Alvleesklierkanker: de mogelijke behandelingen

De behandeling van alvleesklierkanker in het kort:

• Alvleesklierkanker wordt vaak in een laat stadium ontdekt. Daardoor is het moeilijk te behandelen.
• Een operatie is alleen zinvol als de hele tumor weggehaald kan worden en er geen uitzaaiingen zijn.
• 1 op de 5 patiënten komt in aanmerking voor een operatie.
• Alvleesklierkanker is vaak niet te genezen. De behandeling is dan gericht op het afremmen van de ziekte en verlichten van klachten.

Vroeg stadium alvleesklierkanker: operatie soms mogelijk

Een operatie is vaak de eerste behandeling als de kanker nog niet is uitgezaaid en zich in een vroeg stadium bevindt. Tijdens de operatie wordt de tumor verwijderd. De alvleesklier ligt diep in de buikholte, achter de darmen en de maag en te midden van belangrijke bloedvaten. Dat maakt de operatie ingewikkeld.

Het Catharina Kanker Instituut (CKI) is een expertisecentrum binnen het ziekenhuis op het gebied van alvleesklierkanker. In 2022 deden onze specialisten meer dan 50 alvleesklierkankeroperaties, terwijl 20 het wettelijk minimum per jaar is. Zij maken gebruik van de nieuwste technieken, zoals een operatierobot. Het voordeel daarvan is dat er geen grote wond gemaakt wordt tijdens de operatie en het herstel sneller kan gaan. U leest meer informatie over alvleesklierkankeroperaties op thuisarts.nl.

Chemotherapie voor of na operatie

Een operatie geeft een kans op genezing. Om die kans te vergroten wordt voor of na de operatie vaak nog een behandeling met chemotherapie gegeven. Dat is een behandeling met medicijnen die de kankercellen doden of de celdeling remmen. Een kuur bestaat uit een behandeling en tussendoor enkele weken rust om te herstellen. Daarna wordt de kuur vaak herhaald. Chemotherapie is een behandeling die ingrijpend kan zijn en bijwerkingen kan geven. Of u daar met uw arts voor kiest, hangt af van uw lichamelijke conditie en uw wensen.

Bestraling voor of na operatie

Indien nodig krijgt u voor of na de operatie bestraling (ook wel: radiotherapie). Bij bestraling worden de kankercellen met gerichte straling vernietigd. De gezonde cellen worden daarbij zoveel mogelijk gespaard. Het Catharina Ziekenhuis heeft als een van de weinige ziekenhuizen in de regio een afdeling Radiotherapie. 

Chemoradiotherapie

Het kan ook zijn dat de arts een combinatie van chemotherapie en bestraling voorstelt: chemoradiotherapie (ook wel: chemoradiatie). Het doel daarvan is om de tumor kleiner te maken, zodat de arts deze makkelijker kan wegsnijden. Ook wordt de kans kleiner dat de kanker na de operatie terugkomt.

Chemotherapie/bestraling bij uitgezaaide alvleesklierkanker

Bij 3 van de 4 patiënten met alvleesklierkanker is de ziekte op het moment van de diagnose al in een gevorderd stadium. De tumor is dan al doorgegroeid in uw omliggende bloedvaten en/of organen. Of er zijn uitzaaiingen op een andere plek in uw lichaam. Genezing is dan vaak niet meer mogelijk. U komt dan in aanmerking voor een palliatieve behandeling met chemotherapie, bestraling of beide. Een palliatieve behandeling is een behandeling die u niet geneest, maar die wel uw leven kan verlengen en/of uw klachten kan verlichten.

Casemanager: vast aanspreekpunt tijdens uw behandeltraject

De diagnose alvleesklierkanker zet uw leven op zijn kop. Er komt veel op u af. Als u onder behandeling bent bij het Catharina Ziekenhuis krijgt u een eigen casemanager. Dit is een ervaren verpleegkundige die u tijdens uw hele behandeltraject begeleidt en ondersteunt. Zo heeft u een vast aanspreekpunt bij wie u terechtkunt met al uw vragen over uw behandeling.

