Dunnedarmkanker: symptomen, behandeling en vooruitzichten

Bij dunnedarmkanker ofwel ‘dunnedarmcarcinoom’ groeit er een kwaadaardige tumor in de dunne darm. De dunne darm is ongeveer vijf meter lang en ligt tussen de maag en de dikke darm. Hij speelt een belangrijke rol bij de spijsvertering. De dunne darm zorgt ervoor dat voedsel wordt verteerd. En dat de belangrijkste voedingsstoffen worden opgenomen in het lichaam.

Dunnedarmkanker ontstaat meestal uit een poliep

Dunnedarmkanker ontstaat bijna altijd uit een poliep. Dat is een goedaardig gezwel. Poliepen in de dunne darm zijn zeldzaam. De meeste poliepen blijven goedaardig. Maar een klein percentage van alle poliepen groeit uit tot een kwaadaardige tumor.

Dunnedarmkanker: vaak een adenocarcinoom

Er komen verschillende soorten kanker voor in de dunne darm. In ongeveer de helft van de gevallen gaat het om een adenocarcinoom. Dat is een tumor die ontstaat uit de binnenste laag van de darmwand.

Tumor in de dunne darm is niet altijd dunnedarmkanker

Soms ontstaat er een tumor in de dunne darm uit een ander soort weefsel. Dan is het een ander soort kanker die in de dunne darm zit, en dus geen dunnedarmkanker. Andere vormen van kanker die in de dunne darm voorkomen:

• Neuro-endocriene tumor (NET)
• Gastro-intestinale stromale tumor (GIST)
• Lymfoom, een vorm van lymfeklierkanker

De informatie op deze pagina gaat over het adenocarcinoom bij dunnedarmkanker.

Adenocarcinoom groeit vaak in de twaalfvingerige darm

Een adenocarcinoom groeit het vaakst in de twaalfvingerige darm (ook wel: duodenum). Dit is het eerste deel van de dunne darm. Het kan ook ontstaan in de nuchtere darm (jejenum), maar dat komt minder vaak voor. De nuchtere darm is het middelste deel van de dunne darm.

Deze klachten komen het vaakst voor bij kanker in de dunne darm:

• Gewichtsverlies zonder dat u probeert af te vallen.
• Weinig eetlust.
• Vage buikpijn.
• Kramp in de darmen.
• Een borrelend / gorgelend geluid in uw buik.
• Gezwollen buik.
• Geelzucht. 
• Bloedarmoede, en klachten die daarbij horen: slap gevoel, bleek zijn, vermoeidheid.
• Donkere ontlasting (door bloed in de ontlasting).

Klachten ontstaan vaak laat

De klachten bij dunnedarmkanker zijn meestal niet zo duidelijk. Hierdoor wordt de tumor vaak pas na een aantal jaren ontdekt. Klachten ontstaan dan doordat de tumor:

• door de darmwand heen groeit.
• de darm blokkeert.
• is uitgezaaid naar een andere plek in het lichaam.

Om de diagnose dunnedarmkanker te kunnen stellen, moet er een aantal onderzoeken worden gedaan. U bespreekt met de arts welke onderzoeken u nodig heeft. Meestal gaat het om:

• CT-scan. Met een röntgenapparaat worden dwarsdoorsnede foto’s gemaakt van uw buik en borstkas. Zo kunnen de exacte locatie en omvang van de tumor en eventuele uitzaaiingen worden vastgesteld.
• MRI. Met sterke magneetvelden en radiogolven worden foto’s gemaakt van uw dunne darm.
• Endoscopie / gastroscopie. De arts bekijkt de binnenkant van uw dunne darm via een dunne slang met daaraan een camera, een endoscoop. Deze gaat meestal via de slokdarm en de maag naar het bovenste deel van de dunne darm. Soms neemt de arts tijdens een endoscopie wat weefsel weg om te laten onderzoeken.

Een endoscopie kan niet de hele dunne darm in beeld brengen. Daarom is soms aanvullend onderzoek nodig. Vaak is dat:

• Videocapsule endoscopie. U slikt een capsule door met daarin een cameraatje. Deze maakt elke 2 seconden een foto. Dankzij de natuurlijke knijpbewegingen van de dunne darm beweegt de capsule zich door de darm heen. De capsule verlaat uw lichaam doorgaans binnen 48 uur met de ontlasting. U leest meer over deze behandeling in de patiëntenfolder.
• Dubbelballon enterscopie. Dit is een endoscoop met daaraan twee ballonnetjes. Dankzij die ballonnetjes zet de endoscoop zich vast in de dunne darm. Door de knijpbewegingen van de darm beweegt de endoscoop zich door de dunne darm heen. U leest meer over deze behandeling in de patiëntenfolder.

Het Catharina Ziekenhuis is een van de weinige ziekenhuizen in Nederland die deze bijzondere en nieuwe onderzoeken uitvoert.

