Longkanker: van symptomen tot vooruitzichten

Longkanker in het kort

• Longkanker komt het vaakst voor bij mensen van 60 jaar en ouder.
• Klachten ontstaan vaak pas als de tumor al flink is gegroeid.
• Hoe vroeger het stadium van de longkanker, hoe beter de vooruitzichten.
• Als blijkt dat u longkanker heeft, beslist u samen met de arts wat voor u de beste behandeling is.
• Het Catharina Ziekenhuis werkt als een van de weinige ziekenhuizen met een bloedtest om bepaalde kankersoorten op te sporen.

Wat is longkanker?

Bij longkanker is er sprake van een kwaadaardig gezwel, een tumor, in de longen. Het wordt ook wel longcarcinoom genoemd. Carcinoom is een ander woord voor een kwaadaardige tumor of kanker.

Er zijn verschillende soorten longkanker. De twee soorten die het meest voorkomen zijn:

• Niet-kleincellig longcarcinoom (NSCLC)
  Deze variant komt bij ongeveer 85% van de patiënten voor. De vrij grote tumorcellen zaaien langzaam uit via de lymfeklieren of bloedbaan. Vaak is de tumor al vrij lang aanwezig voordat hij wordt ontdekt. Het kan gaan om adenocarcinoom, plaveiselcelcarcinoom of grootcellig ongedifferentieerd carcinoom.
• Kleincellig longcarcinoom (SCLC)
  in 15% van de gevallen is longkanker kleincellig. De cellen zijn kleiner dan gewone longcellen en delen sneller. Wanneer er klachten ontstaan, is de tumor vaak al uitgezaaid.

Longkanker: het vaakst bij mensen van 60 jaar en ouder

In 2023 kregen 14.800 mensen de diagnose longkanker. Mannen iets vaker dan vrouwen. Longkanker komt vooral voor bij mensen boven de 60 jaar. Hoewel het aantal mannen met longkanker daalt, komt het steeds vaker voor bij vrouwen.

Risicofactoren voor longkanker

Het roken van tabak is de grootste risicofactor voor longkanker. Verreweg de meeste mensen die de diagnose krijgen, roken of hebben vroeger gerookt. Ook niet-rokers die veel in rokerige ruimtes zijn (‘passief roken’) hebben een verhoogde kans longkanker te krijgen.

Andere risicofactoren zijn:

• COPD, een chronische ontsteking van de luchtwegen
• luchtvervuiling, met name fijnstof uit bijvoorbeeld uitlaatgassen
• blootstelling aan schadelijke stoffen, zoals radon en asbest
• een longziekte als astma, chronische bronchitis of longemfyseem

Er is geen duidelijk bewijs dat longkanker erfelijk is. In sommige families komt longkanker vaker voor. Meestal komt dat door bepaalde leefgewoonten binnen het gezin, zoals roken. Kanker is nooit besmettelijk, ook longkanker niet. Er is ook geen besmetting mogelijk via het slijm dat iemand met longkanker ophoest.

Symptomen longkanker vaak in een later stadium

Longkanker geeft in het begin vaak geen of onschuldige klachten, zoals hoesten of vermoeidheid. Daardoor wordt het meestal laat ontdekt. Klachten die het vaakst voorkomen bij longkanker:

• een hardnekkige of veranderende hoest
• bloed in opgehoest slijm
• kortademigheid
• meer slijmvorming
• heesheid zonder keelpijn
• pijn op de borst
• zwelling van het gezicht of de nek
• gewichtsverlies

Meestal komen deze klachten niet allemaal tegelijk voor. Aan de andere kant hoeft de aanwezigheid van bepaalde klachten niet te betekenen dat u longkanker heeft. Heeft u last van symptomen die op longkanker kunnen wijzen? Neem dan contact op met uw huisarts.

Hoe vroeger het stadium van de longkanker, hoe beter de vooruitzichten

De vooruitzichten bij longkanker zijn erg afhankelijk van het stadium waarin de ziekte wordt ontdekt. Hoe vroeger het stadium, hoe minder ver de ziekte zich heeft ontwikkeld. En hoe beter de vooruitzichten zijn. Het is daarom belangrijk om bij een vermoeden van longkanker zo snel mogelijk te handelen. Uw arts kan u vertellen welk stadium longkanker u hebt.

Het stadium zegt iets over:

• de plek waar de tumor zit;
• hoe groot de tumor is;
• of de tumor is doorgegroeid in ander weefsel of organen vlakbij de tumor;
• of er uitzaaiingen zijn op andere plekken in het lichaam. En zo ja, waar.