Persoonlijk behandelplan

Op basis van de diagnose maken de specialisten een persoonlijk behandelplan voor u. Dit gebeurt tijdens een multidisciplinair overleg (MDO). Dat is een vergadering waarbij verschillende medische specialisten van meerdere ziekenhuizen samenkomen om uw behandelplan te bespreken. Samen bepalen zij welke behandelingen het best passen bij uw situatie. De kennis van elk specialisme nemen ze daarbij mee.

Onderdeel van het behandelplan is Samen beslissen. Als u kanker heeft, neemt u in korte tijd moeilijke beslissingen die directe gevolgen hebben voor uw leven op korte en of lange termijn. U bespreekt uw situatie en voorkeuren samen met uw arts. Uiteindelijk beslist u wat voor u de beste behandeling is.

Ondersteunende zorg bij alvleesklierkanker

Kanker heeft grote invloed op uw leven. In ons ziekenhuis bieden wij daarom ondersteuning op verschillende gebieden, zoals psychosociale hulp, voedingsadvies, fysiotherapie of palliatieve zorg. Geen behandelingen die de ziekte bestrijden, maar die klachten verlichten of de kwaliteit van leven verbeteren. Dit kan zijn tijdens, maar ook na uw behandeling. Uw casemanager helpt u graag verder als u vragen heeft over deze ondersteunende zorg.

Samenwerking voor nog betere zorg

Door verschillende samenwerkingen werken we aan topkwaliteit zorg binnen en buiten de regio.

• Wekelijks bespreken de artsen uit de zes ziekenhuizen in de regio alle patiënten met alvleesklierkanker in een multidisciplinair overleg. Het gaat – naast het Catharina Ziekenhuis – om het Anna Ziekenhuis, Bernhoven, Elkerliek, Máxima MC en SJG Weert.
• Om de week hebben onze artsen multidisciplinair overleg met het Universitair Medisch Centrum Amsterdam (UMC) en het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC). Hierbij bespreken zij elkaars patiënten en ingewikkelde ziektebeelden.
• Onze specialisten werken op het gebied van alvleesklierkanker nauw samen met het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG).
  Prof. dr. de Hingh van ons ziekenhuis is een van de oprichters van de DPCG. Hij zit in de wetenschappelijke commissie die vier keer per jaar bijeenkomt en veel onderzoek verricht.
  Prof. dr. Luyer is lid van de Europese Minimaal Invasieve Pancreas Society (E-MIPS). Hij organiseert samen met het Amsterdam UMC jaarlijks een cursus voor chirurgen over kijkoperaties en operaties met robot.

Wetenschappelijk onderzoek alvleesklierkanker 

Onze specialisten doen veel onderzoek naar alvleesklierkanker. We vinden het belangrijk dat de behandeling steeds verder verbetert. We behandelen regelmatig patiënten in studieverband. Ook kunnen patiënten meedoen aan wetenschappelijke studies (trials). Informeer hiernaar bij uw behandelend arts of uw casemanager. Ons ziekenhuis doet mee aan het Deltaplan Alvleesklierkanker, een landelijk samenwerkingsverband om wetenschappelijk onderzoek naar alvleesklierkanker te versnellen.

Onderzoek naar AI bij alvleesklierkanker

Kunstmatige intelligentie (AI) biedt veel mogelijkheden om kankeronderzoek en -behandelingen verder te verbeteren. Het kan bijvoorbeeld helpen om nauwkeurigere echo’s en scans te maken. Dat is belangrijk voor de diagnose en behandeling. In een samenwerking met TU/e, Philips en het Catharina Ziekenhuis (Eindhoven MedTech Innovation Center (e/MTIC) wordt hier onderzoek naar gedaan. Uiteindelijk willen we met AI:

• tumoren in de alvleesklier eerder opsporen;
• voorspellen hoe de tumor reageert op behandeling;
• 3D-technieken ontwikkelen die helpen bij ingewikkelde alvleesklieroperaties.