Doel van behandeling dunnedarmkanker: genezen of klachten verminderen

Als u de diagnose dunnedarmkanker heeft gekregen, hoort u van uw arts welke behandeling mogelijk is. De behandeling van dunnedarmkanker kan op twee doelen gericht zijn: genezen (curatief) of klachten verminderen (palliatief).

Curatieve behandeling van dunnedarmkanker: operatie

Een behandeling gericht op genezing noemen we een curatieve behandeling. De enige mogelijkheid hiervoor is een operatie. Opereren is op dit moment namelijk de enige bewezen effectieve behandeling van dunnedarmkanker.

 Tijdens operatie wordt deel van de darm verwijderd

Tijdens de operatie verwijdert de chirurg het gedeelte van de dunne darm waarin de tumor zit. Ook de bijbehorende lymfeklieren, lymfevaten, bloedvaten en ander omliggend weefsel worden verwijderd. Er wordt ook altijd een gezond stuk darm rondom de tumor weggehaald. Op die manier is de kans het kleinst dat er kankercellen achterblijven.
Het kan zijn dat de tumor door de wand van de dunne darm heen is gegroeid. En dat hij is doorgegroeid in omliggende organen, zoals de blaas of de buikwand. Als het mogelijk is, verwijdert de chirurg dan ook een gedeelte van die organen.

Na het verwijderen, maakt de chirurg de twee stukken darm aan elkaar. In de meeste gevallen kan dat zonder gevolgen voor de werking van uw darmen. In een enkel geval kan dat niet. Dan krijgt u een stoma.

Chemotherapie bij niet-uitgezaaide dunnedarmkanker

Soms krijgt u naast een operatie ook chemotherapie. Chemotherapie voorafgaand aan de operatie is erop gericht de tumor te verkleinen, zodat opereren makkelijker is.

Chemotherapie na de operatie is erop gericht om eventuele achtergebleven kankercellen te doden. Soms blijven er kankercellen achter in het lichaam die op dat moment niet zichtbaar zijn. Deze kunnen op termijn uitzaaiingen veroorzaken.

Als de kanker is uitgezaaid naar andere plekken in het lichaam, is genezen niet meer mogelijk. Een eventuele behandeling is dan gericht op het verminderen van klachten en/of het verlengen van het leven. Dit heet een palliatieve behandeling. Er zijn verschillende palliatieve behandelingen mogelijk.

Afhankelijk van uw ziektebeeld, klachten, achtergrond en uw persoonlijke wensen stelt de arts een behandelplan op. Dit gebeurt in samenspraak met u. Dat noemen we Samen Beslissen.

Mogelijke palliatieve behandelingen bij uitzaaide dunnedarmkanker:

• Operatie bij uitgezaaide dunnedarmkanker
  Soms is een operatie ook zinvol bij uitgezaaide dunnedarmkanker. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer de tumor de darm verstopt of als u veel pijn of bloedingen hebt. De chirurg verwijdert dan een stuk van de darm. Dit kan de klachten (tijdelijk) verminderen.
• Chemotherapie bij uitgezaaide dunnedarmkanker
  Bij uitgezaaide dunnedarmkanker kan chemotherapie worden ingezet om de kanker af te remmen. Het doel van de behandeling is dan om uw leven te verlengen. Ook kan chemotherapie worden ingezet om klachten te verminderen.
  Chemotherapie bij uitgezaaide dunnedarmkanker bestaat vaak uit een behandeling met de medicijnen capecitabine en oxaliplatin.
• Stent tegen een vernauwing in de dunne darm
  Als de tumor zorgt voor een vernauwing in de dunne darm, is het soms mogelijk om een stent te plaatsen. Dit is een hol buisje dat via een endoscoop in uw darm wordt ingebracht. Zo kan voedsel gemakkelijker door de darm bewegen.
• Bypass: omleiding om de dunnedarmtumor heen
  Het is niet altijd mogelijk om de tumor met een operatie te verwijderen. Bijvoorbeeld omdat hij is ingegroeid in belangrijke bloedvaten of andere organen. Om klachten te verminderen kan de chirurg soms een bypass maken: een soort omleiding om de tumor heen. Zo worden twee gezonde stukken darm aan elkaar verbonden.

Het hebben van kanker heeft grote invloed op uw leven, op meerdere fronten. Bij het Catharina Kanker Instituut kunt u ondersteuning krijgen op verschillende gebieden, zoals psychische hulp, fysiotherapie of palliatieve zorg. Het gaat hierbij niet om behandelingen die de ziekte bestrijden, maar bijvoorbeeld om het verlichten van klachten of het verbeteren van de kwaliteit van leven. Dit kan zijn tijdens, maar ook na uw behandeling. Uw vaste aanspreekpunt kan u verder helpen als u vragen heeft over deze ondersteunende zorg.