Maagkanker: oorzaken, symptomen, levensverwachting

Maagkanker in het kort:

• De meest voorkomende vorm van maagkanker is het adenocarcinoom.
• Jaarlijks krijgen ongeveer 1.000 mannen en vrouwen in Nederland de diagnose.
• Symptomen zijn onder meer onverklaarbaar gewichtsverlies, geen zin hebben in eten, vermoeidheid of zwakte, plakkerige ontlasting.
• Levensstijl speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van maagkanker.

Wat is maagkanker?

Bij maagkanker zit er een kwaadaardige tumor in de maag. Er bestaan verschillende soorten maagkanker, afhankelijk van het type weefsel waaruit de tumor ontstaat. De meest voorkomende vorm van maagkanker is het adenocarcinoom, met als belangrijkste typen het diffuse en intestinale adenocarcinoom. Andere tumorsoorten zijn zeldzaam (slechts 5 procent van de gevallen). De tumor in de maag kan steeds groter worden en zo door de maagwand heen groeien. Ook kunnen cellen van de tumor loslaten en zich op het buikvlies, of via bloedbaan of het lymfestelsel verspreiden door het lichaam. Daar kunnen ze uitgroeien tot nieuwe tumoren. Bijvoorbeeld in de lever, het buikvlies of de longen.

Maagkanker: het vaakst bij mensen van 60 jaar en ouder

In 2023 kregen 991 mensen in Nederland te horen dat ze maagkanker hebben. Het aantal patiënten in ons land neemt al jaren af. In 1989 waren het er bijvoorbeeld 2.010. Dit komt door een betere behandeling van de maagzweer en de helicobacter pylori, een bacterie die een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van maagkanker. Ruim 80 procent van de patiënten die maagkanker krijgt is 60 jaar of ouder. 40 procent van de patiënt is vrouw, 60 procent is man.

Oorzaken en risicofactoren maagkanker

Het is meestal niet duidelijk wat de precieze oorzaak is van maagkanker.

• De kanker kan ontstaan uit een poliep in de maag, maar het kan ook een gevolg zijn van een chronische ontsteking of zweer van het maagslijmvlies. Een langdurige infectie met de helicobacter pylori bacterie maakt de kans op maagkanker groter. Die bacterie kan in de maagwand overleven. Infecties met deze bacterie komen veel voor. Bij 30 procent van de Nederlanders boven de 60 jaar kan die worden gevonden.
• Leefstijl speelt ook een belangrijke rol bij het ontwikkelen van maagkanker. Roken, lange tijd dagelijks alcohol drinken, veel zout eten, en veel rood of bewerkt vlees eten vergroten ook de kans op maagkanker. Daarnaast is overgewicht een risicofactor.
• Een aantal medische aandoeningen kan het risico op maagkanker ook vergroten. Mensen van wie een deel van de maag verwijderd is, hebben een grotere kans op kanker in het deel van de maag dat over is gebleven. Een kleinere maag produceert minder maagzuur. Daardoor kunnen er meer bacteriën in de maag groeien. Dat kan het risico verhogen.
• Ongeveer 4 van de 100 mensen met maagkanker krijgt de ziekte door een erfelijke aanleg.

Symptomen maagkanker

Maagkanker geeft in het beginstadium meestal geen of weinig klachten. Dat maakt het lastig om maagkanker snel te herkennen en behandelen. Pas als de tumor groter wordt, nemen de klachten toe. Mogelijke symptomen zijn:

• Onverklaarbaar gewichtsverlies.
• Minder trek hebben in eten.
• Snel een vol gevoel hebben.
• (Stekende) pijn boven in de buik of rond het borstbeen.
• Brandend maagzuur en oprispingen.
• Misselijkheid en/of braken.
• Geen zin hebben in bepaald eten of drinken.
• Merken dat het voedsel niet wil zakken.
• Sneller buiten adem zijn.
• Braken van (een kleine hoeveelheid) bloed.
• Een zwarte, plakkerige ontlasting.

