Aneurysma borstkas

Door een verzwakking in de vaatwand kan de aorta sterk verwijden. Als de grootte van de aorta tweemaal de oorspronkelijke grootte bereikt, is er sprake van een aneurysma. Een aneurysma in de borstholte/borstkas noemen we ook wel een Thoracaal Aorta Aneurysma of TAA.

Aorta normaal en verwijd
Voorbeeld van een normale aorta (links) en een aorta met meerdere aneurysma’s (rechts)

De verwijding kan op alle plaatsen van de aorta voorkomen. Vanaf het hart, het opstijgende deel (ascendens), de aortaboog of het afdalende deel (descendens). Als een aneurysma te groot wordt en de spanning op de wand te groot is, bestaat het gevaar dat de wand gedeeltelijk of geheel scheurt (aortadissectie of ruptuur). Om dit te voorkomen, kan een operatie worden uitgevoerd om de verwijding door een nieuwe buis te vervangen of door een stent aan de binnenkant van de aorta te plaatsen.

Oorzaken

Er zijn meerdere oorzaken die tot een aneurysma kunnen leiden:

  • Atherosclerose (= slagaderverkalking). Dit is een aandoening waarbij op verschillende plekken aan de binnenkant van de vaten verdikkingen ontstaan. Deze verdikkingen worden gevormd door allerlei vetten en kalkdeeltjes. Vaak ontstaan er kleine bloedingen onder deze verdikkingen waardoor de vaatwand op die plek minder stevig wordt. Ter hoogte van deze zwakke plekken in de vaatwand kan de binnenbekleding scheuren en ontstaat er vervolgens een dissectie.
  • Een chronisch te hoge bloeddruk. Hoe hoger de druk op de vaatwand, hoe kwetsbaarder de wand uiteindelijk wordt. Een verhoogde bloeddruk ontwikkelt zich bij ieder mens doordat we ouder worden. Leefstijl, zoals te zout of te vet eten, roken en te weinig bewegen hebben invloed op de bloeddruk.
  • Een afwijking in de bouwstenen die samen de vaatwand vormen, bijvoorbeeld als gevolg van een bindweefselziekte. De vaatwand is hierdoor zwakker dan normaal. Een bindweefselziekte kan zijn: syndroom van Marfan, Loeys-Dietz syndroom, Ehlers Danlos type IV syndroom en het syndroom van Turner. Daarnaast zijn er familiair voorkomende aortaziekten die niet terug te voeren zijn op een genetische afwijking. Dit noemen we FTAAD (Familiair thoracale aorta aneurysma of dissectie).

Klachten 

De meeste mensen met een aorta aneurysma hebben geen klachten. Een aneurysma wordt meestal per toeval ontdekt. Bijvoorbeeld tijdens een echografie of CT-scan die vaak gemaakt wordt om een andere reden. Maar er zijn ook mensen die wel klachten ervaren. De verschijnselen die zich kunnen voordoen zijn het gevolg van de druk die de verwijde aorta uitoefent op de omringende weefsels.

  • pijn (gewoonlijk hoog in de rug)
  • hoesten en een piepende ademhaling
  • druk op de slokdarm: deze kan slikproblemen geven
  • druk op de zenuw naar de stembanden: deze kan heesheid veroorzaken
  • abnormale kloppingen in de borstwand
  • kortademigheid (bijvoorbeeld door lekkende aortaklep)

Onderzoek

De specialist doet verschillende onderzoeken om vast te stellen wat er aan de hand is:

  • Echografie van het hart en de aorta (eventueel via de slokdarm);
  • CT-scan (computertomografie) met contrastvloeistof;
  • MRI (Magnetic Resonance Imaging), waarbij met sterke magneetvelden en radiogolven foto’s gemaakt worden van organen en weefsels in het lichaam;
  • Echocardiogram (hartonderzoek), waarbij de wanden van het hart, hartkleppen en bewegingen van het hart worden onderzocht met geluidsgolven;
  • Echocardiogram via de slokdarm (Trans Oesophagaal Echocardiogram (TEE)), een inwendig onderzoek, waarbij het hart vanuit de slokdarm wordt bekeken. Dit gebeurt met een buigzame slang die geluidsgolven uitzendt en opvangt.

