Darmkanker

Er zijn verschillende soorten darmkanker:

• Dikkedarmkanker (coloncarcinoom)
  Dit is de meest voorkomende vorm van darmkanker, en komt vooral voor bij mensen boven de 55 jaar. Dikkedarmkanker begint meestal met een poliep. Een dikkedarmpoliep is een woekering van het slijmvlies van de dikke darm. De meeste poliepen zijn goedaardig en blijven dit ook. Slechts in een klein percentage poliepen komen ‘onrustige cellen’ voor. Als kwaadaardige cellen in de wand van de dikke darm groeien, is er sprake van dikkedarmkanker ofwel coloncarcinoom.
• Endeldarmkanker (rectumcarcinoom)
  Als de kwaadaardige tumor in de laatste 15 centimeter van de dikke darm zit, is er sprake van endeldarmkanker. Een tumor in de endeldarm ofwel rectumcarcinoom geeft doorgaans eerder klachten dan bij een hoger gelegen tumor. Dat komt omdat de ontlasting door de tumor moeilijker passeert. Meer informatie over endeldarmkanker vindt u hier.
• Dunnedarmkanker
  Dit is de minst voorkomende vorm van darmkanker. Jaarlijks krijgen ongeveer 400 mensen in Nederland de diagnose dunnedarmkanker. In ongeveer de helft van de gevallen gaat het om een ‘adenocarcinoom’: een tumor die ontstaat uit klierweefsel. Deze tumor ontstaat vooral in het eerste deel van de dunne darm: de twaalfvingerige darm. Iets minder vaak komen adenocarcinomen voor in de nuchtere darm, het middelste deel van de dunne darm. Meer informatie over dunnedarmkanker vindt u hier.

Op deze pagina leest u meer over dikkedarmkanker.

Klachten/symptomen darmkanker

Darmkanker geeft in het beginstadium meestal geen of weinig klachten. Daarom is het ook zo lastig om het tijdig te herkennen en te behandelen. Bij de meeste patiënten ontstaan de klachten pas later. Dit zijn de 7 meest voorkomende alarmsignalen waaraan u darmkanker kunt herkennen:

1. Een onverklaarbare en langdurige / aanhoudende verandering in uw ontlastingspatroon, zoals verstopping of diarree.
2. Bloed of slijm in de ontlasting.
3. Gebrek aan eetlust.
4. Buikpijn of darmkrampen.
5. Loze aandrang.
6. Aanhoudende vermoeidheid door bloedarmoede.
7. Onverklaarbaar gewichtsverlies.

De kans op darmkanker groeit naarmate de leeftijd vordert: als u ouder bent dan 50 is het goed extra alert te zijn op de symptomen.

Risicofactoren dikkedarmkanker

• Overgewicht
• Te weinig lichaamsbeweging.
• Te veel suiker.
• Te veel (bewerkt) vlees en/of dierlijk vet.
• Roken.
• Alcohol.
• Roken en alcohol samen vergroot het risico nog meer.
• Leeftijd (91% is 55 jaar of ouder).
• Chronische darmaandoeningen.

Darmkanker meestal niet erfelijk

Darmkanker kan erfelijk zijn, al is dat in veruit de meeste gevallen (95 op de 100) niet zo. U loopt een vergroot risico op erfelijke darmkanker als meerdere familieleden darm- en/of baarmoederkanker hebben of hebben gehad. Ook heeft u een vergrote kans als een of meer familie vóór hun 50ste darmkanker kregen. Lees wat u kunt doen als er darmkanker in de familie voorkomt of doe de familiecheck van de Maag Lever Darm Stichting.

Hoe ontstaat (dikke)darmkanker?

Het lichaam is opgebouwd uit cellen. Het lichaam maakt voortdurend nieuwe cellen aan om te kunnen groeien en om beschadigde, verouderde en dode cellen te kunnen vervangen. Dat heet celdeling. Als u ouder wordt kunnen cellen onherstelbaar beschadigd raken. Dat gebeurt soms vanzelf, en soms door de invloed van bijvoorbeeld roken, verkeerde voeding of alcohol. Daardoor raakt het evenwicht tussen celgroei en celdood verstoord. De overmatige celdeling die dan ontstaat leidt tot een tumor (gezwel). Een tumor kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Een goedaardige tumor noemen we een poliep.

Huisarts doet het eerste onderzoek

Als u klachten heeft, zal de huisarts met een eerste onderzoek proberen uit te vinden waar de klachten vandaan komen. Dat gebeurt meestal met een rectaal toucher: de huisarts onderzoekt dan met een vinger de binnenkant van de darm, via de anus. Eventueel volgt er ook nog een bloedonderzoek, om eventuele bloedarmoede op te sporen. Dit komt namelijk vaak voor bij darmkanker.

