Blaaskanker: oorzaak, symptomen, levensverwachting
Blaaskanker is een kwaadaardige tumor in de blaas. Omdat er in het begin geen klachten zijn, wordt de ziekte vaak pas laat ontdekt. Als de tumor groeit, kunt u last krijgen van bloed in uw urine of pijn bij het plassen. De overlevingskansen bij blaaskanker zijn de laatste jaren iets verbeterd.
Blaaskanker in het kort:
- De medische term voor blaaskanker is urotheelcelcarcinoom.
- Jaarlijks krijgen ongeveer 6.800 mannen en vrouwen in Nederland de diagnose.
- Symptomen zijn onder meer vaak moeten plassen, aandrang hebben om te plassen, bloed in de urine of chronische blaasontsteking.
- Blaaskanker groeit meestal langzaam. In het begin zijn er weinig of geen klachten.
Wat is blaaskanker?
Bij blaaskanker is er sprake van een kwaadaardige tumor in de blaas. Meestal ontstaat de tumor in het slijmvlies aan de binnenkant van de blaas. Dat slijmvlies heet het urotheel. Kanker in de blaas wordt daarom ook wel urotheelcelcarcinoom genoemd. Blaaskanker komt 3 keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Er zijn verschillende soorten blaaskanker. 75 procent van de patiënten heeft oppervlakkige blaaskanker, 25 procent heeft spier-invasieve blaaskanker. Bij spier-invasieve blaaskanker is de tumor doorgegroeid in de spierlaag van de blaas. De behandelingen en de vooruitzichten verschillen bij de soort blaaskanker.
Blaaskanker: het vaakst bij mensen van 55 jaar en ouder
In 2023 kregen 6.808 mensen in Nederland te horen dat ze blaaskanker hebben. Het aantal patiënten stijgt al decennia door de vergrijzing: in 1989 waren het er 3.413. Bijna 95 procent van de patiënten die de diagnose krijgt, is 55 jaar of ouder. Mannen krijgen de diagnose 3 keer vaker dan vrouwen.
Klachten bij blaaskanker
Blaaskanker geeft in het beginstadium meestal geen of weinig klachten. Dat maakt het lastig om blaaskanker tijdig te herkennen en te behandelen. Mogelijke symptomen zijn:
- vaak moeten plassen
- aandrang hebben om te plassen
- pijn bij het plassen
- buikpijn
- korte hevige pijn in de buik
- bloed in de urine, zonder dat er andere klachten zijn
- chronische blaasontsteking
Oorzaak en risicofactoren blaaskanker
Het is meestal niet duidelijk wat de precieze oorzaak is van blaaskanker. Er zijn wel factoren die het risico op blaaskanker verhogen:
- Roken: nicotine irriteert de blaaswand, waardoor het slijmvlies aangetast kan worden. Roken is de oorzaak bij drie tot vier van de tien mensen met blaaskanker.
- Blootstelling aan schadelijke stoffen: via urine komen schadelijke stoffen in de blaas terecht. Die stoffen irriteren de blaaswand en dat kan tot kanker leiden. Van sommige stoffen is bekend dat ze de kans op blaaskanker vergroten. Bijvoorbeeld aromatische aminen, die vroeger veel gebruikt werden bij de productie van plastic en rubber en in de textiel- en verfindustrie.
- Langdurige irritatie van de blaas: mensen die vaker last hebben van nierstenen, blaasontstekingen of lange tijd een blaaskatheter hebben gehad (meer dan 10 jaar), hebben een grotere kans op blaaskanker.
- Erfelijkheid: in zeer zeldzame gevallen krijgt iemand daardoor blaaskanker. Dat zijn meestal mensen met het Lynch-syndroom; een erfelijke ziekte waardoor de kans op sommige soorten kanker groter is.
Blaaskanker: levensverwachting hangt af van stadium
De vooruitzichten en behandelmogelijkheden bij blaaskanker zijn afhankelijk van het stadium waarin de ziekte wordt ontdekt. Het stadium zegt iets over de plek en grootte van de tumor. Maar ook of er sprake is van een oppervlakkige blaaskanker of een spier-invasieve tumor. Bij een oppervlakkige blaaskanker leeft meer dan 90 procent van de patiënten nog na 5 jaar. Bij patiënten met een spier-invasieve tumor is dat 37 procent.
Stadia van blaaskanker
We onderscheiden bij blaaskanker verschillende stadia. Uw arts kan u vertellen welk stadium blaaskanker u hebt.
- Niet-spier-invasieve blaaskanker (oppervlakkige blaaskanker)
- Stadium Ta blaaskanker
Een Ta-tumor zit alleen in het slijmvlies van de blaas. - Stadium CIS blaaskanker
De tumor zit in het slijmvlies van de blaas, maar de kans dat de tumor uiteindelijk in de spierlaag groeit (en zo spier-invasieve blaaskanker wordt), is groter dan bij een Ta-tumor. - Stadium T1 blaaskanker
De tumor zit in het slijmvlies van de blaas en in de bindweefsellaag van de blaas.