Behandeling

Het gevaar van een aneurysma is dat er uiteindelijk een scheur in de aorta kan ontstaan als de omvang verder toeneemt. Een scheur kan zich uiten als het loslaten van de wandlagen, dit noemen we een dissectie. Er kan ook een volledige scheur naar buiten ontstaan, dit noemen we een ruptuur. Het doel van de behandeling is om deze levensbedreigende situatie te voorkomen. Belangrijk bij de afweging om te behandelen is het risico van de operatie afgezet tegen het risico van het aneurysma op scheuren. Soms is het beter om nog geen behandeling uit te voeren, maar om het aneurysma te volgen. Uw arts zal al deze afwegingen altijd goed met u bespreken.

Of uw aneurysma ook daadwerkelijk behandeld moet worden, wordt in detail besproken in het Aorta Team van het Catharina Ziekenhuis. Dit team bestaat uit een cardioloog, cardiothoracaal chirurg, een vaatchirurg, radioloog en interventieradioloog. Samen beslissen zij op basis van alle onderzoeken en aanvullende gegevens over uw gezondheid wat in uw geval de beste behandeling is.

Operatie

De operatie die u moet ondergaan, hangt sterk af van de plaats waar het aneurysma zit. Een veel voorkomende plek is direct boven het hart. In dit geval wordt de operatie uitgevoerd door het borstbeen te openen en uw lichaam aan te sluiten aan de hart-longmachine. Uw hart wordt dan tijdelijk stilgelegd om de verwijding te kunnen vervangen door een nieuwe buisprothese. Als de aortaklep betrokken is bij de verwijding kan het zijn dat u een klepsparende operatie ondergaat waarbij uw eigen aortaklep opnieuw wordt opgehangen in de nieuwe buis.

Voorbeeld van een klepsparende operatie

Dit is niet altijd mogelijk, soms moet de klep worden vervangen. Vaak moeten ook de kransslagaders uit de wortel worden losgemaakt en teruggezet. Dit noemen we een Bentall-operatie. Bij een verwijding van alleen de aorta ascendens (het opstijgende deel) blijft de operatie boven de klep en kan de klep nagenoeg altijd gespaard blijven.

Voorbeeld van een Bentall-operatie

Als het aneurysma dichter bij de aortaboog zit, is vaak een grotere operatie nodig. Daarbij wordt het lichaam diep gekoeld en worden de hersenvaten selectief van bloed voorzien om zo de verwijding te kunnen vervangen ter plaatse van de afgang van de hersenslagaders. Bij betrokkenheid van het afdalende deel van de aorta in de borstholte zijn er soms complexe operaties via de zijkant en buik nodig. Uw behandelend arts zal dit altijd in detail met u bespreken.

Behandeling met een stent

Als het aneurysma op een plaats ligt waar niet te veel complexe aftakkingen van de aorta zitten, is het vaak mogelijk om het aneurysma af te sluiten met een stent (TEVAR). TEVAR staat voor Thoracic Endovascular Aneurysm Repair. Soms is het ook nodig om een deel van de aorta via een operatie en een deel met een TEVAR te behandelen. De laatste jaren wordt een TEVAR-ingreep ook steeds vaker uitgevoerd als het aneurysma gelegen is bij aftakkingen van de aorta, bijvoorbeeld bij aftakkingen van de arm, hals of buik. Uw behandelend chirurg zal altijd alle mogelijkheden aan u uitleggen en het advies van het Aorta Team met u bespreken.

Een stengraft operatie is niet bij alle patiënten mogelijk en bovendien ingewikkeld. Ik durf te stellen dat wij de techniek na jarenlange ervaring zeer goed onder de knie hebben en zelfs elke keer weer verfijnen. De patiënt moet na de operatie een zorgeloos leven kunnen leiden, daar gaan wij voor.

Vaatchirurg prof. dr Vaatchirurg prof. dr. Joep Teijink over Aneurysma van de buikslagader

© 2024 Catharina Ziekenhuis
Alle rechten voorbehouden