Lees voor

Woordenlijst

Woord / Afkorting	Uitleg	Meer
AAA (Aneurysma Aorta Abdominalis)	Een verwijding van de grote buikslagader. Kan gevaarlijk zijn als het scheurt.	Meer info
ACS (Acuut Coronair Syndroom)	Ernstige hartproblemen door slechte bloedtoevoer naar het hart. Synoniem: Hartaanval/hartinfarct.	Meer info
AF (Atrial Fibrilleren)	Hartritmestoornis. De bovenste hartkamers, de boezems, trillen snel en onregelmatig; daardoor klopt het hart onregelmatig. Synoniem: boezemfibrilleren.	Meer info
Alvleesklier / Pancreas	Klier in de buik die insuline en spijsverteringssappen maakt. In het ziekenhuis behandelen we veel Alvleesklierkanker.	Meer info
Anamnese	Het vragen van een arts of verpleegkundige naar je klachten en gezondheidsgeschiedenis.
Anatomie	De bouw en structuur van het lichaam en de organen.
Anesthesie	Het verdoven of in slaap brengen van een patiënt voor een operatie.
Anesthesist	Dokter die de patiënt verdovingen geeft en de vitale functies controleert tijdens een operatie.	Meer info
Apotheek	Afdeling waar medicijnen worden klaargezet voor patiënten.	Meer info
Auscultatie	Luisteren naar geluiden van het hart, de longen of darmen met een stethoscoop.
Bacterie	Heel klein organisme; sommige zijn goed, andere kunnen ziek maken.
Benigne	Goedaardig; bijvoorbeeld een tumor die niet uitzaait.
Biopsie	Afname van een klein stukje weefsel om te onderzoeken.
Bloeddruk	De druk van het bloed tegen de wanden van de bloedvaten.	Meer info
Bloedgroep / Rhesus (Anti-D)	Classificatie van bloed, belangrijk bij transfusies of zwangerschap.
Bloedsuiker	Hoeveel suiker er in het bloed zit; belangrijk voor energie en gezondheid.
Box	Korte naam voor een patiëntenkamer op de afdeling; hier houden we u extra goed in de gaten.
Boezemfibrilleren	Synoniem van AF (Atrial Fibrilleren) → zie AF voor uitleg.
Bronchitis	Ontsteking van de luchtwegen waardoor hoesten en benauwdheid ontstaan.
Buikholte / Abdomen	Ruimte in het lichaam waarin de maag, darmen en andere organen zitten.
Calor	Warmte; bijvoorbeeld bij ontsteking kan een plek warm aanvoelen.
Cardiologie	Afdeling van het ziekenhuis die zich bezighoudt met het hart en de bloedvaten.
Chirurg	Dokter die operaties uitvoert en patiënten na de operatie controleert.	Meer info
Chronisch	Langdurig of blijvend; bijvoorbeeld een ziekte die niet overgaat.
Complicatie	Onverwacht probleem dat kan optreden bij ziekte of behandeling.
Congenitaal	Aangeboren; iets wat iemand vanaf de geboorte heeft.
Conservatieve therapie	Behandeling zonder operatie, zoals medicijnen of fysiotherapie.
Constitutie	Fysieke gesteldheid of bouw van een persoon.
Controle	Terugkomen bij de arts voor een check van gezondheid of behandeling.
Couveuse	Speciale wieg met warmte en zuurstof voor te vroeg geboren of zieke baby’s.	Meer info
CT / CT-scan	CT staat voor computertomografie (Engels: computed tomography). Het is een onderzoek met röntgenstraling; de scanner maakt veel dunne plaatjes van uw lichaam. Samen vormen die een scherp 3D-beeld. U ligt stil op een tafel die door een ring schuift. Soms krijgt u contrastvloeistof zodat we bepaalde organen beter zien.
CVA	Staat voor cerebrovasculair accident; in het Nederlands spreken we vaak over beroerte, herseninfarct of hersenbloeding. Er gaat iets mis met de bloedtoevoer in de hersenen. Dat kan op twee manieren: Herseninfarct – een bloedvat raakt verstopt; Hersenbloeding – een bloedvat scheurt. Klachten zijn vaak plots: scheve mond, verlamde of tintelende arm of been, onduidelijke spraak of niet uit woorden komen, soms een plotselinge erge hoofdpijn. Bel 112 bij deze signalen.
Def.	Afkorting voor definitie of tekort.
Deficiëntie	Tekort aan iets, zoals vitamines of mineralen.
Dermoïd	Goedaardige cyste of tumor die uit verschillende weefsels bestaat.
Diabetes	Suikerziekte; te veel suiker in het bloed door onvoldoende insuline.
Dieet	Voeding aangepast aan ziekte of gezondheid.