Maagkanker: levensverwachting hangt af van stadium

De vooruitzichten en behandelmogelijkheden bij maagkanker zijn afhankelijk van het stadium waarin de ziekte wordt ontdekt. Het stadium zegt iets over de grootte en uitbreiding van de tumor. Gemiddeld zijn er 5 jaar na de diagnose nog 23 van de 100 mensen in leven.

Zo bepalen we het stadium van maagkanker 

Om de uitbreiding van maagkanker te beschrijven, gebruiken we de zogenaamde TNM-indeling. Dit is een standaard systeem dat we ook voor andere vormen van kanker gebruiken. Hierbij kijken we naar:

• de tumor (T): hoe groot is de tumor en hoe ver is hij in de maagwand gegroeid?
• de lymfeklieren (N): zijn er uitzaaiingen in de lymfeklieren? Hoeveel en in welke lymfeklieren?
• de uitzaaiingen op afstand van de tumor (M): zijn er uitzaaiingen naar andere plekken in het lichaam? Bijvoorbeeld in de lever of het buikvlies.

Elk onderdeel krijgt een score. De combinatie van al die scores bepaalt welk stadium maagkanker u heeft. Uw arts vertelt u dit. Naast de TNM-indeling gebruiken we bij maagkanker ook de indeling in stadia:

Stadium 1

• De tumor groeit in de slijmvlieslaag of het binnenste bindweefsel. Er zijn uitzaaiingen in 1 of 2 lymfeklieren rond de maag.

Stadium 2

• De tumor groeit in de slijmvlieslaag of het binnenste bindweefsel. Er zijn uitzaaiingen in meerdere lymfeklieren rond de maag.
• De tumor groeit in de spierlagen die onder het slijmvlies en bindweefsel liggen. Er zijn uitzaaiingen in maximaal 6 lymfeklieren rond de maag.
• De tumor groeit in de buitenste laag van de maagwand, die bestaat ook uit bindweefsel.
• De tumor groeit door de buitenste laag van de maagwand heen. Er zijn geen uitzaaiingen in nabijgelegen lymfeklieren.

Stadium 3

• De tumor groeit in de spierlagen die onder het slijmvlies en bindweefsel liggen. Er zijn uitzaaiingen in 7 of meer lymfeklieren rond de maag.
• De tumor groeit in de buitenste laag van de maagwand. Er zijn uitzaaiingen in meer dan 2 lymfeklieren rond de maag.
• De tumor groeit door de buitenste laag van de maagwand heen of groeit in nabijgelegen weefsels. Er zijn uitzaaiingen in lymfeklieren rond de maag.
• De tumor groeit in nabijgelegen weefsels. Er zijn uitzaaiingen in 1 of 2 nabijgelegen lymfeklieren of in 3 tot 6 lymfeklieren rond de maag.

Stadium 4

• De tumor is uitgezaaid naar andere organen. Bijvoorbeeld het buikvlies, de lever, of lymfeklieren die niet direct bij de maag liggen.

Overlevingskans maagkanker: sterk verschillend per stadium

Van alle mensen die de diagnose maagkanker krijgen, leeft 23 procent 5 jaar later nog. Het overlevingscijfer is sterk afhankelijk van hoe ver de kanker zich al heeft ontwikkeld op het moment van de diagnose. In iets meer dan de helft van de gevallen wordt de kanker pas ontdekt in stadium 4, als er al uitzaaiingen naar andere organen zijn.

Op de website van het Integraal Kankercentrum Nederland vindt u meer cijfers over de actuele levensverwachting van mensen met maagkanker.

Catharina Kanker Instituut (CKI): gespecialiseerd in maagkanker

Het Catharina Kanker Instituut (CKI) is een van de grootste instituten in Nederland voor de behandeling van maagkanker. Al uw behandelingen vinden plaats op dezelfde locatie. Uw zorgverleners kunnen daardoor snel met elkaar overleggen over uw behandeling.

Ons ziekenhuis maakt deel uit van Santeon, een samenwerkingsverband tussen 7 topklinische ziekenhuizen. Doel is verbetering van de zorg door kennisuitwisseling. 

Korte wachttijden

U kunt op korte termijn in ons ziekenhuis terecht, bijna altijd binnen een week. Ook als u de diagnose in een ander ziekenhuis kreeg of als u op zoek bent naar een second opinion.