Hoe één overleg sneller de juiste zorg aan vrouwen met endometriose geeft én topklinische erkenning oplevert
Elke week overleggen artsen uit verschillende ziekenhuizen over vrouwen met ernstige endometriose. Dit multidisciplinair overleg (MDO) is een van de redenen waarom het Catharina Ziekenhuis opnieuw is erkend als topklinisch expertisecentrum.
In een vergaderruimte in het Catharina Ziekenhuis bekijken artsen samen MRI-scans van vrouwen met ernstige endometriose* op een groot scherm. De behandelend gynaecoloog stelt de patiënt voor. Specialisten van het Catharina – zoals ook onder meer de radioloog, chirurg en uroloog – zijn fysiek aanwezig. Collega-gynaecologen uit andere ziekenhuizen zijn op een groot scherm in de zaal te zien. Zij zijn aanwezig via een videoverbinding.
‘Een operatie maakt de slagingskans van IVF bij deze mevrouw niet groter’, zegt een van de artsen. Even later: ‘Zij zal zeer waarschijnlijk baat hebben bij een operatie aan haar darm, gezien haar ontlastingsklachten.’ Het overleg is open, betrokken en warm. Iedere besproken casus begint met het verhaal van de patiënt. Die informatie wordt gecombineerd met wat artsen op de echografie en MRI-beelden zien. Zo ontstaat een compleet beeld, waarop alle aanwezige specialisten samen hun inzichten loslaten. Daarbij wordt steeds gezocht naar een behandeling die past bij de klachten én het leven van de vrouw in kwestie.
Met nog meer kennis en expertise over moeilijke situaties nadenken
Die middag worden bijna twintig vrouwen besproken. Gynaecoloog D.H. Ngo van het Elkerliek Ziekenhuis start met enkele casussen. Ook uroloog Raoul Richardson en chirurg Johanne Bloemen, beiden gespecialiseerd in endometriosezorg, nemen deel aan het overleg. Samen met gynaecologen Dana Huppelschoten, Remko Bosgraaf en prof. dr. Huib van Vliet vormen zij het vaste behandelteam binnen het Catharina Ziekenhuis. Hun betrokkenheid en ervaring geven richting aan de besluitvorming bij de meer complexe casussen.
Het Catharina Ziekenhuis is erkend als level 2-expertisecentrum voor diep infiltrerende endometriose – de meest complexe vorm van de aandoening. Level 1-centra behandelen vooral mildere vormen van endometriose. Het overleg sluit daar naadloos op aan. “We bespreken hier patiënten met complexe endometriose samen met collega’s uit Bernhoven, Anna, Elkerliek, Sint Jans Gasthuis en Amphia. Deze ziekenhuizen behandelen meestal mildere vormen van endometriose (level 1), maar kunnen bij complexe casussen laagdrempelig overleggen met ons als level 2-centrum”, vertelt Huppelschoten na afloop van het zogeheten MDO. “Zo maken we samen het beste behandelplan.”
“Endometriose is soms zo ingewikkeld dat meerdere specialisten nodig zijn”, vult Van Vliet aan. “In het overleg stemmen we samen af wat de juiste aanpak is. Ook twee gynaecologen van het Máxima – eveneens een level 2-centrum – zijn erbij, zoals wij omgekeerd altijd bij het MDO Endometriose van dat ziekenhuis meedoen. Zo kunnen we met nog meer kennis en expertise over moeilijke situaties nadenken.”
Patiënten worden minder vaak onnodig doorverwezen. Dat is fijner voor die vrouwen, maar het is ook waardevol dat op die manier de juiste zorg op de juiste plek wordt geleverd
Sneller en gerichter helpen
De voorbereiding is grondig. Twee vaste doktersassistenten plannen alles zorgvuldig. “We bespreken alleen patiënten waarbij het echt nodig is,” zegt Huppelschoten. “Bijvoorbeeld als er twijfel is of de endometriose is doorgegroeid in de darm of urinewegen. of als specialisten van andere vakgebieden nodig zijn.” Volgens Van Vliet helpt het overleg om patiënten sneller en gerichter te helpen. “Vroeger werden patiënten soms doorverwezen voor een operatie terwijl de behandeling in het eigen ziekenhuis plaats had kunnen vinden. Dat voorkomen wij nu beter. Omgekeerd zal door het laagdrempelig overleg waarschijnlijk minder vaak iemand geopereerd worden in een ander ziekenhuis, waarbij de ingreep te complex bleek. Patiënten worden minder vaak onnodig doorverwezen. Dat is fijner voor die vrouwen, maar het is ook waardevol dat op die manier de juiste zorg op de juiste plek wordt geleverd.”
Het overleg is opgezet door het Catharina Ziekenhuis, maar draait op de samenwerking met collega’s uit de hele regio. “Elke gynaecoloog kan eenvoudig een casus inbrengen”, zeggen Van Vliet en Huppelschoten. “We hebben op deze manier eenheid in medisch beleid in de hele regio.”
Innovatie en wetenschappelijk onderzoek
De werkwijze van het multidisciplinair overleg – waarin artsen binnen én buiten het ziekenhuis intensief samenwerken – is illustratief voor hoe het Catharina Ziekenhuis de endometriosezorg heeft georganiseerd. Die regionale samenwerking, samen met de inzet op innovatie en patiëntgerichtheid, was een belangrijk onderdeel in de recente herbeoordeling door de Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen (STZ). Het resultaat: hernieuwde erkenning als topklinisch centrum voor diep infiltrerende endometriose. Dat betekent dat het ziekenhuis voldoet aan hoge eisen op het gebied van specialisatie, patiëntparticipatie, wetenschappelijk onderzoek en netwerkzorg.
Het MDO is daarin belangrijk, maar niet het enige. “We innoveren en doen veel aan wetenschappelijk onderzoek”, verklaart Huppelschoten. “En we betrekken patiënten actief bij het verbeteren van de zorg.”
Zo werkt het Catharina Ziekenhuis onder meer samen met centrum Lein in Son en Breugel, waar vrouwen aanvullende zorg krijgen zoals bekkenfysiotherapie of diëtetiek. “Omdat dat niet altijd binnen het ziekenhuis past, hebben we daar een speciaal team voor. Daarnaast wordt er steeds meer robotchirurgie bij complexe operaties gebruikt. Ook ontwikkelen we een app waarmee vrouwen hun klachten kunnen bijhouden. We luisteren goed naar hun ervaringen”, aldus Huppelschoten. “Met vragenlijsten en gesprekken brengen we verbeterpunten in beeld. Bijvoorbeeld over de informatie bij een operatie.”
We zijn trots. Want het is een pittige aanvraag. Dat is overigens alleen maar fijn, want het houdt ons scherp
Die ene vrouw die zich gehoord en geholpen voelt
De erkenning is volgens Van Vliet een compliment voor het hele team. “Van poli-assistenten tot radiologen, van de OK tot het fertiliteitsteam: iedereen draagt bij. Dit lukt alleen als je goed samenwerkt.”
“We zijn trots. Want het is een pittige aanvraag voor topklinische erkenning. Dat is overigens alleen maar fijn, want het houdt ons scherp,” besluit Huppelschoten. “Maar we zijn vooral dankbaar dat we samen met andere ziekenhuizen deze zorg kunnen bieden. Want uiteindelijk draait het allemaal om die ene vrouw die zich gehoord en geholpen voelt.”
*Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit. Dat kan zorgen voor pijn, vermoeidheid, verklevingen en soms vruchtbaarheidsproblemen. De klachten verschillen per vrouw en worden vaak pas na jaren herkend.