Differentiaal diagnose	Lijst van mogelijke oorzaken voor een klacht of ziekte.
Dolor	Pijn; wordt vaak gebruikt in medische verslagen.
Dossier	Verzameling van medische gegevens van een patiënt.
Drainage	Afvoeren van vocht of pus uit een wond of lichaamsholte.
Donor	Iemand die organen, weefsel of bloed geeft aan iemand anders.
Dialyse (Hemodialyse)	Behandeling waarbij afvalstoffen uit het bloed worden gehaald als de nieren dat niet goed doen.	Meer info
ECG / E.C.G. (Elektrocardiogram)	Onderzoek van de elektrische activiteit van het hart; met stickers op de borst, armen en soms benen meten we hoe uw hart klopt. Het onderzoek is kort en pijnloos; het laat bijvoorbeeld ritme- of geleidingsproblemen	Meer info
EEG / E.E.G. (elektro-encefalogram)	Onderzoek van de elektrische activiteit van de hersenen; we plakken kleine elektroden op uw hoofd. U ligt of zit stil tijdens de meting. Het onderzoek is pijnloos; zo kan de arts stoornissen in de hersenactiviteit opsporen.
Ectomie / Resectie	Operatieve verwijdering van een orgaan of deel van weefsel.
Emla-pleister	Verdovende pleister op de huid om prikken of kleine ingrepen minder pijnlijk te maken.
Enteraal	Voeding via het maag-darmkanaal, bijvoorbeeld sondevoeding.
EUG (Extra-Uteriene Graviditeit)	Zwangerschap buiten de baarmoeder, bijvoorbeeld in de eileider. Kan gevaarlijk zijn.
Exacerbatie	Plotselinge verergering van klachten of ziekte.
Excisie	Operatieve verwijdering van een klein stukje weefsel of tumor.
Extirpatie	Volledige chirurgische verwijdering van een orgaan of weefsel.
Endoscopie	Een endoscopie is een onderzoek waarbij de dokter met een dunne buigzame slang met camera in je lichaam kijkt om te zien of alles gezond is. Zo kan de dokter problemen ontdekken of kleine behandelingen doen zonder operatie.
Epilepsie	Aandoening waarbij iemand herhaalde aanvallen of stuipen kan krijgen door tijdelijke verstoring van de hersenactiviteit.
Follikel	Klein blaasje in de eierstok waar een eitje in rijpt.
Fysiotherapie	Behandeling van het lichaam met oefeningen, massage of apparaten om beweging en kracht te verbeteren.	Meer info
Fractuur	Botbreuk; een bot dat gebroken of gescheurd is.
Botbreuk	Synoniem van Fractuur → zie Fractuur voor uitleg.
Faryngitis	Keelontsteking; vaak pijnlijk en kan gepaard gaan met koorts.
Gastro-enteritis	Maag-darmontsteking veroorzaakt door een virus of bacterie, met misselijkheid, diarree of braken.
Gleason-score	Schaal om de agressiviteit van prostaatkanker aan te geven.
Grafie	Afkorting die gebruikt wordt voor het maken van een afbeelding of foto, bijvoorbeeld röntgenfoto.
Hartaanval/Hartinfarct	zie ACS; Ernstige hartproblemen door slechte bloedtoevoer naar het hart.
HIPEC	Behandeling waarbij verwarmde chemotherapie direct in de buikholte wordt toegediend na operatie van kanker.
Hematogeen	Verspreiding via het bloed.
Hersenbloeding	Synoniem van CVA → zie CVA voor uitleg.
Herseninfarct	Synoniem van CVA → zie CVA voor uitleg.
Iatr [iater]	Woorddeel dat “arts” betekent; bijvoorbeeld pediater is een kinderarts.
ICU (Intensive Care Unit)	Afdeling voor ernstig zieke patiënten die continue zorg nodig hebben.	Meer info
Implantaat	Medisch hulpmiddel dat in het lichaam wordt geplaatst, bijvoorbeeld een heupprothese of pacemaker.
Incisie	Snede in de huid of weefsel tijdens een operatie.
Incubatietijd	Tijd tussen het oplopen van een infectie en het verschijnen van de eerste klachten.
Indicatie	Reden of aanleiding voor een behandeling of onderzoek.
Infaust	Slechte vooruitzichten; ziekte of toestand met weinig kans op herstel.
Infectie	Besmetting door bacteriën, virussen of andere ziekteverwekkers.
Infuus	Slangetje in een bloedvat om vocht, medicijnen of voeding toe te dienen.
Inspectie	Kijken naar een lichaamsdeel of wond om te beoordelen hoe het erbij staat.
Insuline	Hormoon dat helpt de bloedsuiker te verlagen.
Intoxicatie	Vergiftiging; bijvoorbeeld door medicijnen of alcohol.