Zo wordt het stadium van longkanker bepaald

Om het stadium van longkanker te bepalen, gebruiken we de TNM-indeling. Dit is een standaard systeem dat we ook voor andere vormen van kanker gebruiken. Hierbij kijken we naar:

• de tumor (T): wat is de grootte van de tumor en is er ingroei in de borstwand of andere weefsels?
• de lymfeklieren (N): zijn er uitzaaiingen in de lymfeklieren? Hoeveel en in welke lymfeklieren?
• De uitzaaiingen op afstand van de tumor (M): zijn er uitzaaiingen naar andere plekken in het lichaam? Bijvoorbeeld in de hersenen of botten.

Elk onderdeel krijgt een score. De combinatie van al die scores bepaalt welk stadium longkanker u heeft.

De vier stadia van longkanker

• Stadium 1
  De kanker is beperkt tot één long en er zijn geen uitzaaiingen. De tumor is klein (max. 4 cm).
• Stadium 2
  De kanker heeft zich uitgebreid naar nabijgelegen weefsels of lymfeklieren in de buurt van de long.
• Stadium 3
  De kanker heeft zich uitgebreid naar nabijgelegen weefsels of lymfeklieren en heeft zich mogelijk in het bloed of lymfestelsel verspreid. De behandeling van stadium 1 t/m 3 is gericht op genezing.
• Stadium 4
  De kanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam. In dit stadium is de kanker niet meer te genezen. Het doel van de behandeling is afremmen van de ziekte en vermindering van klachten.

Overlevingskans longkanker: sterk verschillend per stadium

Van alle mensen met de diagnose niet-kleincellige longkanker is 25% na vijf jaar nog in leven. Bij kleincellige longkanker is dat 9%. Maar de overlevingskansen zijn erg afhankelijk van hoe ver de kanker al is ontwikkeld op het moment van de diagnose. Op de website van het Integraal Kankercentrum Nederland vindt u meer cijfers over de levensverwachting van mensen met longkanker.

U heeft misschien longkanker: dit kunt u verwachten

Het nieuws dat u misschien longkanker heeft, is ontzettend ingrijpend. U wilt natuurlijk zo snel mogelijk duidelijkheid. Om de diagnose te stellen en te kijken of er uitzaaiingen zijn, krijgt u meestal een aantal onderzoeken, zoals:

• Bronchoscopie. Dit is een luchtwegonderzoek via een dunne, flexibele slang met een cameraatje eraan. Dit onderzoek vindt plaats om weefsel te verkrijgen voor de diagnose.
• Echo- of CT-geleide punctie of biopsie. Met een echo of CT-scan wordt de tumor aangeprikt met een naald om weefsel te verkrijgen voor de diagnose.
• PET/CT-scan. Dit is een 3D-foto waarop alle organen van het lichaam worden afgebeeld. De scan wordt gemaakt met röntgenstralen.
• MRI-scan. Deze scan geeft een beeld van hersenen, botten, gewrichten en omliggend weefsel. De scan wordt gemaakt met magnetische en radiogolven.
• Mutatieonderzoek. Wanneer de diagnose longkanker is gesteld, wordt met (eerder afgenomen) celmateriaal of het bloed gekeken of de tumor gevoelig is voor bepaalde doelgerichte behandelingen.

Behandeling van longkanker: dit zijn de mogelijkheden

Er zijn twee behandeltrajecten voor longkanker:

• Curatieve behandeling. Het doel hiervan is genezing. Dit is mogelijk als er geen uitzaaiingen zijn en als de tumor niet is doorgegroeid in andere organen.
• Palliatieve behandeling. Het doel hiervan is de kwaliteit van leven te verbeteren. Bijvoorbeeld door de groei van de tumor te remmen of door klachten te verminderen.

Lees hier alles over de mogelijke behandelingen van longkanker.

Catharina Ziekenhuis: gespecialiseerd in longkanker

De diagnose longkanker heeft meestal grote impact op u en uw naasten. Daarom is het belangrijk dat u in een vertrouwde omgeving terecht kunt voor de best mogelijke behandeling. Het Catharina Ziekenhuis is zo’n plek. We bieden vrijwel alle onderzoeken en behandelingen voor longkanker aan, onder één dak.

• Als blijkt dat u longkanker heeft, beslist u samen met de arts wat voor u de beste behandeling is.
• We zijn een van de weinige ziekenhuizen in Nederland die werken met een bloedtest om bepaalde vormen van longkanker op te sporen en de behandeling te monitoren.
• Onze longarts-oncologen doen mee aan verschillende grote, wetenschappelijke studies. Hun doel is om de behandeling en de kwaliteit van leven van patiënten met longkanker te verbeteren.