De meest voorkomende tumor van de nier bij volwassenen is niercelkanker. Dit is in 90 tot 95 procent het geval. Een ander woord voor niercelkanker is niercelcarcinoom. Niercelkanker ontstaat in de nierbuisjes. Deze nierbuisjes maken deel uit van de filtertjes (nefronen) in de nier. Er zijn verschillende typen niercelkanker. Dit zijn de meest voorkomende typen niercelkanker:

• heldercellige niercelkanker (vroeger werd dit Grawitz tumor genoemd)
• papillair niercelkanker
• chromofoob niercelkanker

Heldercellige niercelkanker is het meest voorkomende type. In ongeveer 70 tot 80 procent van de gevallen gaat het om dit type niercelkanker. Om papillair niercelkanker gaat het in 10 tot 15 procent van de gevallen, in 5 procent om het chromofobe type. Ook kan het zijn dat er een kwaadaardigheid van het nierbekken ontstaat. Ook dit betreft de nier, maar is een ander soort kanker, namelijk dat van het slijmvlieslaagje dat zich in het nierbekken bevindt. Dit is hetzelfde slijmvlies als in de blaas en urineleiders.

Roken is een van de belangrijkste oorzaken van kanker, zo ook nierkanker. Daarnaast hebben mensen met overgewicht een verhoogd risico. Zeer zelden is er sprake van een erfelijke aandoening die een verhoogd risico op nierkanker geeft. Nierkanker komt voornamelijk voor bij mannen en vrouwen ouder dan 50 jaar. Er zijn bijna twee keer zoveel mannen als vrouwen met nierkanker.

Symptomen

In het begin geeft nierkanker bijna nooit klachten. Indien de tumor groter wordt, kunnen de volgende symptomen aanwezig zijn:

• bloed in de urine
• pijn in de nierstreek
• voelbare zwelling in de buik

Vroeger kwamen patiënten met deze symptomen bij de dokter. Tegenwoordig worden niertumoren echter vaak bij toeval gevonden omdat ze bij een scan, voor andere doeleinden, worden opgemerkt.

Onderzoeken

Om de diagnose nierkanker te kunnen stellen, zijn verschillende onderzoeken nodig. Hierbij kan het gaan om één of meer van de volgende onderzoeken. Alle patiënten met nierkanker worden besproken in ons wekelijks multidisciplinair overleg waarbij alle betrokken vakgroepen bij betrokken zijn (zoals onder andere de behandelend uroloog, medisch oncoloog, radiotherapeut, patholoog-anatoom en radioloog). Zo komen we gezamenlijk tot het beste behandeladvies voor de individuele patiënt.

Behandeling

Er zijn voor de behandeling van nierkanker een aantal mogelijkheden.

• Active surveillance
• Operatief verwijderen van de nier
• Niersparende behandeling (zoals gedeeltelijke nier verwijdering en cryotherapie)
• Medicijnen (medicijnen die de groei van bloedvaten remmen, immunotherapie)
• Uitwendige bestraling

Active surveillance
Soms is het de beste optie om een niertumor te vervolgen en alleen in te grijpen indien nodig. Dit is afhankelijk van de tumor en de fysieke gesteldheid van de patiënt.

Operatie (nefrectomie)
Een niet-uitgezaaide niertumor wordt bij voorkeur via een kijkoperatie behandeld. Alleen bij hele grote niertumoren, waarbij soms de holle lichaamsader betrokken is, wordt er nog gekozen voor een open operatie.

Niersparende operatie
Soms wordt de hele nier weggehaald, maar vaak kan tegenwoordig een niersparende behandeling worden uitgevoerd. Dit wordt dan in ons ziekenhuis met de Da Vinci Xi operatierobot gedaan. De voordelen van de robot techniek is dat nog nauwkeuriger zo veel mogelijk gezond nierweefsel bespaard kan blijven en de verwijdering en sluiting sneller kan verlopen zodat het afklemmen van de doorbloeding van de nier zo kort mogelijk duurt.

Cryotherapie
Cryotherapie wordt toegepast bij kleine niertumoren (kleiner dan 4 centimeter). Cryotherapie wordt ingezet als een partiële nefrectomie technisch gezien niet goed mogelijk is, als er een noodzaak voor niersparende behandeling is en/of wanneer er te veel risicofactoren zijn voor operatief ingrijpen. Het Catharina Ziekenhuis is het enige ziekenhuis in de regio dat deze behandeling uitvoert. Door gebruik te maken van röntgenapparatuur, wordt de tumor met speciale holle naalden aangeprikt door de huid. Met behulp van Argon gas wordt de tumor bevroren tot tenminste -40 graden Celsius, waardoor de tumor afsterft.

Palliatieve behandeling
Als genezing onmogelijk blijkt, richt de behandeling zich op het remmen van de ziekte en/of verlichten van de klachten (palliatieve behandeling).