Intracutaan	In de huid ingebracht, bijvoorbeeld een injectie vlak onder de huid.
Intramusculair	In de spier ingebracht, bijvoorbeeld een spierinjectie.
Intraveneus	In een bloedvat ingebracht, bijvoorbeeld medicatie via een infuus.
IORT (Intra Operatieve Radiotherapie)	Radiotherapie direct tijdens een operatie toegediend op een tumorgebied.
Itis	Wordt toegevoegd aan een orgaan om ontsteking aan te duiden, bijvoorbeeld appendicitis (ontsteking blindedarm).
IVF (In Vitro Fertilisatie)	Bevruchting van een eicel buiten het lichaam, waarna het embryo in de baarmoeder wordt geplaatst.
Jaarcontrole	Controleafspraak die eenmaal per jaar plaatsvindt om de gezondheid te checken.
Jicht	Ontsteking van het gewricht door ophoping van urinezuurkristallen, vaak pijnlijk.
Jodiumallergie	Allergische reactie op jodiumhoudende contrastmiddelen bij onderzoeken.
Jodiumcontrast	Vloeistof met jodium die gebruikt wordt bij scans om bloedvaten of organen beter zichtbaar te maken.
Katheter / Blaaskatheter	Slangetje in de blaas om urine af te voeren.
Keizersnede (Sectio)	Operatie waarbij een baby via een snee in de buik en baarmoeder wordt gehaald.
KNO	Keel-, neus- en oorarts of de afdeling waar deze artsen werken.
KNO-arts	Arts gespecialiseerd in keel, neus en oor.
Kolven	Kolven betekent dat je moedermelk uit je borst laat halen, met een kolfapparaat of met de hand, zodat je de melk kunt bewaren of geven als je baby niet aan de borst kan drinken.
Kraamzorg	Verzorging en begeleiding van moeder en baby rondom de bevalling thuis of in het ziekenhuis.
Laesie	Beschadiging of afwijking van een weefsel of orgaan, bijvoorbeeld een wond of tumor.
Laparoscopie	Operatie via kleine sneetjes met behulp van een camera en instrumenten.
Laparotomie	Open buikoperatie via een grote snee in de buikwand.
Lockje	Speciaal infuus of katheter met een afsluitmechanisme om infecties te voorkomen.
Lymfeklier / Lymfeklierkanker	Lymfeklier: onderdeel van het afweersysteem. Lymfeklierkanker: kwaadaardige tumor in de lymfeklieren.
Lymfeklierscintigrafie	Onderzoek waarbij u een kleine hoeveelheid radioactieve vloeistof krijgt; we maken daarna foto’s van de lymfeklieren.
Lymfogeen	Verspreiding via de lymfevaten.
Lysis	Opheffen of oplossen van bijvoorbeeld een stolsel of verkleving.
Malacie	Woorddeel dat “verweking” of “zachter worden van weefsel” betekent.
Malaise	Algemeen gevoel van ongemak of ziek zijn.
Maligne	Kwaadaardig; bijvoorbeeld een tumor die kan uitzaaien.
Medicatie	Geneesmiddelen die een ziekte behandelen of klachten verlichten.
Megalie	Woorddeel dat “vergroting” betekent; bijvoorbeeld hepatomegalie is een vergrote lever.
Metastase	Uitzaaiing van kanker naar andere plekken in het lichaam.
Mictie	Plassen of urinelozing.
Monitor	Apparaat dat bijvoorbeeld hartslag, bloeddruk of zuurstof in het bloed meet.
Morbus	Latijnse term voor ziekte; vaak gebruikt in medische terminologie.
Narcose	Toestand van verdoving of slaap tijdens een operatie.
Nuchter	Zonder eten of drinken voorafgaand aan een onderzoek of operatie.
OAT (Oligo-Astheno-Teratozoöspermie)	Aantal, beweging en vorm van zaadcellen zijn minder goed; dit kan de vruchtbaarheid verlagen.
Observatie	Het nauwkeurig volgen van een patiënt om de gezondheid te beoordelen.
Obstipatie	Verstopping van de darmen waardoor het moeilijk is om ontlasting te hebben.
Obstructie	Afsluiting of blokkade van een orgaan of bloedvat, waardoor het functioneren belemmerd wordt.
Oraal	Via de mond, bijvoorbeeld medicatie die je moet innemen.
Orthopeed	Dokter die gespecialiseerd is in botten, gewrichten en spieren.
Ose, Pathie	Woorddelen die een aandoening of ziekte aangeven; bijvoorbeeld artrose is slijtage van een gewricht, neuropathie is een zenuwaandoening.
Ovarium	Eierstok; orgaan waarin eicellen rijpen.
Palpatie	Voelen of aanraken van een lichaamsdeel om afwijkingen te onderzoeken.