- Stadium Ta blaaskanker
- Spier-invasieve blaaskanker
- Stadium T2 blaaskanker
De tumor groeit in de spierlaag van de blaas. - Stadium T3 blaaskanker
De tumor groeit in de spierlaag van de blaas tot aan het omliggende vetweefsel. - Stadium T4 blaaskanker
De tumor groeit door de wand van de blaas heen in de prostaat, de baarmoeder, de vagina, de buikwand of de wand van het bekken.
- Stadium T2 blaaskanker
De kans op uitzaaiingen is klein bij niet-spierinvasieve blaaskanker.
Overlevingskans blaaskanker
Van alle mensen met een oppervlakkige blaaskanker leeft meer dan 90 procent na 5 jaar nog. Bij spier-invasieve blaaskanker ligt dat aantal op 37 procent. De overlevingskansen zijn onder meer afhankelijk van hoe ver de kanker zich al heeft ontwikkeld op het moment van de diagnose. Op de website van het Integraal Kankercentrum Nederland vindt u meer cijfers over de levensverwachting van mensen met blaaskanker.
Catharina Kanker Instituut (CKI): gespecialiseerd in blaaskanker
Het Catharina Kanker Instituut (CKI) in het ziekenhuis is het grootste instituut in Zuid-Nederland voor de behandeling van blaaskanker. Al uw behandelingen vinden plaats op dezelfde locatie. Uw zorgverleners kunnen daardoor snel met elkaar overleggen over uw behandeling.
Korte wachttijden: ook bij doorverwijzing vanuit ander ziekenhuis
U kunt op korte termijn in ons ziekenhuis terecht. Ook als u de diagnose in een ander ziekenhuis kreeg of als u op zoek bent naar een second opinion.
Medische informatie
Onderzoeken
Behandelingen
Zorgpad
De behandeling van blaaskanker bestaat uit verschillende stappen. Dit behandeltraject noemen wij een zorgpad. U bezoekt tijdens uw behandeling verschillende specialisten en afdelingen. Op deze pagina kunt u de belangrijkste stappen vinden die bij het zorgpad blaaskanker horen.
-
Onderzoek en diagnose blaaskanker
Het nieuws dat u misschien blaaskanker heeft, is ontzettend ingrijpend. U wilt natuurlijk zo snel mogelijk duidelijkheid. Om de diagnose blaaskanker te stellen, doen onze specialisten een aantal onderzoeken:
- cystoscopie
Bij dit onderzoek maakt de arts beelden van de binnenkant van de plasbuis en de blaas. Dat gebeurt met een dunne, holle buis met een lenzensysteem of minuscule digitale camera. De beelden worden direct op een monitor weergegeven. - bloedonderzoek
Er wordt wat bloed afgenomen, dat vervolgens wordt onderzocht op tumormarkers. Dat zijn stoffen die kunnen wijzen op kanker. - echografie
De blaas wordt zichtbaar gemaakt met geluidsgolven. Via een apparaatje op de huid brengen we onderliggende organen in beeld. - CT-IVP, een scan van de nieren en de blaas
Deze scan wordt gemaakt met röntgenstralen waarop de blaas en de nieren goed te zien zijn. - PET/CT-scan
De scan is een combinatie van een PET-scan en een CT-scan in één apparaat. Een CT-scanner geeft via röntgenstraling informatie over de structuur van weefsels. Een PET-scan geeft juist een beeld van de stofwisseling van weefsels. Kankercellen hebben altijd een afwijkende stofwisseling en zijn op de PET/CT-scan goed te herkennen.
- cystoscopie
-
Behandeling van blaaskanker: dit zijn de mogelijkheden
Er zijn verschillende behandeltrajecten voor blaaskanker:
- Verwijderen van de blaastumor via de plasbuis. Deze operatie noemen we ook wel een TURT: TransUrethrale Resectie van een Tumor. Transurethraal betekent dat de operatie via de plasbuis (urethra) wordt uitgevoerd. Resectie betekent dat we de tumor verwijderen.
- Behandeling voor blaaskanker die niet doorgroeit in de blaasspier. Deze behandeling bestaat uit controles en blaasspoelingen die de kans verkleinen dat tumoren groeien of terugkomen.
- Behandeling voor blaaskanker die doorgroeit in de blaasspier. Deze behandeling kan onder meer bestaan uit chemotherapie, bestraling, blaasverwijdering en het plaatsen van een stoma.
Lees hier verder over de mogelijke behandelingen van blaaskanker.
-
Ondersteunende zorg bij blaaskanker
Keuzehulp bij blaaskanker
Als u de diagnose blaaskanker krijgt, kan het zijn dat u een aantal keuzes moet maken. Dit doet u altijd in samenspraak met uw arts. Daarnaast zijn er handige testen die u kunnen helpen een keuze te maken en tegelijkertijd meer informatie geven.
- Als uw blaas moet worden verwijderd, krijgt u een stoma of een vervangblaas. Dit heeft allebei voor- en nadelen. Deze keuzehulp helpt u te kiezen wat het beste bij uw situatie past.
