samenwerking

Tot slot merkt Rutten op dat wetenschappelijk onderzoek alleen maar tot stand kan komen door samen te werken met andere disciplines, met andere onderzoekers in binnen- en buitenland maar vooral ook met de jongere generatie. Aan hen draagt hij deze penning op. “Hoewel het krijgen van dit soort onderscheidingen vaak het einde van een loopbaan markeert, hoop ik met chirurgen dr. Pim Burger, dr. Grard Nieuwenhuijzen en dr. Johanne Bloemen binnen het Catharina Ziekenhuis nog veel jonge onderzoekers met hun research op weg te helpen.”