Radiotherapie: korter, nauwkeuriger én minder bijwerkingen

Als enige ziekenhuis in de regio heeft het Catharina Ziekenhuis een eigen afdeling Radiotherapie. Hier worden zo’n 4.000 kankerpatiënten per jaar bestraald. Deze behandeling wordt steeds gerichter, efficiënter en met minder bijwerkingen gegeven.

Diagnose kanker? Dan volgde vroeger vrijwel altijd een grote operatie. “Door de ontwikkelingen op het gebied van bestraling hoeven we tegenwoordig veel minder uitgebreid te opereren”, vertelt radiotherapeut Peter-Paul van der Toorn. “Bij endeldarmkanker kunnen we bijvoorbeeld door een combinatie van radiotherapie met chemotherapie er in veel gevallen voor zorgen dat een tumor na de voorbehandeling voldoende is geslonken of zelfs is verdwenen, zodat de operatie vaker succesvol kan zijn. Van prostaatkanker weten we dat het qua genezing vaak niet uitmaakt of een man een prostaatoperatie ondergaat of alleen wordt bestraald.”

Vervelende operaties

Minder uitgebreid opereren maakt het verschil voor de kwaliteit van leven van onze patiënten. Van der Toorn: “De gynaecologische oncologie was vele jaren geleden één van de eerste waarbij men op zoek ging naar andere manieren om onze patiënten te kunnen genezen zonder ingrijpende operaties. Dit geldt ook voor patiënten met hoofd- of halstumoren. Dat waren vervelende operaties die ingrijpende gevolgen hadden voor de kwaliteit van leven van een patiënt.”

Borstkankerpatiënten kunnen dankzij radiotherapie veel vaker borstsparend worden geopereerd. “Borstkankerpatiënten vragen mij na de operatie soms wel eens: ‘Moet ik nou ook nog bestraald worden?’ Terwijl die patiënten juist hun borst hebben kunnen behouden omdat we de operatie samen met de radiotherapie als één behandeling zien”, vertelt Van der Toorn.

Weinig beschadigen

De bedoeling van radiotherapie is de kwaadaardige cellen (het kankergezwel) onherstelbaar te beschadigen. Dat kan op twee manieren: als uitwendige bestraling en als inwendige bestraling.  Van der Toorn: “Ook combineren we de radiotherapie vaak met zogenoemde ‘systeemtherapie’ (hormoontherapie, chemotherapie of immunotherapie) en zoeken we naar een juiste balans om  zo min mogelijk gezond weefsel te beschadigen.”

Verder ontwikkeld

Dat kan mede dankzij de techniek die zich door de jaren heen steeds verder heeft ontwikkeld. Bijvoorbeeld als het gaat om beeldvorming. “Met de moderne technieken kunnen we veel beter bepalen op welke plaats we moeten bestralen. Omdat we gericht bestralen, kunnen we meer gezond weefsel sparen en hebben patiënten minder last van bijwerkingen. Als er minder kans op bijwerkingen is, kunnen we ook weer een hogere dosis geven met weer een hogere kans op genezing”, legt Van der Toorn uit.

Nauwkeurig bestralen

De fysici en laboranten van de afdeling Radiotherapie werken met computers die zeer snel kunnen berekenen waar, vanuit welke richting en hoeveel er nodig is om tot het beste behandelresultaat te komen. “We kunnen op enkele millimeters nauwkeurig bestralen want onze huidige bestralingsapparatuur heeft een ingebouwde CT-scan. Daarmee kan men vooraf bepalen of een patiënt wel in de juiste houding ligt en dit wordt automatisch bijgesteld.”

“In de toekomst gaan we deze mogelijkheden nog verder uitbreiden. Bijvoorbeeld met bestralingsapparatuur waarbij een MRI-scan is ingebouwd. Daarmee kunnen we niet alleen vlak vóór de behandeling, maar ook tíjdens het bestralen zelf zien of de patiënt nog in de juiste houding ligt. Dan kunnen onze patiënten nog gerichter worden bestraald, met nog meer kans op genezen, met nog minder bijwerkingen!”