- Als u spier-invasieve blaaskanker zonder uitzaaiingen heeft, zijn er twee behandelmogelijkheden: het weg halen van de blaas of een combinatie van bestraling en chemotherapie. Deze keuzehulp helpt u te kiezen wat het beste bij uw situatie past.
Ondersteunende zorg
Het hebben van kanker heeft grote invloed op uw leven, op meerdere fronten. Bij het Catharina Ziekenhuis kunt u ondersteuning krijgen op verschillende gebieden, zoals psychosociale hulp, fysiotherapie of palliatieve zorg. Het gaat hierbij niet om behandelingen die de ziekte bestrijden, maar bijvoorbeeld om het verlichten van klachten of het verbeteren van de kwaliteit van leven. Dit kan zijn tijdens, maar ook na uw behandeling. Uw vaste aanspreekpunt kan u verder helpen als u vragen heeft over deze ondersteunende zorg.
Vragen over blaaskanker?
Bel 040 - 239 66 22
Onderzoek naar blaaskanker
Binnen het Catharina Ziekenhuis voeren onderzoekers voortdurend onderzoek uit naar verschillende vormen van kanker. Dit geldt ook voor blaaskanker. We behandelen dan ook regelmatig patiënten in studieverband, of patiënten hebben de mogelijkheid om mee te doen aan trials (wetenschappelijke studies). Informeer hiervoor bij uw behandelend arts of uw casemanager.
Voor blaaskanker loopt er een onderzoek waarbij we onderzoeken of een leefstijlprogramma voorafgaand aan de blaasverwijdering ervoor zorgt dat er minder kans is op complicaties. Dit onderzoek heet de ENHANCE studie.
Samenwerking in de regio
Om de best mogelijke zorg bij kanker te geven, werken onze specialisten samen met andere ziekenhuizen en zorgverleners.
- Op gebied van blaaskanker werken onze specialisten intensief samen met de artsen van het Anna Ziekenhuis en het Máxima MC. Er is elke week een multidisciplinair overleg (MDO) tussen onze ziekenhuizen.
- De verwijdering van de tumor via de plasbuis (TURT operatie) gebeurt in ons ziekenhuis en op meerdere plekken in de regio, zoals het Anna Ziekenhuis en het Máxima MC. Voor een blaasverwijdering (cystectomie) worden patiënten van deze centra doorverwezen naar ons ziekenhuis. Ook patiënten van het Elkerliek en het SJG Weert komen naar het Catharina Ziekenhuis voor een operatieve verwijdering van de blaas.
Meer informatie
U vindt meer informatie over blaaskanker op de volgende websites:
- kanker.nl
- KWF Kankerbestrijding
- Leven met blaas- of nierkanker
- Stichting DUOS (studies naar blaaskanker)
Heeft u vragen?
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen of zorgen? Neem dan contact op met het Catharina Kanker instituut, tel. 040 – 239 66 22.
Ontmoet onze specialisten
Specialisten
Veelgestelde vragen
-
Wat is de oorzaak van blaaskanker?
Roken kan een oorzaak zijn van blaaskanker, net als chronische urineweginfecties. Vroeger kwam blaaskanker ook voor bij mensen die werkten met giftige stoffen, zoals verf en lood. Blaaskanker komt voornamelijk voor bij mannen en vrouwen ouder dan 50 jaar. Er zijn bijna vier keer zoveel mannen als vrouwen met blaaskanker.
-
Welke stadia heeft blaaskanker?
Er zijn 5 stadia van blaaskanker. Het stadium hangt af van de plaats, de diepte van de kankercellen en eventuele uitzaaiingen.
- De kanker is heel lokaal en zit alleen in het slijmvlies van de blaas.
- De kanker zit ook in het bindweefsel van het blaasslijmvlies.
- De kanker is in het spierweefsel van de blaas doorgedrongen.
- De kanker is via het spierweefsel doorgedrongen naar het vetweefsel daaromheen.
- De kanker heeft zich uitgezaaid naar de lymfeklieren en/of weefsel en organen nabij de blaas, bijvoorbeeld de baarmoeder, vagina, prostaat of buikwand.
-
Zijn er verschillende vormen van blaaskanker zonder uitzaaiingen?
Er bestaan twee vormen van niet uitgezaaide blaaskanker:
- Niet-spierinvasief groeiende blaaskanker: deze vorm van blaaskanker is oppervlakkig. Niet-spierinvasief groeiende blaaskanker beperkt zich tot het slijmvlies of de bindweefsellaag van de blaas.
- Spierinvasief groeiende blaaskanker: bij deze vorm van blaaskanker groeien de kankercellen in of door de spierlaag van de blaas.
-
Heb ik een stoma nodig als ik blaaskanker heb?
Of u een stoma nodig heeft bij blaaskanker hangt af van meerdere factoren, zoals de grootte, de plaats en het stadium van de kanker. In sommige gevallen wordt blaaskanker behandeld met een operatie waarbij alleen de tumor wordt verwijderd. Als de kanker zich in een vergevorderd stadium bevindt of de blaas moet worden verwijderd, kan een stoma nodig zijn. Op deze pagina vindt u meer informatie over stomazorg.
Staat uw antwoord er niet bij, neem contact op.
Bel 040 - 239 66 22