Papillon-behandeling	Een vorm van bestraling die heel plaatselijk wordt gegeven, dicht op het te behandelen gebied. Deze behandeling is bedoeld voor kleine tumoren; de arts legt uit of dit voor u geschikt is.
Parenteraal	Voeding of medicatie die buiten het maag-darmkanaal wordt toegediend, bijvoorbeeld via een infuus.
Penie	Woorddeel dat “tekort” betekent; bijvoorbeeld leukopenie is een tekort aan witte bloedcellen.
Plegie / Paralyse	Verlamming van een spier of lichaamsdeel.
Profylaxe	Preventieve maatregel om ziekte of complicatie te voorkomen, zoals vaccinatie.
Prognose	Vooruitzicht of verwachting van herstel bij een ziekte.
Progressief	Geleidelijk erger wordend, bijvoorbeeld een ziekte die langzaam verergert.
Prothese	Medisch hulpmiddel dat een ontbrekend lichaamsdeel vervangt, bijvoorbeeld een kunstheup of kunstarm.
Psychisch	Alles wat te maken heeft met de geest, gevoelens of gedrag.
Psychosomatose	Klachten in het lichaam die veroorzaakt of versterkt worden door psychische factoren.
Punctie	Doorprikken van een orgaan of holte om vocht of weefsel af te nemen voor onderzoek.
Radiotherapie	Behandeling van kanker met röntgenstraling om kankercellen te vernietigen.
Recidief	Het terugkomen van een ziekte of klacht na eerdere genezing.
Rectaal	Via de endeldarm, bijvoorbeeld een medicijn of onderzoek.
Remissie	Periode waarin een ziekte tijdelijk minder actief of verdwenen is.
Röntgenfoto	Foto van het lichaam met röntgenstraling om botten en organen te bekijken.
Rubor	Roodheid van de huid, bijvoorbeeld bij ontsteking.
Saturatie	Hoeveelheid zuurstof in het bloed.
Sclerose / Fibrose	Verharding of littekenvorming van weefsel of organen.
Scope / Scoop	Kijkonderzoek met een dunne buis met camera; bijvoorbeeld endoscopie.
Scopie	Onderzoek van een orgaan of holte met een camera of endoscoop.
Somatisch	Alles wat te maken heeft met het lichaam, niet met de geest.
Sonde	Slangetje om voeding, medicijnen of vocht in of uit het lichaam te brengen.
Stenose	Vernauwing van een bloedvat of orgaan.
Steriel	Volledig schoon, zonder bacteriën of andere ziekteverwekkers.
Stethoscoop	Instrument om te luisteren naar het hart, de longen of darmen.
Stomie	Chirurgisch gemaakte uitgang van een orgaan naar de huid, bijvoorbeeld een stoma van de darm of blaas.
Subcutaan	Onder de huid, bijvoorbeeld een injectie of implantaat.
Symptoom	Klacht of verschijnsel dat op een ziekte wijst.
Syndroom	Verzameling van symptomen die samen een ziekte of aandoening vormen.
Terminale patiënt	Patiënt met een ziekte die niet meer te genezen is en waarbij het levenseinde nabij is.
Tomie	Insnede of openen van een orgaan; bijvoorbeeld tracheotomie is een opening in de luchtpijp.
Toxines	Giftige stoffen die door bacteriën, planten of dieren geproduceerd kunnen worden.
Trauma	Lichamelijk of geestelijk letsel door een ongeluk, val of ingrijpende gebeurtenis.
Tumor	Zwelling of gezwel, kan goedaardig of kwaadaardig zijn.
Urineonderzoek	Onderzoek van urine om ziektes of afwijkingen te ontdekken, bijvoorbeeld suiker of bacteriën.
Urologie	Medisch specialisme dat zich bezighoudt met de urinewegen en mannelijke geslachtsorganen.
Visite	Ronde van artsen en verpleegkundigen bij de patiënt om de gezondheid te bespreken en afspraken te maken.
Vaccinatie	Inenting die het lichaam beschermt tegen een infectieziekte.
Veneus	Wat betreft de aders of het bloed dat terug naar het hart stroomt.
Ventrikel	Holte; kan een hartkamer of een hersenkamer zijn. Dat hangt af van de rest van de tekst er omheen.
Vermoeidheid	Gevoel van moe zijn, weinig energie hebben, vaak bij ziekte of herstel.
Wond	Beschadiging van de huid of onderliggende weefsels door snijden, branden of val.
Wondinfectie	Infectie van een wond, vaak met roodheid, pus en pijn.
Zusterpost	Verpleegpost; de plek waar verpleegkundigen werken en u zich kunt melden.
Zuurstof	Gas dat nodig is om te ademen; soms extra toegediend aan patiënten via zuurstofmasker of neusbril.