Endoscopie

Bij een verwijzing naar het ziekenhuis wordt u onderzocht door een internist of maag-darm-leverarts. Dat gebeurt in de regel met een kijkonderzoek waarbij de arts met een endoscoop (een flexibele buis met camera) in de darmen kijkt via de anus. Dat onderzoek heet een coloscopie. Is de diagnose darmkanker, dan volgt er onderzoek naar mogelijke uitzaaiingen.

Darmpoliepen relatief goed te verwijderen

Darmkanker begint meestal als een poliep, een bultje in de wand van de dikke darm. Als de poliepen nog klein zijn, is er meestal geen operatie nodig. Ze kunnen doorgaans meteen tijdens het endoscopisch onderzoek verwijderd worden. Bij grote poliepen is vaker een operatie nodig.

Behandeling darmkanker

Op het moment dat er darmkanker is gevonden, maakt de arts een behandelplan. Dat gebeurt op basis van onder meer:

• De locatie van de tumor.
• De grootte van de tumor.
• Mogelijke uitzaaiingen.
• Uw conditie.

De meeste mensen krijgen een kijkoperatie waarbij de chirurg het stuk darm verwijdert waarin de tumor huist. Daarna maakt de chirurg de darmen weer aan elkaar vast. Er zijn nog veel meer behandelingen mogelijk (denk bijvoorbeeld aan bestraling of chemotherapie), afhankelijk uw specifieke situatie. Bekijk de uitgebreide informatie over de behandeling van darmkanker.

Overlevingskans darmtumor grootst zonder uitzaaiingen

Bij vroege ontdekking is de kans op overleven bij dikkedarmkanker redelijk goed. Zijn er (nog) geen uitzaaiingen, dan is de kans op volledige genezing na behandeling groot. Ook met uitzaaiingen is genezing mogelijk, al worden de kansen wel kleiner.
Ongeveer de helft van de mensen met uitgezaaide darmkanker leeft nog na één jaar. Na drie jaar is dat ongeveer een vijfde. Alle reden om uitzaaiingen zoveel mogelijk voor te zijn en bij mogelijke klachten direct naar de huisarts te gaan.

Uitzaaiingen meestal naar lever, longen en buikvlies

De periode tussen het ontstaan van een poliep en het uitgroeien tot kanker kan tien tot vijftien jaar duren. De darmkankercellen kunnen na verloop van tijd via de bloedbaan of lymfevaten bij andere delen van uw lichaam terechtkomen. Dat zijn uitzaaiingen. De gebieden waar de uitzaaiingen het vaakst worden aangetroffen zijn de lever, longen en het buikvlies.

Bevolkingsonderzoek darmkanker bevordert vroege signalering

In 2021 kregen 9411 mensen in Nederland de diagnose dikkedarmkanker. Het grootste deel van de patiënten (91%) was 55 jaar op ouder. Het aantal mensen dat darmkanker krijgt daalt sinds 2016, mede door de invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker.
Het Bevolkingsonderzoek Nederland nodigt iedereen tussen de 55 en 75 jaar elke twee jaar uit voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. Meedoen is kosteloos en vrijwillig. Het bevolkingsonderzoek bestaat uit een ontlastingstest die u zelf thuis kunt doen. Daarna onderzoekt het laboratorium of er bloed in de ontlasting zit. Dat zou te maken kunnen hebben met darmkanker of poliepen. Let wel: heeft u symptomen die zouden kunnen wijzen op darmkanker, wacht dan niet het onderzoek af maar maak een afspraak met uw huisarts.

Vroege diagnose darmtumor vergroot de overlevingskans

Heeft u een of meer van bovenstaande klachten en houden ze twee weken of langer aan? Dan is het raadzaam om naar de huisarts te gaan, want een vroege diagnose vergroot de kans op volledige genezing. Maak sowieso direct een afspraak bij bloed in de ontlasting. Hoe eerder darmkanker wordt herkend, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling. Het Catharina Ziekenhuis is gespecialiseerd in de vroege opsporing van darmkanker.

Diagnose darmkanker. Hoe nu verder?

De diagnose darmkanker zet uw leven op zijn kop. En ook het leven van uw naasten. Maar u staat er niet alleen voor. Het Catharina Ziekenhuis is een zogenoemd tertiair verwijscentrum voor complexe darmkankeroperaties en daarmee het gespecialiseerde centrum in deze regio. Dat wil zeggen dat patiënten uit andere ziekenhuizen voor hun, vaak complexe, behandeling worden doorverwezen.

Onze specialisten staan voor u klaar om uw vragen te beantwoorden en met u mee te denken. Hoewel het moeilijk te voorspellen is hoe uw behandelplan eruit gaat zien, zullen zij al hun expertise en ervaring inzetten om u de allerbeste zorg te geven.

Eén aanspreekpunt

Omdat het wellicht niet altijd duidelijk is bij wie u terechtkunt met uw vragen, werkt het Catharina Ziekenhuis met één vast aanspreekpunt: de casemanager. Dat is een ervaren verpleegkundige die voor u klaarstaat tijdens het hele behandeltraject.