Nieuwe levensverlengende behandelmethode voor patiënten met uitgezaaide darmkanker
EINDHOVEN– Een nieuwe behandeling biedt hoop aan patiënten met darmkanker die uitzaaiingen hebben in het buikvlies. Het Catharina Ziekenhuis en het Erasmus MC deden onderzoek naar een nieuwe behandelmethode waarbij de chemotherapie rechtstreeks in de buikholte werd toegediend. “Deze methode is effectief, veilig, biedt patiënten hoop op genezing en komt nu beschikbaar voor patiënten die hier baat bij kunnen hebben”, zegt onderzoeksleider en chirurg dr. Pim Burger van het Catharina Ziekenhuis.
De afgelopen jaren kreeg een groep van achttien patiënten, die levensverlengende chemotherapie kregen, een zogenoemde INTERACT-behandeling. Die stopte de groei van tumoren, waardoor andere ingrepen weer mogelijk werden. “Dit is bijzonder goed nieuws voor patiënten met uitgebreide buikvliesuitzaaiingen van darmkanker.
Tijdens de behandeling krijgen de patiënten naast hun reguliere chemobehandeling via een slangetje rechtstreeks chemotherapie toegediend in de buikholte. De chemo komt daardoor direct in contact met de uitzaaiingen op het buikvlies. Bij een deel van patiënten sloeg de therapie aan en werden tumoren teruggedrongen. “Daardoor konden vier patiënten alsnog worden geopereerd (HIPEC*) om tumoren te verwijderen. Bij één patiënt is vier jaar na de ingreep nog steeds geen sprake van een terugkerende ziekte.”
Bij één patiënt is vier jaar na de ingreep nog steeds geen sprake van een terugkerende ziekte
“Hoopvolle resultaten”, zegt Burger. “Dit betekent heel veel voor patiënten bij wie er al veel uitzaaiingen in het buikvlies zijn. Vanwege die uitzaaiingen is voor hen een operatie waarbij we alle zichtbare tumoren weghalen niet meer mogelijk. Chemotherapie via de bloedbaan is dan de enige optie. De winst die je daarmee boekt valt tegen en genezing is uitgesloten. Daarom gingen patiënten vaak naar het buitenland voor experimentele behandelingen. Of die iets uithaalden is echt maar de vraag en de kosten, vaak 15.000 tot 20.000 euro, moesten ze zelf betalen. Dat hoeft nu dus niet meer. Deze studie laat zien dat er voor deze groep toch betere behandelmogelijkheden zijn, en het lijkt erop dat zelfs genezing niet uitgesloten is.”
Dat komt volgens Burger doordat de chemo met deze methode de uitzaaiingen in het buikvlies beter bereikt. “We brengen de uitzaaiingen en chemo nu direct met elkaar in contact. Het doel van het onderzoek was om aan te tonen dat deze behandeling veilig en goed te verdragen is. Dat is gelukt. We weten nu hoeveel van het middel we kunnen geven en we weten dat patiënten er nauwelijks last van hebben. Dat mensen door deze therapie veel langer leven dan we hadden verwacht, is een fantastische uitkomst. Daarom gaan we met deze therapie verder en worden meer patiënten op deze manier behandeld.”
Chemotherapie effectief in buikholte
Bij chemotherapie wordt de chemo door het lichaam omgezet in een stof die dodelijk is voor tumoren. Juist in de buikholte gebeurt dat heel effectief, bleek tijdens het onderzoek. Ron Mathijssen, oncoloog en klinisch farmacoloog in het Erasmus MC, vertelt: “De werkzame stof was na 48 uur nog steeds meetbaar in de buikholte. Dat is een nieuwe ontdekking. Zo pakken we de tumoren heel lang aan en dat verklaart waarschijnlijk de goede resultaten van het onderzoek.”
Voor de groep patiënten wil dat zeggen dat hun levensverwachting flink toeneemt. Burger: “Zonder behandeling hebben deze patiënten een gemiddelde levensverwachting van zes maanden. Met de bestaande levensverlengende chemotherapie was dat twaalf tot veertien maanden. Voor de mensen in dit onderzoek steeg de verwachting naar 24 maanden.”
Aanvullend onderzoek
Om meer inzicht te krijgen in de levensverwachting van patiënten, zijn Burger en Mathijssen nieuw onderzoek gestart: “De mooie resultaten van de eerste INTERACT-studie willen we hard maken door veel meer mensen met buikvliesuitzaaiingen van darmkanker op deze manier te gaan behandelen. Daar zijn we nu mee bezig. Bovendien zijn we deze behandeling sinds kort ook bij andere vormen van kanker aan het onderzoeken, zoals maagkanker en asbestkanker.”
In het vervolgonderzoek worden patiënten met uitgebreide buikvliesuitzaaiingen van darmkanker met deze therapie behandeld. Het is een specifieke groep die in aanmerking komt voor het vervolgonderzoek, patiënten met buikvliesuitzaaiingen van darmkanker die zo uitgebreid zijn dat een operatie geen zin heeft. In dat geval was chemotherapie via de bloedbaan de aangewezen behandeling. Wel is van belang dat patiënten niet al begonnen zijn met die chemotherapie.
“Die behandelingen voeren we in ieder geval uit in Rotterdam en Eindhoven, maar we verwachten dat we dat vanaf 2024 ook in een aantal andere ziekenhuizen kunnen doen, zodat patiënten minder ver hoeven te reizen. Als uit dit grotere onderzoek dezelfde resultaten naar voren komen, dan kan dit echt de nieuwe standaard worden.”
Catharina Ziekenhuis belangrijk verwijscentrum
Darmkanker is een veelvoorkomende vorm van kanker in Nederland. In 2022 kregen 12000 patiënten de diagnose darmkanker (dunne-, dikke- en endeldarmkanker)** Uitgezaaide dikkedarmkanker komt voor bij 20 procent van de patiënten, bij dunnedarmkanker is dat 33 procent en bij endeldarmkanker is dat 18 procent.
Patiënten met darmkanker uitgezaaid naar het buikvlies kunnen in aanmerking komen voor een HIPEC-operatie, die in gespecialiseerde centra als het Catharina Ziekenhuis wordt uitgevoerd. Een HIPEC-behandeling kan niet worden uitgevoerd als er te veel uitzaaiingen aanwezig zijn. Voor die patiënten biedt de nieuwe INTERACT-methode behandelmogelijkheden.
* HIPEC-operatie Bij de HIPEC-procedure gaat de chirurg ervan uit dat als hij tijdens een operatie de zichtbare tumoren heeft weggehaald, er nog onzichtbare kankercellen achterblijven in de buik. Om deze te kunnen verwijderen, spoelt hij de buik tijdens de operatie vervolgens met verwarmde chemotherapie.
** Cijfersoverkanker.nl
