Oorzaak

Het is nog niet precies duidelijk wat de oorzaak is van prostaatkanker. Eén van de mogelijke oorzaken is leeftijd. Hoe ouder u bent, hoe groter de kans is dat u prostaatkanker krijgt. Mogelijk dat verandering in de hormonen en een bepaalde leefstijl ook een rol spelen. Prostaatkanker komt vaker voor bij mannen in West-Europa en de Verenigde Staten. Soms kan erfelijkheid ook een rol spelen bij het krijgen van prostaatkanker. Bereken uw kans op prostaatkanker op www.prostaatwijzer.nl.

Symptomen

Mannen krijgen niet altijd klachten van prostaatkanker. Meestal ontwikkelt prostaatkanker zich langzaam en zijn er geen duidelijke symptomen. Prostaatkanker wordt vaak ontdekt als mannen naar de huisarts gaan met plasklachten. Deze klachten wijzen niet direct op prostaatkanker, ze kunnen namelijk ook horen bij een ontsteking van de prostaat of een goedaardige prostaatvergroting.

Voorbeelden van deze symptomen kunnen zijn:

• Pijn bij het plassen
• Pijn bij de zaadlozing
• Bloed bij de urine of sperma
• Zwakke urinestraal en/of langere tijd nodig hebben om te plassen
• Niet goed kunnen beginnen met plassen
• Niet goed uit kunnen plassen
• Vaker het gevoel hebben te moeten plassen
• Nadruppelen
• Incontinentie

Onderzoeken

Om de diagnose prostaatkanker te kunnen stellen, zijn verschillende onderzoeken nodig. Hierbij kan het gaan om één of meer van de volgende onderzoeken:

• Bloedonderzoek PSA (prostaat specifiek antigeen)
  PSA is een normaal eiwit dat bij iedere man in hoge concentratie in de prostaat aanwezig is. Het PSA heeft als functie om het sperma vloeibaar te houden. Bij alle aandoeningen van de prostaat kan het PSA in het bloed verhoogd zijn. Dus bij prostaatontsteking, prostaatkanker en bij prostaatvergroting kan het PSA hoger zijn dan normaal. PSA is specifiek voor de prostaat, maar niet voor een ziekte.

• Rectaal toucher
  Een belangrijk onderdeel van de diagnostiek naar prostaatkanker is het rectaal toucher. Hierbij wordt met de vinger via de anus de prostaat gevoeld en beoordeeld op onregelmatigheden.

• Echo prostaat
  Met behulp van dit inwendig (via de anus) onderzoek kan de arts de prostaat en de omgeving ervan afbeelden. Dit gebeurt met ultrageluidsgolven.

• MRI prostaat
  MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging. Het houdt in dat er afbeeldingen gemaakt worden met behulp van een sterk magneetveld en radiogolven. Op deze manier kunnen we bepaalde delen van het lichaam zichtbaar maken die met röntgenstralen of echografie niet te zien zijn. Voorafgaande aan prostaatbiopten wordt tegenwoordig in vrijwel alle gevallen eerst een MRI-scan van de prostaat gemaakt. Hierdoor is de uroloog geïnformeerd of er een afwijking te zien is, maar ook waar deze afwijking zit.

• (MRI gefuseerde) Transrectale prostaatbiopten
  Om te bepalen of een verdachte afwijking prostaatkanker is, moet er weefsel worden afgenomen (door middel van echogeleide prostaatbiopten) dat onder de microscoop wordt onderzocht. Dit gebeurt meestal onder geleide van een echografie. Soms is de verdachte afwijking echter niet te zien met echografie. Deze afwijking is dan alleen zichtbaar op een MRI-scan. Beelden van de MRI kunnen dan gefuseerd worden over de echo beelden die bij u worden gemaakt, zo kunnen er zeer nauwkeurige biopten worden afgenomen. In uitzonderlijke gevallen moeten biopten onder MRI-geleide worden verricht.

• PSMA/PET/CT
  Bij een PSMA-PET/CT wordt er een radioactief-gelabelde stof (PSMA) toegediend wat vooral bindt aan prostaatkankercellen. Nadat het PSMA is toegediend, wordt er een scan gemaakt waarop gezien kan worden waar dit middel zich focust. Dit geeft aanwijzingen in hoeverre de prostaatkanker al dan niet uitgezaaid is.

• Botscan
  Een skeletscintigrafie of botscan is een onderzoek waarbij het skelet met behulp van een zeer kleine hoeveelheid radioactieve stof zichtbaar wordt gemaakt. Nadat deze stof via een injectie is toegediend, ontstaat in het skelet een kleine hoeveelheid straling. Een speciale camera (de gammacamera) registreert deze straling en verwerkt deze tot een zichtbaar beeld.

• CT-scan 

Behandeling

Na de onderzoeken ziet uw behandelend uroloog u terug op de polikliniek om de uitslag te bespreken. Alle behandelingsopties worden samen met u en ook met de verpleegkundig consulent doorgenomen zodat we tot een verantwoorde keuze komen. Om te ondersteunen bij het maken van deze keuze bieden we u een keuzehulp aan. Alle patiënten met prostaatkanker worden besproken in ons wekelijks multidisciplinair overleg, waarbij alle vakgroepen betrokken zijn (zoals onder andere de behandelend uroloog, medisch oncoloog, radiotherapeut, patholoog-anatoom en radioloog). Zo komen we samen tot het beste behandeladvies voor de individuele patiënt. Wanneer de prostaatkanker nog niet is uitgezaaid, zijn meerdere opties mogelijk:

• Active surveillance (actief vervolgen)
• Operatie (kijkoperatie met de robot)
• Uitwendige radiotherapie (bestraling)
• Inwendige radiotherapie (brachytherapie)
• Lymfeklierverwijdering: bij deze operatie worden de lymfklieren in het bekken verwijderd. Vervolgens worden deze lymfeklieren onder de microscoop onderzocht om er zeker van te zijn of er wel of geen uitzaaiingen in de lymfeklieren aanwezig zijn.
• Bestraling met de MR-Linac

Palliatieve behandeling

Prostaatkanker geeft vaak pas laat klachten. Bij ontdekking is de kanker mogelijk niet meer beperkt tot de prostaat. De ziekte kan uitgezaaid zijn naar bijvoorbeeld de lymfeklieren of de botten. Ook na een in opzet genezende behandeling, kan het voorkomen dat de prostaatkanker toch uitzaait. In deze situaties is genezing niet meer mogelijk en richt de behandeling zich op het remmen van de ziekte en/of het verlichten van de klachten (palliatieve behandeling). In deze fase kan een behandeling met radium-223, hormoontherapie, chemotherapie of bestralen een mogelijkheid zijn.

Samenwerking binnen Prosper

Prosper is een unieke samenwerking tussen het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ), Catharina Ziekenhuis en Radboudumc. Door de concentratie van complexe zorg, kunnen de patiënten met prostaatkanker beter behandeld worden. Binnen dit samenwerkingsverband worden alle robot geassisteerde prostaatoperaties in het CWZ verricht door urologen uit deze drie ziekenhuizen. Er wordt gebruik gemaakt van de modernste operatierobot, de Da Vinci Xi, en is er ruime ervaring bij al het betrokken personeel van operatiekamer tot verpleegafdeling. Uw eigen uroloog uit het Catharina Ziekenhuis zal u hier opereren.